დაუმარცხებელი გენერალი გიორგი მაზნიაშვილი
დაუმარცხებელი გენერალი გიორგი მაზნიაშვილი
გენერალი გიორგი მაზნიაშვილი დაიბადა 1870 წლის 6 მაისს კასპის რაიონის სოფ. სასირეთში. სათანადო სამხედრო განათლების გავლის შემდეგ რუსეთის არმიაში დაწინაურდა გენერლად. რუსულ წყაროებში ცნობილია მაზნიევად. მან თავი
1904–1905 წლების რუსეთ–იაპონიის ომში გამოიჩინა, სადაც დაიჭრა. პეტერბურგის სამხედრო ჰოსპიტალში მას თავად იმპერატორის ქალიშვილები უვლიდნენ. ლაზარეთში გენერალი იმპერატორმა ნიკოლოზ II
ინახულა, დააჯილდოვა იმპერიის უმაღლესი ჯილდოთი–წმინდა გიორგის ჯვრით და სასახლეში მიიწვია.გენერალი გიორგი მაზნიაშვილი მონაწილეობდა მსოფლიო ომშიც, სადაც მძიმედ დაიჭრა პოლონეთის ფრონტზე.
1917 წლის დეკემბერში ბრუნდება სამშობლოში და ქმნის ორ ეროვნულ დივიზიას. აი რას
წერს ის ამის შესახებ თავის მოგონებებში: ”მე ჩამოვედი ტფილისში 1917 წ. სექტემბრის
20 რიცხვში, დასავლეთის ფრონტზე სადაც მე ვიყავი გამოვიდა ბრძანება რომ ვისაც სურს,
შეუძლიან დაბრუნდეს სამშობლოში ეროვნულ სამხედრო ნაწილების შედგენის მიზნით. ჩემთან
ერთად ჩამოვიდა 60-მდე ქართველი ოფიცერი და ჯარისკაცი. ჩვენ მხნედ და იმედიანად ვგრძნობდით
თავს, ეროვნულ სამხედრო ნაწილების შედგენაზე ვამყარებდით დიდს იმედებს. მე დარწმუნებული
ვიყავი რომ ამ ნაწილების შედგენას უკვე შეუდგნენ ჩვენში და ველოდი, რომ დღე-დღეზე მიმიწვევდნენ
სამსახურში, მაგრამ აღმოჩნდა რომ საქმე ისე არ იყო, როგორც მოველოდი. არავითარი ეროვნული
სამხედრო ნაწილი არ არსებობდა. ორი ქართული ლეგიონი, ერთი ქვეითი, ერთიც ცხენოსანი,
რომლებიც შესდგა რევოლუციამდე, იმჟამად იმყოფებოდა ფრონტზე, ხოლო ეროვნულ ქართული სამხედრო
ნაწილების შედგენა დავალებული ჰქონდა ქართულ სამხედრო კავშირს, რომელმაც ჯერ კიდევ
აგვისტოში გაგზავნა თავისი წარმომადგენელი პეტროგრადში ქართული კორპუსის შედგენის ნებართვის
გამოთხოვისათვის”. 1918
წელს კავკასიის კომისარიატმა მას დაავალა თბილისის დაცვა დემორალიზებული და თურქეთის
ფრონტიდან ქაოტურად უკან დამხევი რუსი ნაწილებისგან. თავის მოგონებებში მაზნიაშვილი
აღწერს საქმის ვითარებას რომელიც კარგად ასახავს იმ პოლიტიკურ და სამხედრო მდგომარეობას
რომელიც საქართველოში იყო სახელდობრ: რუსეთის ჯარი რომელიც იდგა კავკასიის ფრონტზე
იმდენად გაიხრწნა რომ თვითნებურად დაიწყეს პოზიციების მიტოვება და დაიწყეს სვლა შინისაკენ
ეს ყველაფერი კი მალე გადაიზარდა ქაოტურ წარმოდგენაში რომლის რეალური სახე შემდეგნაირი
იყო: ლოკალური დეზერტირობა გადაიზარდა მასიურ დეზერტირობაში და უკვე დივიზიები იხსნებოდა
ფრონტის წინა ხაზებიდან რომელთაც გზა საქართველოზე ჰქონდა სავალი, საქართველოს საფრთხე
ორი მხრიდან ემუქრებოდა პირველი საფრთხე ეს გახლდათ ოსმალეთი რომლის სამხედრო შენაერთები
ფეხდაფეხ მოსდევდნენ უკან დახეულ რუსულ სამხედრო დანაყოფებს და მალე საზღვარსაც გადმოლახავდნენ
თუმცა მანამ ოსმალები მოაღწევდნენ ჩვენამდე, იქამდე რუსებმა ”დახუთეს” ქართული პოლიტიკური
და სამხედრო სიტუაცია ვინაიდან უკან დახეული რუსი ჯარისკაცები ნავთლუღთან დაბანაკდნენ
და როგორც ალყაშემორტმულ ქალაქს ისე გზავნიდნენ მოთხოვნებსა და პირობებს დედაქალაქისაკენ
რომელსაც შეტევითა და განადგურებით ემუქრებოდნენ. მათი ერთერთი მოთხოვნა კი გახლდათ
ტანსაცმელთან და სურსათსანოვაგესთან ერთად გახლდა ისიც რომ ამიერკავკასიის მთავრობა
გადამდგარიყო და ხელისუფლება გადაებარებინა საოლქო ყრილობისათვის. ამ პერიოდში ქართული არმია არ არსებობდა როგორც შენაერთი,
სწორედ ამიტომ გენერალი მაზნიაშვილი აყენებს წინადადებას იმის შესახებ რომ, ჯარის რიგებში
მოწვეული ყოფილიყო მოსწავლე ახალგაზრდობა, მისი წინადადება მიღებულ იქნა და დივიზიის
შტაბში თავი მოუყარეს ახალგაზრდობას რომლის ასაკიც 16-20 წლამდე მერყეობდა. სწორედ
ეს იყო ახალგაზრდობა რომელმაც შემდგომში საფუძველი ჩაუყარა ქართულ ახალგაზრდულ დივიზიას.
როგორც თავის მოგონებებში აღწერს გენერალი სამაგალითო ყოფილა ამ ახალგაზრდების მოწოდება
და მონდომება რომელნიც ღირსეულად ეწეოდნენ სამხედრო ჭაპანს და სიხარულით ემორჩილებოდნენ
სამხედრო დისციპლინას, დრო არ ითმენდა მაგრამ აღნიშნული სამხედრო შემადგენლობა არ იყო
საკმარისი საფრთხის თავიდან ასაცილებლად სწორედ ამიტომ ხევსურეთში იგზავნებიან ქაქუცა
ჩოლოყაშვილი და შალვა ქარუმიძე რომელთაც დიდი ავტორიტეტი ჰქონდათ ხევსურეთში და მათ
დაევალათ მოხალისე რაზმების შეკრება ხევსურეთში მოკლე ხანში მათ მიერ შეკრებილ იქნა
ოთხასამდე ხევსური მოხალისე რომლებიც დააბინავეს თბილისის სამხედრო სკოლაში და დაუნიშნეს
საკმაო რაოდენობის ოფიცრები რომელთაც უნდა მოემზადებინა ეს დანაყოფი საბრძოლო მოქმედებებისათვის,
ამავე დროს მაზნიაშვილის მოწოდებით და კაპიტანი ჯაფარიძის მეთაურობით შედგა სტუდენტებისაგან
ცალკე ათასეული რომელთა შექმნის მიზანსაც მაზნიაშვილის აზრით წარმოადგენდა ის რომ შემდგომში
ისინი დივიზიებში წარმოდგენილები იქნებოდნენ როგორც კარგად მომზადებული უნტერ-ოფიცრები.
ხევსურების თბილისში ჩამოსვლისთანავე 303 ვერსზე თავი მოიყარა ფრონტიდან წამოსულმა
16 მძიმედ აღჭურვილმა ეშელონმა სწორედ ეს ეშელონები მოითხოვდნენ მთავრობის გადადგომას.
მთავრობამ იგრძნო მოახლოებული საფრთხე ვინაიდან ქალაქზე გამოლაშქრება ყოველწუთს იყო
მოსალოდნელი სწორედ ამიტომ მთავრობის სასახლეში მიიწვიეს გენერალი მაზნიაშვილი რომელსაც
შეხვდა მთავრობის თავმჯდომარეს ევგენი გეგეჭკორს რომელიც დაინტერესდა რამდენად შეძლებდა
გენერალი იმ ძალებით რომელიც მის ხელთ იყო დაეცვა ქალაქი იმ შემთხვევაში თუ ისინი დაიწყებდნენ
შეტევას. გენერალი აცნობს გეგეჭკორს დივიზიაში და არსებულ მძიმე მდგომარეობას და დასძენს
რომ მიიღებდა ყოველგვარ ზომას. ამის შემდეგ გენერალი შეუდგა ვითარების მოწყობას პირველ
რიგში იგი გვევლინება სამხედრო ფსიქოლოგიის უბადლო ოსტატად ვინაიდან იგი როგორც ძველი
მხედარი რომელსაც ამ დროისათვის ჰქონდა 30 წლიანი სტაჟი სამხედრო სამსახურისა კარგად
იცნობდა იმ არმიის ხასიათს რომელიც ბრუნდებოდა სახლში რომელთაც ნაალაფარი პატარა სკივრებით
მიჰქონდათ ოჯახებში და მაინცდამაინც არ ეხალისებოდათ დიდი ხნით შეყოვნება გზაზე ამიტომ მან მთავრობისაგან მოითხოვა ამ ნაწილებთან
გაგზავნილიყო რამოდენიმე ორატორ-დელეგატი მოსალაპარაკებლად რომლებსაც უნდა გაეფრთხილებინა
ეშელონები რომ იმ შემთხვევაში თუკი შეტევას დაიწყებდნენ ამის საშუალებას არ მისცემდა
მათ ქართული არტირელია რომელიც ზარბაზნებიტ შეუტევდა მათ სტრატეგიული სიმაღლეებიდან.
ამის შემდეგ მაზნიაშვილი იწყებს არმიიის გადანაწილებას სტრატეგიული მნიშვნელობის გეოგრაფიულ
წერტილებზე კერძოდ: იგზავნება ერთი ბატარეა მახათას მთაზე, ერთი ბატარეა კი სოღანლუღის
ქედზე საიდანაც ხელისგულივით ჩანდა მოწინააღმდეგის საბრძოლო ეშელონები და ამ ბატარეებს
მიეცათ დავალება დაუყოვნებლივ გაეხსნათ საარტირელიო ცეცხლი მოწინააღმდეგისათვის იმ
შემთხვევაში თუკი ისინი დაიწყებდნენ საიერიშო მანევრირებას. ამის შემდეგ მაზნიაშვილი
მიდის მე5 ლეგიონის დისლოკაციის ადგილზე სადაც იდგა არტილერიის ახლად შექმნილი ბატარეა
და ბრიგადის უბროსს აძლევს სათანადო განკარგულებას ხოლო მე5 ლაშქრის უფროსს მიეცა ბრძანება
მიეყენებინა ბატარებისათვის სათანადო სადარაჯო რაზმები. თავდაცვის ხაზი მზად იყო და
გენერალი მაზნიაშვილი გაემართა მთავრობის სასახლისაკენ, სადაც მთავრობის დავმჯდომარისათვის
უნდა ეცნობებინა საქმის ვითარება.საჭირო ზომების მიღებისა და დელეგაციის ულტიმატუმის
დროზე წარდგენის გამო ეშელონები დაკმაყოფილდნენ იმით რომ მიიღეს საკმაო რაოდენობის
ტანსაცმელი, საკვები და გასწიეს ბაქოსკენ, მაგრამ მთავრობა შიშობდა რომ შესაძლოა მომხდარიყო
ეშელონების მობილიზება მოხდებოდა ფოიოს ხიდთან და თბილისზე განახორციელებდნენ შეტევას,
ამიტომ მოწვეულ იქნა საჩქარო კრება რომელიც ნოე რამიშვილმა მოიწვია, კრებაზე გადაწყდა
რომ კახეთიდან გამოიწვევდნენ აფხაზავას ჯავშნოსანი მატარებელი რომელსაც თვალყური უნდა
ედევნებინა და წინ გაჰყოლოდა 16 ეშელონს რომლისთვისაც არ უნდა მიეცა საშუალება გადმობარგებისა
და მატარებლებიდან გადმოსხმისა, შემდგომში აღნიშნული ეშელონები განადგურებულ იქნა სადგურ
შამქორთან, სადაც დაიღუპა აფხაზავაც და მისი ორი უახლოესი თანაშემწეც: მაკარაშვილი
და მაყაშვილი. ამგვარად ტფილისი გადარჩა ხიფათს. შემდეგ ხანებშიც შეინიშნებოდა პატარ
პატარა ჯგუფებით ეშელონების გადმონაცვლება ფრონტის ხაზიდან თბილისისაკენ თუმცა მათი
რაოდენობისა და მოცულობის გამო ვერ ბედავდნენ ქალაქის და მთავრობის მიმართ ულტიმატუმების
წამოყენებას და უფრო მეტიც შეტევის განხორციელებას.
1918 წლის ბრესტის
ზავის პირობებით თურქეთს გადაეცა აჭარა. თუმცა მათ ეს არ იკმარეს–შეიჭრნენ გურიაში
და ოზურგეთს მიადგნენ. სახალხო ლაშქრის, პარტიზანების და საჯარო ნაწილების მობილიზაციის
საფუძველზე მაზნიაშვილმა არამცთუ გურია გამოსტაცა ხელიდან თურქებს, არამედ მოიპოვა
რა გამარჯვება ჩოლოქის ბრძოლაში, ბათუმიც გაათავისუფლა. 30 მარტს
თბილისიდან სამტრედიაში მატარებლით ჩადის ნოე ჟორდანია რომელიც იმ დროისათვის იყო ჯარისკაცთა
და მუშათა დეპუტატების საბჭოს თავმჯდომარე მას თან ახლავს კვკასიის არმიის მთავარსარდალი
ლებედინსკი შტაბის უმაღლეს მოსამსახურეთა თანხლებით, ამავე დროს ბათუმიდან სამტრედიაში
ჩადის ბათუმის ციხის კომენდანტი გენერალი მდივანი. თათბირი გაიმართა ჟორდანიას რონოდაში.
გენერალმა მდივანმა წაიკითხა მოხსენება ციხის, პორტებისა და გარნიზონის მდგომარეობის
შესახებ აღნიშნულ სხდომას არ ესწრებოდა გენერალი მაზნიაშვილი ვინაიდან იგი არ ყოფილა
მიწვეული, ის სხდომის დამთავრობის შემდეგ მიიწვიეს რონოდაში და გენერალმა მდივანმა
მაზნიაშვილს გადასცა მთავარსარდლის ბრძანება რომ იგი დანიშნული იყო შემომვლელი რაზმის
უფროსად, რომელსაც ევალებოდა სადგურ ”ჩაქვიდან” გაევლო ხეობა ასულიყო მაღლობზე, რომელიც
მიდის სამების პორტისაკენ და ყოველგვარი ღონისძიებით შეეშალა ხელი ოსმალებისათვის რათა
მათ ხელში არ ჩეგდოთ სამების პორტი, მაზნიაშვილის კითხვაზე თუ ვისგან შედგებოდა ეს
რაზმი მდივანმა უპასუხა რომ რაზმი შედგებოდა რეზერვებიდან, სადგურ სამტრედიაში დაბანაკებული
სამხედრო ნაწილებიდან და ათასეულებიდან რომელიც დაბანაკებულია სადგურ ჩაქვის რაიონში,
ამ გეგმას დიდი მნიშვნელობა ჰქონდა ამიტომ ბათუმის ბედი დამოკიდებული იყო იმაზე თუ
რამდენად სწრაფად მოიყვანდა აღნიშნულ გეგმას მოქმედებაში გიორგი მაზნიაშვილი. იგი დაუყოვნებლის
შეუდგა რაზმის დაკომპლექტებას დროის იმ გაანგარიშებით რომ 31 მარტს ჩასულიყო ჩაქვში
და გამთენიისას დაეკავებინა სამების პორტი. სამტრედიაში იმ დროისათვის იმყოფებოდა მხოლოდ
ერთი პარტიზანული რაზმი ფედერალისტი არჩილ ფურცელაძის მეთაურობით, რაზმი შედგებოდა
90 შეიარაღებული კაცისაგან და რომელთაც აგრეთვე გააჩნდათ 4 ტყვიამფრქვევი. იყო აგრეთვე
ერთი ბატარეა კაპიტანი სერგო კარგარათელის უფროსობით, გიორგი მაზნიაშვილის დახასიათებით
იგი გულადი და მცოდნე არტირელისტი იყო, ომის მთელი ხანა კი დასავლეთის ფრონტზე ჰქონდა
გატარებული, გენერალმა მაზნიაშვილმა უბრძანა კარგარეთელს და ფურცელაძეს ჩამსხდარიყვნენ
მატარებელში და ამგვარად გამზადებული უცდიდა დაპირებულ რეზერვებს თბილისიდან რომელიც
არსად ჩანდა, მას ჩაქვიდანაც მოუვიდა შეტყობინება აქ არავითარი ათასეული არ დგასო.
იერიშის მიტანა მარტოოდენ არტილერიით რომელსაც დამცველი ქვეითი რაზმი არ ყავდა შეუძლებელი
იყო არადა საქმის ვიტარება წუთობრივად იცვლებოდა ყოველ საათში ერთმანეთის მიყოლებით
მოდიოდნენ მატარებლები მთლიანად გადაჭედილები ფრონტიდან გამოქცეული ქართველი ჯარისკაცებით,
რომლებიც ირწმუნებოდნენ რომ ისინი მივლინებულები იყვნენ თავიანთი ნაწილებიდან წამოღებული
ქონების დასაცავად. სადგურ სამტრედიის კომენდანტს გენერალი მაზნიაშვილი ყოჩაღს და საქმის
კარგ ამსრულებელს უწოდებს, კაპიტანი შენგელია ბევრს ცდილობდა შეეჩერებინა გამოქცეული
ჯარისკაცები გაეჩერებინა მაგრამ ვერაფერი გააწყო რადგან ამისათვის საკმაო ძალები არ
ჰყავდა, გამოქცეულები კი გარბოდნენ საკუთარ სოფლებსა და სახლებში თან კი სახაზინო ტანსაცმელი
იარაღი და მოკაზმულობა მიჰქონდათ. 31 დეკემბერს გენერალ მაზნიაშვილს მისდგის ცნობა
რომ ბათუმი მთელი თავისი გარნიზონით ჩაბარდა
ოსმალებს, მე4 ქვეით ლეგიონმა თავისი ნებით მიატოვა პოზიციები და გაიქცა ოზურგეთში,
მე2 ქართული ლეგიონი რომელიც იდგა ბათუმის აღმოსავლეთით მშვიდობით გამოვიდა ბათუმიდან
და დაბანაკდა ქობულეთთან, იმავე საღამოს მაზნიაშვილი დაიბარა ჟორდანიამ და შემდეგი
ამოცანა მისცა რომ დაუყოვნებლივ წასულიყო სადგურ ნატანებში და ხელი შეეშაალა ოსმალებისათვის
რომ მდინარე ჩოლოქს არ გადმოსცილებოდნენ ამასთან ერთად ჟორდანია დაჰპირდა გენერალს
რომ მიიღებდა საჭირო ზომებს და მიაშველებდა საჭირო ძალებს, ამ დროს ტრაპიზონში იმყოფება
ქართული დელეგაცია რომელიც მოლაპარაკებას აწარმოებს ოსმალეთის სარდლობასთან რომ ოსმალები
მოითხოვდნენ საქართველოს დამოუკიდებლობის გამოცხადებას და ბრესტ ლიტოვსკის ხელშეკრულების
ძალით ქალაქ ბათუმის ოლქის და ე.ი მთელი აჭარის გადაცემას,
ბათუმში დაბანაკებული ქართული საჯარისო დანაყოფები თითქმის მთლიანად ფრონტზე
მყოფი ძველი ჯარისკაცებისაგან შედგებოდა რომელთა მოვალეობა და დისციპლინა არ სწამდათ
და ვერ გაეაზრებინათ რომ საშიში მტერი მარტო ბათუმს არ დასჯერდებოდა, წამოიწევდა წინ
გადმოლახავდა მთელ საქართველოს და ხელს გაუწვდიდა თანამორწმუნე აზერბაიჯანს, ოფიცრები
ცდილობდნენ აეხსნათ აღნიშნული სიტუაცია ჯარისკაცებისათვის თუმცა ყურს არავინ იბერტყავდა.
მთავრობის წევრები მიდიოდნენ ბათუმში პოზიციების დასათვალიერებლად მაგრამ იმის ნაცვლად
ჯარისკაცებისათვის აეხსნათ საქმის მართებული ვითარება მართავდნენ მიტინგებს და ჯარისკაცებს
რევოლუციის მონაპოვარზე ესაუბრობდნენ რომელიც ისედაც გაზეპირებული ქონდა თითოეულ მათგანს
და აღარავითარ შთაბეჭდილებას ახდენდა მათზე. ცხადი იყო ერთი იმ დროინდელი ქართული არმია
გახლდათ ძლიერ უდისციპლინო რისი შედეგიც გახლდათ ის რომ ქართული ჯარი რამდენჯერმე ნაკლებ
მტერს შეუშინდა, უბრძოლველად მიატოვა პოზიციები, ნაწილი გაიქცა ნაწილი კი მტერს ჩაუვარდა
ტყვედ. ნოე ჟორდანიას ბრძანების შესრულება მეტად არარეალური იყო თუმცა ჩემი აზრით ბოროტმოქმედება
იქნებოდა თუ მტერს წინ არ გადავეღობებოდი და საშუალებას მივცემდი გადაელახა ჩვენი სამშობლო
და გაენადგურებინა ჩვენი ქალაქები და სოფლები აღნიშნავს გიორგი მაზნიაშვილი,
ცხადი იყო რომ ერთი მუჭა ქართველ მეომრებისა, პოზიციებისა
რეზერვებისა და სხვა საჭირო სამხედრო ორგანოების წინასწარვე მოუმზადებლობის გამო ვერ
გაუძლებდა ოსმალების იერიშს და უმიზნოდ უბრალოდ დაიღუპებოდა, ამიტომ გენერალმა გადაწყვიტა
გზა გადაეჭრა მტრისათვის და გამაგრებულიყო მდინარე ჩოლოქისა და ნატანების ნაპირებზე,
სამხედრო ტაქტიკის მიხედვით ეს პოზიცია არამც თუ არაფერს არ წარმოადგენდა არამედ საზარალოც
იყო რადგან იგი ხელის გულივითაა გადაშლილი წინ წაწევა და კინტრიშის პიზიციის დაჭერა
სახიფათო იყო რადგან რაზმი მეტად მცირერიცხოვანი ყავდა მაზნიაშვილს და თუ ვინიცობაა
უკან დახევა მოუხდებოდა მტერს საშუალება მიეცემოდა დაეკავებინა საჯევახო და გადმოსულიყო
რიონის ველზე. ჩოლოქის პოზიცია წარმოადგენდა დროებით გამაგრებულ ადგილს მაგრამ დაპირებული
ჯარის მოსვლისთანავე შესაძლებელი იქნებოდა დაკავებულ ყოფილიყო უფრო ხელსაყრელი პოზიცია
მთის ქედზე რომელიც მიდიოდა რკინიგზიდან ნასაკირალის უღელტეხილამდე და შემდეგ სომელ
შემოქმედამდე, 5 აპრილს გენერალმა მაზნიაშვილმა მიიღო სადაზვერვო ცნობა რომლის მიხედვითაც
მოიწევდა 2 წყებად ერთი წყება მოდიოდა გზატკეცილით ოზურგეთზე ხოლო მეორე რკინიგზის
ლიანდაგით და რომ ეს უკანასკნელი შენაერთი გაცილებით მეტი იყო პირველზე, საერთო რიცხვის
გაგება კი მზვერავებმა ვერ შეძლეს ვინაიდან ოსმალთა არმია ძალზედ მრავალრიცხოვანი იყო.
დაახლოვებით საღამოს 8 საათისათვის გენერალს აცნობეს რომ ტელეგრაფის სააპარატოში იხმობდნენ,
ტელეგრაფმა კი გენერალს შეატყობინა რომ იყო ოზურგეთის ფოსტა ტელეგრაფის მოხელე და რომ
ოზურგეთი მთლიანად მიატოვეს ქართულმა სამხედრო შენაერთებმა და ჩოხატაურისაკენ დაიხიეს
უკან. გათენების სამ საათზე გენერალი იღებს ცნობას რომ მტერი უახლოვდება ოჩხამურის
ხიდს, ქართულმა არტილერიამ აუტეხა სროლა ზარბაზნები დაუშინეს გზატკეცილსა და რკინიგზის
ლიანდაგს თხრილებში მყოფი ჯარის ნაწილები სასტიკად იყვნენ გაფრთხილებულნი არ ესროლათ
თოფი მანამ მტერი არ ამოიშლებოდა მინდორზე რომელიც მდებარეობდა ტყესა და მდინარე ჩოლოგის
შუაში, რაც შეეხება ჯავშნოსან მატარებელს მას ნაბრძანები ჰქონდა გათენებისას გამოსულიყო
ჩიხიდან მიახლოვებოდა ოჩხამურის ხიდს და დახმარება გაეწია ტყვიამფრქვევებით თხრილებში
მყოფი ჯარის ნაწილებისათვის, მაზნიაშვილმა გასცა განკარგულება რომ რკინიგზის მთელ ხაზზე
გამოეშვათ ეშელონები რომლებიც მის განკარგულებაში იქნებოდა, ოსმალები აშკარა ბრძოლას
ერიდებოდნენ და თავი შეაფარეს ოჩხამურისა და ჩოლოქის შუა მდებარე ტყეს. ამასობაში თხრილებში
მატარებლის გრიალი მოისმა რომელიც გეგმის მიხედვით მოქმედებდა გამოვიდა მთავარ ხაზზე
წაიწია წინ მაგრამ მტერმა დროზე შეამჩნია იგი და წინ დასახვედრად გამოუშვეს დრეზინა,
რადგანაც იმ ადგილს გზა თავდაღმართი იყო გაქანებული დრეზინა დაეტაკა წინ მებრძოლ რონოდას
იმ დროს როდესაც მატარებელი გავიდა ჩოლოქის ხიდზე და გაიარა ასიოდე მეტრი დრეზინა დაეჯახა
და რონოდის ქვეშ მოექცა. რონოდა გადასცდა ლიანდაგს და მატარებელი გაჩერდა. ბრძანების
მიხედვით სანგრებში ჯარისკაცები ბრძანებისამებრ წყნარად ისხდნენ, ჯავშნოსანი მატარებელის
სდუმდა. ოსმალები ნაწილობრივ გამოვიდნენ ველზე იფიქრეს ქართველმა ჯარმა თხრილები მიატოვა
და მოუახლოვდნენ მატარებელს. როდესაც კი ველზე საკმაოფ გამოიფინა ოსმალო ასკერები მატარებელმა
მოულოდნელად აუტეხა სროლა ტყვიამფრქვევებიდან რამდენი კი იყო მატარებელში იმავე დროს
თხრილებიდანაც ატყდა საშინელი სროლა ოსმალებმა უკან ტყისაკენ დაიხიეს რა დაინახეს ქართველ
ჯარისკაცებმა გაქცეული ოსმალები ამოვიდნენ სანგრებიდან გავიდა მდინარეზე ფონით და დაედეავნა
მტერს რომელსაც ოჩხამურამდე სდია, შუადღის 4 საათზე ქართული საბრძოლო დანაყოფები დაუბრუნდნენ
დისლოკაციის ადგილს, ჯავშნოსანი მატარებელი კი ადვილად დააბრუნეს რელსებზე. ამ ბრძოლაში
ქართული არმიის დანაკარგს წარმოადგენდა 4 მოკლული ჯარისკაცი და 30 დაჭრილი. სამაგიეროდ
ოსმალები ძალიან დაზარალდნენ, გენერლის გადმოცემის თანახმად მთელი ველი მდინარის პირას
მოფენილი იყო მოკლული ასკერებით. მაზნიაშვილმა ბრძოლოს შედეგი კორპუსის მეთაურს გენერალ
ვასილ გაბაშვილს აცნობა რომელიც მეორე დღესვე თავისი შტაბით ჩავიდა სადგურ ნატანებში
და მთავრობის სახელიტ მიულოცა მაზნიაშვილს გამარჯვება და გამოუცხადა რომ სახედრო მინისტრის
ბრძანებით იგი ინიშნებოდა პირველი დივიზიის მეთაურად.
1918 წელს
აფხაზეთში შემოიჭრა დენი კინის არმია გენერალ მოისეევის მეთაურობით, ამავე წლის 18
ივნისს გენერალი მაზნიაშვილი დანიშნულ იქნა აფხაზეთის გენერალ-გუბერნატორად, მან ქართული ჯარით რომელშიც ირიცხებოდა 300 აფხაზი ცხენოსანი, სძლია მოისეევს და დენი კინელთაგან გაათავისუფლა
გაგრა, სოჭი და ტუაფსე. სოჭის მიმართულებით ბრძოლებს არ ჰქონია ძლიერი შეტაკების ხასიათი.
აქ იყო უფრო მოწინავე რაზმების ბრძოლა. მოწინააღმდეგე სხვა რაღაცა მოსაზრებით შეტაკებას
გაურბოდა და ქართული საარმიო დანაყოფების მიახლოვებისთანავე უკან იხევდა ერთი დასახლებული
პუნქტიდან მეორეზე. როდესაც ქართული ნაწილები
მიადგნენ სოფელ პილენკოვს და მახადირთან რად წაიწიეს და რატომ შევიდნენ შავი ზღვის
გუბერნიაში რომლის ტერიტორია არასოდეს ეკუთვნოდა საქართველოს ხშირად გაუგებრობას იწვევდა
მაშინდელ საზოგადოებაში, თუმცა ეს აიხსნებოდა შემდეგით გენერალ მაზნიაშვილს პირდაპირი
კავშირი ჰქონდა თბილისის სამეთაურო შტაბთან რომელთანაც იგი იმყოფებოდა მუდმივ კავშირზე
და აგზავნიდა პირდაპირ ყოველდღიურ ცნობებს თითოეულ დღესთან და სამხედრო მანევრთან დაკავშირებით
ასე რომ მაშინდელმა მთავრობამ და სამხედრო სამინისტრომ მშვენივრად იცოდა ყველაფერი.
რაც შეეხება მაზნიაშვილს მას თავისი მისია დასრულებული ეგონა როდესაც დაიკავა სოფელი
პილენკოვი თუმცა მან მიიღო ცნობა თბილისიდან სადაც მისგან წინ წაწევას და სოჭის დაკავებას
ითხოვდნენ რის მიზეზადაც ასახელებდნენ იქაური ქართული მოსახლეობის თხოვნას. გენერალმა
დაიკავა სოჭი და 8 საუკუნის შემდეგ საქართველოს ჩრდილო დასავლეთი საზღვარი კვლავ ნიკოფსიიდან
იწყებოდა, სოჭიდან დაბრუნებული მაზნიაშვილი გებულობს რომ მისი ბინა გაჩხრიკეს სახელმწიფო
სამსახურებმა, იგი მივიდა მთავრობის თავმჯდომარე ნოე ჟორდანიასთან და სთხოვს რომ იგი
სრულიად გაეთავისუფლებინა სამსახურიდან, თუმცა ნოე ჟორდანიამ მისი ეს თხოვნა არ დააკმაყოფილა
თანაც ღრმა მწუხარება გამოთქვა გენერალსა და შინაგან საქმეთა მინისტრს შორის მომხდარ
უთანხმოებაზე, აღნიშნულ შეხვედრაზევე მიიღო გენერალმა მაზნიაშვილმა შეთავაზება ნოე
ჟორდანიასაგან რომ იგი დანიშნულიყო თბილისის და მისი მიდამოების გენერალ გუბერნატორად,
ამ
