პოლკოვნიკი ირკლი ცაგურია

25.02.2016

10408763_1712513555642246_2662330594457983365_nდაამთავრა მიხეილის საარტილერიო სასწავლებელი. პირველი მსოფლიო ომის დასაწყისში იბრძოდა კავკასიის ფრონტზე. იყო სამთო-საარტილერიო ბატარეის უფროსი. მონაწილეობდა ბოლშევიკების ამბოხების ჩახშობაში 1917 წლის ივლისში. აი როგორ მოხდა ყოიველივე, ივლისის შუა რიცხვებში პეტერბურში მძიმე ვითარება იყო. ამას დაემატა ის, რომ ჩაიშალა ე.წ. „კერენსკის შეტევა“. პეტროგრადის გარნიზონისათვის ფრონტზე გაგზავნის ბრძანების მიცემამ ამ უკანასკნელის ჯარისკაცების უკმაყოფილება გამოიწვია. 17 ივლისს დემონსტარციაზე 500 ათასამდე კაცი გამოვიდა. დიდი ნაწილი შეიარაღებული იყო. ფაქტობრივად ყველაფერი მზად იყო სახემლწიფო გადატრიალებისთვის. დროებითი მთავრობის ნაწილი გადადგა, ნაწილი კი ბედს მინდობოდა. განსაკუთრებით ბევრი ხალხი იყო თავრიდის სასახლესთან. სწორედ ამთ წინააღმდეგ გაიგზავნა კაზაკტა ასეული ორი ზარბაზნით. ლიტეინი ხიდის მახლობლად ეს რაზმი ტყვიამფრქვევის ცეცხლის ქვეშ აღმოჩნდა. ლიტეინის ხიდი ბოლშევიკების გავლენის ქვეშ მყოფ 1-ლი სარეზერვო პოლკის ჯარისკაცებს ეკავათ, ხოლო თავად ხიდზე ფინეთის პოლკის ჯარისკაცებს ტყვიამფრქევი ქონდათ დაყენებული. მოკლეს 6 კაზაკი და 4 არტილერისტი, ერთი ზარბაზანი „დემონსტარნტებმა“ ჩაიგდეს ხელში. კრიტიკული სიტუაცია შეიქმნა. აი აქ არ დაიბნა შტაბს-კაპიტანი ირაკლი ცაგურია. ამ დროს ის კავკასიის ფრონტიდან მივლინებით იყო გაგზავნილი პეტერბურგში და თავად გამოთქვა სურვილი კაზაკთა ასეულს გაყოლოდა. ირაკლი ცაგურიამ, ფაქტობრივად მარტომ, დარჩენილი ერთი ზარმაზნიდან ცეცხლი გახსნა. ჯერ ჩააჩუმა ტყვიამფრქვევი ხიდზე, შემდეგ კი რამდენიმა გასროლით ბრბოც დაფანტა. 

1917 წელს დაჯილდოვდა გიორგის ჯვრით.
1918 წლიდან ქართულ ჯარშია. მან ჯერ კიდევ 1918 წელს სომხეთთან ომის დროს, როდესაც სამთო-ცხენოსანი ბატარეის უფროსი იყო, გამოავლინა შენაერთის ხელმძღვანელობის უნარი და პირადი ვაჟკაცობა. ერთ-ერთი შეტაკებისას, ის ფაქტობრივად ალყაში მოექცა და აი მაშინ „ერთად შეკუმშულან 80 მეომერი პოლკოვნიკ ცაგურიას მეთაურობით და მგლის ხროვასავით გარს შემორტყმული მტრისთვის თავზარდამცემი შეჭყივლებით ჰკვეთებიან. პოლკოვნიკ ცაგურიას მიუგდია ცხენი მოიერიშეებზე, გაუკაფავს ხმლით რამდენიმე კაცი და ასე ბრძოლით უვნებლად გამოსულან სამშვიდობოზე. დაჭრილა ცაგურია ბარძაყსა და ხელში ხიშტით“. (ა.ჩაჩხიანი „დაშნაკთა ნაციონალისტურ-ექსპანსიონისტური იდეოლოგია და სომხეთ-საქართველოს 1918-1919 წლების ომი“). 1921 წლის 24 თებერვალს ის მცირერიცხოვანი რაზმით რუსების კავალერიას ეკვეთა. გვარდიის იმერეთის ბატალიონის უფროსი აკაკი კვიტაიშვილი წერს, „ჩვენი ცხენოსანი ბრიგადა პასიურ მდგომარეობაშია, ვინაიდან მათი ახალი უფროსი პოლკოვნიკი სიდამონ-ერისთავი დაიბნა და ინიციატივას ვერ იჩენს. ყოველივე ამის მიუხედავად, თავისი პირადი ინიციატივით, პოლკოვნიკი ცაგურია თავისი ორი ესკადრონით ეკვეთა მტერს სოფელ ნორიოსთან. აქ პოლკოვნიკი ცაგურია დაიჭრა, მაგრამ მისმა მანიოვრმა მთლიანად შეაჩერა ჟლობას მოძრაობა. მხოლოდ ერთი პატარა თარეში გამოჩნდა სოფელ ავჭალასთან, რომელიც განდევნილ იქნა“. ოკუპაციის შემდეგ დარჩა საქართველოში. იყო 1924 წელს აჯანყებულთა ერთ-ერთი მეთაური. თავდაპირველი გეგმის თანახმად მას ვაზიანის ბაზა უნდა აეღო და ხელში ჩაეგდო ზარბაზნები და თბილისისთვის შეეტია. სამწუხაროდ პოლკოვნიკმა ცაგურიამ ვაზიანის დაკავება ვერ შეძლო. აჯანყების დამარცხების შემდეგ წავიდა ემიგრაციაში. ცხოვრობდა ბელგიაში.

error: სტატიის დაკოპირება აკრძალულია!!!