დათო ეგნატიშვილის მოგონება ბატალიონ თეთრი არწივის ათმეთაურ სოსო თანიაშვილზე.
დ ა თ ო ე გ ნ ა ტ ი შ ვ ი ლ ი და ს ო ს ო თ ა ნ ი ა შ ვ ი ლ ი აფხაზეთის ომის დაწყების პირველსავე დღეებში ერთად იბრძოდნენ….იქ მათ გაიცნეს ერთმანეთი… დამეგობრდნენ…. გაგრის ტრაგედიისას…. ს ო ს ო უგზო-უკვლოდ დაიკარგა…. დავითი სიკვდილს გადაურჩა… თბილიში დაჭრილი დაბრუნდა …გამოკეთდა თუ არა ისევ წავიდა აფხაზეთის დასაცავად და 27 სექტემბერს სოხუმის დაცემისას დავითიც უგზო-უკვლოდ დაიკარგა….. დათო სანამ გამოკეთდებოდა და წავიდოდა აფხაზეთში…. ახლადშეძენილ მეგობარზე სოსოს გმირობაზე ჩანახატი გააკეთა…..იმდენად განიცდიდა სოსოს დაკარგვას რომ…. ეძმო სოსოს….შეჰფიცა ძმობა, ბრძოლა სიკვდილამდე და სამწუხაროდ…დავითიც დაიკარგა…. და რამდენიმე წლის შემდეგ დავითის დედამ ქალბატონმა ნუნუმ…შემთხვევით სახლში იპოვა დავითის ჩანახატი…. სოსოს გმირობაზე …….და გაზეთ მოლოდინში გამოაქვეყნეს….
ეს წერილი……. <<< ო მ შ ი შ ე ძ ე ნ ი ლ ი მ ე გ ო ბ ა რ ი >>> ომზე ბევრს წერენ, მაგრამ რასაც საკუთარი თვალით ნახავ და გაიგებ, რასაც საკუთარი მხრებით გადაიტან, როცა საკუთარითვალებით ჩახედავ სიკვდილს თვალებში, როცა შენი თვალით დაინახავ დაჭრილ მეგობარს ანდა შეტაკების შემდეგ ცოცხლებს თვალს მოშკრავ, ამ განცდებს უბრალო სიტყვით ვერ აღწერ… ეს ყოვლად შეუძლებელია… ქართველ კაცს მეგობრის სიყვარულში ვერავინ გაეჯიბრება, მაგრამ ომში შეძენილ მეგობარს მაინც არავინ შეედრება.. ს ო ს ო თ ა ნ ი ა შ ვ ი ლ ი იყო ჩემი ომში შეძენილი მეგობარი. კაცი, რომელთანაც შემეძლო გამემხილა ჩემი სულის ტკივილი , ჩემი განცდები და ვრამი…. ს ო ს ო გაგრაში მიმავალ გემზე გავიცანი. ეს იყო 22 წლის მუდამ მომღიმარი, საშუალო სიმაღლის ჭაბუკი. ნამდვილი მეგობარი, მეგობარი და ვაჟკაცი. აი ასეთი დამრჩა მეხსიერებაში… მიუხედავად იმისა, რომ სამხედრო სამსახური მშენებელთა ბატალიონში გაატარა და არავითარი სამხედრო გამოცდილება არ ჰქონდა, გასაოცარ გამბედაობას იჩენდა ბრძოლის ხაზზე…. საოცარი იყო მისი ერთგულება მეგობრების სიცოცხლის გადასარჩენად, სამშობლოს ერთი გოჯის დასაცავად მზად იყო სამსხვერპლოზე თავისი სიცოცხლეე მიეტანა….. 23 სექტემბრის მშვიდი დილა იყო. უშფოთველად ჭიკჭიკებდნენ ჩიტები, თითქოს მათთვის უჩვეულო არაფერი ხდებოდა… კოლხიდის ზემოთ ხეობაში გვეკავა საბრძოლო პოზიცია. მშვიდი დილის ფონზე უჩვეულო აღმოჩნდა ჭურვის აფეთქება, დაიწვა ეზოში მდგარი ჩვენი ბმპ, საბედნიეროდ, შიგ არავინ იყო… ძნელი მისახვედრი არ იყო რომ მთაზე განლაგებული მოწინააღმდეგე ხელის გულივით ხედავდა ჩვენს პოზიციებს და მეორე ჭურვით უსათუოდ სახლს ამოიღებდა მიზანში…. სასწრაფოდ ავკრიფეთ საბრძოლო ნივთები, გავანგრიეთ ფანჯარა და გადავხტით სიმინდებში…. ჩვენი ჯგუფი 12 კაცისგან შედგებოდა…. შეიარაღებული ვიყავით მხოლოდ ავტომატებით, ჭურვსაწინააღმდეგო ჩვენ არაფერი გაგვაჩნდა… საჭირო იყო როგორმე დავკავშირებოდით შტაბს… იმათ მოსვლამდე კი სუნთქვაშეკრული ვისხედით სიმინდებში… დრო ნელ-ნელა მიიზლაზნებოდა. საშველი არსაიდან ჩანდა… მტერი კი თანდათან წინ მიიწევდა… სოსომ წამჩურჩულა…<< მანქანას შევახტები და შტაბს ვაცნობებო…. მაგრამ , საუბედუროდ , ამ განზრახვას ასრულება არ ეწერა…. მტერი მანქანას იმწამსვე ააფეთქებდა და ეს იქნებოდა უბრალოდ თავის გაწირვა…..სოსო არ ცხრებოდა . თითქოს არაფრად აგდებდა მოსალოდნელ უბედურებას, ვეღარ ვაკავებდით… ჩვენდა საბედნიეროდ შტაბიდან მომავალი ბმპ შევნიშნეთ… ახლა ის ამოიღეს მიზანში… მთავარი იყო მისი გადარჩენა…. ის მიიტანდა ამბავს შტაბში… ჯავშანტრანსპორტიორმა ცხვირი იბრუნა და უკან წავიდა. გაგვიხარდა, ჩვენები მალე დაგვეხმარებოდნენ, იქნებ გადავრჩენილიყავით… იმ საღამოს სამი მებრძოლი დავკარგეთ…..იმ ავად მოსაგონებელ დღესაც სოსომ ითავა ქართველი მებრძოლების გდარჩენა…
4 ოქტომბრის საღამო იყო… გაგრა უკვე მტერს ეკავა. განთიადში მიმდინარეობდა სასტკი ბრძოლა…. მტერმა საბოლოოდ გაარღვია ჩვენი პოზიციები…. მტრის მახლობლად აღმოჩნდნენ მეომრები, დაჭრილები, მშვიდობიანი მოსახლეობა, რომლებიც შ ვ ე ლ ა ს ითხოვდნენ… აქ უკვე სოსოს ვეღარავინ და ვერავითარი სიტუაცია ვერ გააჩერებდა…. თითქოს იმძლავრა ქართულმა გენმა, გენმა ქართველი ხალხის გადასარჩენად რომ დაგვყვა თან… სოსო ოთხჯერ შეუბრუნდა მანქანით ტანკს, ოთხჯერ წინ გადაურბინა და გამოიყვანა ჩვენი მებრძოლები…ამის შემდეგ კიდევ შებრუნდა, კიდევ სურდა უიმედოდ დარჩენილი მებრძოლების გადარჩენ…მაგრამ, საუბედუროდ, ს ო ს ო იქიდან დაბრუნებული აღარავის უნახავს… უგზო-უკვლოდ დაიკარგა…. ს ო ს ო ს დედას შეუძლია იამაყოს შვილით, ჩვენ ქედს ვიხდით მის წინაშე და მოწიწებით ხელზე ვემთხვევით… ო მ ი საშინელი რამეა, იქ ბევრჯერ ხდება სასწაულები….. იქნებ, ღმერთმა ინებოს და ახლა და ახლა სასწაული მოხდეს. იქნებ შეუშრეს უგზო-უკვლოდ დაკარგულ შვილების დაკარგულ დედებს ცრემლი … ღმერთმა ინებოს….>> უგზო-უკვლოდ დაკარგული მებრძოლი დ ა თ ო ე გ ნ ა ტ ი შ ვ ი ლ ი….. 1992 წლის ოქტომბერი
მასალის მოწოდებისათვის დიდი მადლობას უხდით ქალბატონ მარინა მელქაძეს
