როგორ ჩამოაგდეს ქართველმა სამხედროებმა რუსული TU-22M3 ტიპის ბომდამშენი თვითფრინავი 2008 წლის აგვისტოს ომის დროს
2008 წლის 8 აგვისტოს საქართველოს ხელიუფელბას ერთერთმამ მეგობარმა სახელმწიფომ მიაწოდა ინფორმაცია რომლის თანახმადაც რუსეთის ტერიტორიიდან საქართველოს დედაქალაქის დასაბომბად აფრინდა ორი სტრატეგიული ბომდამშენი თვითფრინავი.
2008 წლის 8 აგვისტოს ღამით ქართული არმიის ჰაერსაწინაღმდეგო თავდაცვის ჯარების დანაყოფმა ბუკ მ1 ტიპის მობილური საზენიტო სარაკეტო კომპლექსიდან გაშვებული მართავადი საზენიტო რაკეტით ქარელის რაიონში ჩამოაგდეს რუსეთის სამხედრო საჰერო ძალების 53- მძიმე ბომდამშენთა პოლიკის ტუ-22მ3 ტიპის ბომდამშენი თვითფრინავი.ტუ-22მ3 ის ეკიპაჟიდან , მაიორი მალკოვი ქართველმა სამხედრებმა ტყვედ აიყვანეს ეკიპაჟის 2 წევრი დაიღუპა, ხოლო ერთი ეკიპაჟის წევრი დღემდე უგზო უკოდ დაკარგულად ითველბა.
ქართველი არმიის მიერ რუსული ტუ-22მ3 ტიპის ბომდამშენი თვითფრინავის ჩამოგდებამ შოკში ჩააგდო რუსული გენერალიტეტი,რუსეთის თავდაცვის სამინისტრომ გაავრცელა ინფორმაცია იმის შესახებ რომ ქართველებმა რუსული ტუ-22მ3 ტიპის ბომდამშენი თვითფრინავი უკრაინელების მიერ მიწოდებული ს-200 საზენიტო სარაკეტო სისტემით ჩამოაგდესო რაც სიმართლესს არ შესაბამებოდა.ქართლი არმიის შეიარარებაში ს-200 ტიპის საზენიტო კომპლექსი არასოდეს ყოფილა და არც არის.
სავარაუდოდ რუსული აეროდრომიდან თვითფრინავების აფრენა ერთერთმა მეგობარი სახელმწიფოს სეპცსამსახურებმა დააფიქსირეს და ინფორმაცია ოპერატილად მოაწოდეს ქართველ სამხედროებს.
ტუ-22 22მ3 ტიპის ბომდამშნი თვითფრინავის რუსულ სუ-25 თან შედარებით 10 ჯერ მეტი ღირს თუკი ჩვეულებრივი სუ-25 ის იარაღის საერათაშორისო ბაზარზე 5-6მ ილიონი დოლარი ღირს ტუ-22მ3 ბომდამშენბი
თვითფრინავის ღირებლება 50-60 მილიონ დოლარს აღწევს, ახლა ალბათ გასაგებია რუსუ გენერლების გამწარება ტუ-22მ3 ის ჩამოგდების ფაქტზე,ტუ-22 ტიპის ბომდამშნეი თვითფრინავები რუსეთმა ინდოეთს მიყიდა.
tu-22m3 ტიპის ბომდამშენი თვითფრინავი;ეკიპაჟი 3 კაცი,მაქსიმალური ააფრენი მასა 94 ტონა,მაქსიმალური ფრენის სიჩქარე 1640 კმ/სთ,პრაქტიკული ფრენის სიმაღლე 13,5 კმ,ფრენის სიშრე 550 კმ,შეიარღება :23 მმ კალიბრიანი ქვემეხი,საბრძლო დატვირთვა 12 ტონა ბომბები და რაკეტები,24 ცალი 500 კგიანი სავიაციო ბომბი ან ერთი 9000 კგინი ბომბი , სპეც საბრძლო მასალა 3 ცალი ხ-22 ტიპსი ფრთოსანი რაკეტა.
პირველად ქართული არმიის შეიარაღებაში რუსული ბუ მ1 ტიპის მობილური საზენიტო სარაკეტო კომპლექსები 2007 წელს გამოჩნდა როდესაც საქართველოს თავდაცვის სამინისტრომ უკრაინაში შეიძინა ბუკ მ1 ტიპის მობლური საზენიტო სარაკეტო კომპლექსები
განვიხილოთ რუსული ბუკ მ1 ტიპის მობილური საზენიტო სარაკეტო კომპლექსების დანიშნულება და ძირითადი ტაქტიკურ ტექნიკური მონაცემები.
ბუკმ1 ტიპის მობილური საზენიტო სარაკეტო კომპლექსი განკუთვნილია მოწინაღმდეგის საარმიო,ტაქტიკური,სტრატეგიული ავიაციის, საბრძოლო შვეულფრენების,ფრთოსანი რაკეტების და უპილოტო საფრენი აპარტების გასანადგურებლად.ასევ ბალისტიკური რაკეტების ჩამოსაგდებად.
ბუკ მ1 საზენიტო სარაკეტო კომპლექსი კალიბრი 330 მმ ,საბრძოლო კომპლექრი 4 9მ38მ1 საზენიტო რაკეტა
სროლის მანძილი 3-35 კილომეტრი,სროლის სიმაღლე 22კმ,საზენიტო რაკეტის მასა 690 კგ,საზენიტო რაკეტის საბრძოლო ნაწლის მასა 70 კგ,საზენიტო რაკეტის ფრენის სიჩქარე 850-1000 მეტრი/წამი
დასაზიანებელი საჰაერო სამიზნის ფრენის სიჩქარე 330-830 მეტრი/წამი
დასაზიანებელი საჰაერო სამიზნის ფრენის სიჩქარე 330-830 მეტრი/წამი
საზენიტო სარაკეტო კომპლექს სრულ საბრძოლო მზადყოფნაში გადასავლელეად სჭირდება 5 წუთი.
ბუკ მ1 ტიპის მობილური საზენიტო სარაკეტო კომპლექსის შემდაგენლობაში შედის:საკომანდო პუნქტი,მიზნის აღმომჩენი სადგური,6 თვითმავალი საცეცხლე დანადგარი,და 3დამტენ აღმჭურველი დანადგარი.
ბუკ მ1 ტიპის მობილური საზენიტო სარაკეტო კომპლექსის შემდაგენლობაში შედის:საკომანდო პუნქტი,მიზნის აღმომჩენი სადგური,6 თვითმავალი საცეცხლე დანადგარი,და 3დამტენ აღმჭურველი დანადგარი.
P.S მსოფლი ავიაციის ისტორიაში უპეცედენტო შემტხვევაა 2008 წლსი 8 აგვისტომდე ტუ-22მ3 ბომდამშენი არავის არ ჩამოუგდია.
მოამზადა იოსებ ჭონქაძემ
