რა სასწაულმა გადაარჩინა შავნაბადას ბატალიონის მებრძოლები სიკვდილს

რა სასწაულმა გადაარჩინა შავნაბადას ბატალიონის მებრძოლები სიკვდილს

15.08.2017

00128_1367826592_tmun1

ომში ბევრი უცნაური ამბავი მომხდარა. ამ მხრივ გამონაკლისი არც აფხაზეთში მიმდინარე ომი იყო, რომელიც თავადაც დიდი უცნაურობა იყო. ამ ომთან დაკავშირებით ბევრი ითქვა და დაიწერა, მაგრამ სალაპარაკო კიდევ ბევრია. ბევრი აქვს გასახსენებელი შავნაბადის ბატალიონის ერთ-ერთ მეთაურ პოლკოვნიკ გიორგი თავდგირიძესაც.

ის ყოველთვის სიამაყით აღნიშნავს, რომ იმ ბატალიონში იბრძოდა, რომელმაც საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობის დასაცავად გამართული ყველა ბრძოლაში მიიღო მონაწილეობა. სიამოვნებით იხსენებს იმ დროსაც, თუ როგორ იქნებოდა დამოუკიდებლობის დაბრუნების შემდეგ ქართული არმია. არმიის შექმნის გარიჟრაჟზე ალბათ არც მას და არც სხვებს არ წარმოედგინათ, რომ საქართველოს და ქართულ არმიას წინ ძალიან მძიმე დღეები ელოდათ. ამ მოვლენებს პოლკოვნიკი თავდგირიძე “ახალ თაობასთან” საუბარში გაიხსენებს.

გიორგი თავდგირიძე:

– საქართველომ როგორც იქნა კომუნისტების მარწუხებს თავი დააღწია. დამოუკიდებელ ქვეყანას აუცილებლად სჭირდებოდა ჯარი. დაიწყო ქართული არმიის ჩამოყალიბება. ეს პროცესი დიდი ენთუზიაზმით მიმდინარეობდა. ქართული ჯარის შექმნა ყველას ძალიან უნდოდა. ჯარში ძალიან ბევრი ადამიანი მოდიოდა. მათ ნაწილს სამხედრო განათლება არ ჰქონდა, მაგრამ სამხედრო საქმეში რაღაცა გაეგებოდა. ნაწილს კი სამხედრო საქმესთან არანაირი შეხება არ ჰქონია. ამის მიუხედავად მათ დამოუკიდებელი საქართველოს ჯარში სამსახურის სურვილი გაუჩნდათ. ისინი სხვადასხვა სფეროდან მოვიდნენ. განსხვავებული ცხოვრების გზა ჰქონდათ მაგრამ ერთი სურვილი აერთიანებდათ, ყველას სურდა ქართულ არმიაში რიგით ჯარისკაცად ემსახურა. სამწუხაროდ, მაშინდელ პოლიტიკურ ხელისუფლებას არ ჰქონდა ჩამოყალიბებული ხედვა თუ როგორ უნდა შეექმნა შეიარაღებული ძალები. შეიარაღებული ძალების უშუალო უფროსად თენგიზ კიტოვანი დაინიშნა. ხოლო შესაბამისი საპარლამენტო კომისიის თავმჯდომარედ ვაჟა ადამია, რომელსაც საკანონმდებლო ბაზა უნდა შეექმნა ჯარის აღმშენებლობისთვის. სამწუხაროდ, ვერც ერთმა თავი ვერ გაართვა. თავისი მოვალეობა ვერც ერთმა მათგანმა სათანადოდ ვერ შეასრულა. ამის გამო შეიარაღებული ძალების მშენებლობა დღესაც ზიგზაგებით მიმდინარეობს. თავის დროზე შავნაბადის ბატალიონიც დიდი ენთუზიაზმით შეიქმნა. ეს ბატალიონი ძალიან საინტერესო ბედის აღმოჩნდა. ჩვენ ძნელბედობაც ბევრი გამოვიარეთ, მაგრამ გმირული ფურცლებიც ჩაიწერა ჩვენს ისტორიაში. ეს ის ბატალიონია, რომელსაც რამდენიმე ათეული ადამიანი დაიღუპა. ჩვენ მონაწილეობა მივიღეთ ყველა იმ მძიმე ბრძოლაში, რომელიც საქართველოს ტერიტორიაზე მიმდინარეობდა.

– შავნაბადის ბატალიონისთვის ყველაზე გამორჩეული რომელი ბრძოლები იყო?

– შავნაბადა თითქმის ყველა მნიშვნელოვან ბრძოლაში მონაწილეობდა. მათგან სამი კი ძალიან მნიშვნელოვანი იყო. პირველი მნიშვნელოვანი ბრძოლა იყო 1992 წელს გაგრაში საზღვაო დესანტის გადასხმა, მეორე იყო 1993 წლის მარტში სოხუმის შტურმის მოგერიება, მაშინ დაჭრილი ვიყავი და გადმოცემებით ვიცი, რომ შავნაბადა მნიშვნელოვან მონაკვეთზე იდგა და მოწინააღმდეგეს დიდი ზარალი მიაყენა. მესამე მნიშვნელოვანი ბრძოლა ტამიშში გადავიტანეთ. ტამიშის დესანტის მოგერიებაში შავნაბადას ორი ბატალიონი იღებდა მონაწილეობას. მოწინააღმდეგეს მნიშვნელოვანი ზარალი მივაყენეთ. სტრატეგიული სიმაღლე ერთი დღე-ღამის განმავლობაში სასწაულად შევინარჩუნეთ და მოწინააღმდეგის 150 მებრძოლი გავანადგურეთ. ამ სამი ბრძოლიდან ყველაზე მნიშვნელოვნად მაინც გაგრაში დესანტის საზღვაო დესანტის გადასხმა მიმაჩნია. საქართველოს ისტორიაში ეს პირველი საზღვაო დესანტი იყო. და ეს ოპერაცია თუნდაც ამიტომ იყო მნიშვნელოვანი. ამის გარდა ეს იყო წარმატებუოლი ოპერაცია. მართალია გაგვიჭირდა, მაგრამ წარმატებას მაინც მივაღწიეთ. გაგრაში ჩვენს დესანტს მოწინააღმდეგე უკვე ელოდებოდა.

– მოწინააღმდეგემ როგორ გაიგო ამ დესანტის გადასხმის შესახებ?

– ეს ძალიან გახმაურებული ისტორიაა. გაგრაში საზღვაო დესანტის გადასხმის შესახებ ინფორმაცია მედიაში ნაადრევად გავიდა. ტელევიზიამ საგანგებო სიუჟეტიც კი მოამზადა, სადაც ნათქვამი იყო, რომ შავნაბადის ბატალიონი გაგრისკენ მიემართებოდა. ეს ინფორმაცია ბუნებრივია აფხაზებმა გაიგეს და ისინი უკვე გველოდებოდნენ. მათგან სერიოზული წინააღმდეგობა შეგვხვდა. ამის მიუხედავად ჩვენ მაინც შევძელით საზღვაო დესანტის გადმოსხმა. მოგვიანებით პლაცდარმიც გავაფართოვეთ და 2 კვირაში ამ ბატალიონის კარგი მოქმედებით ქართული მხარე სრულად აკონტროლებდა გაგრას. ეს ჩვენთვის ასეთი მასშტაბის პირველი სამხედრო ოპერაცია იყო. ის საბრძოლო გამოცდილების დაგროვების თვალსაზრისით ძალიან მნიშვნელოვანი იყო. ბრძოლებში ბევრი თანამებრძოლი დაგვეღუპა. ყველა მათგანის გახსენება შეუძლებელია. რამდენიმე მათგანს გავიხსენებ და ამით სხვების ხსოვნასაც მივაგებ პატივს. ჩვენ გვერდით იბრძოდა პატარა ბიჭი, როლანდ წერეთელი, რომელსაც მოფერებით გავროშას ვეძახდით.

– საიდან აღმოჩნდა პატარა ბიჭი ომში?

– ის ეროვნული მოძრაობიდან მოვიდა ჩვენთან. ვისაც ეროვნული მოძრაობის აქციები ახსოვს გავროშაც ემახსოვრება. ის მაშინ 12-13 წლის იყო. გავროშა ძირითადად ირაკლი წერეთლის პარტიასთან ჩნდებოდა ხოლმე. დედისერთა ბიჭი იყო. ბრძოლის ველზე ის პირველად 14 წლის ასაკში აღმოჩნდა. პირველი საბრძოლო ჭრილობა გავროშამ გაგრაში მიიღო. ის საკმაოდ მძიმედ დაიჭრა. ამის შემდეგ იმკურნალა ტამიშის დესანტის დროს უკვე ჩვენთან იყო. იმ პერიოდისთვის შავნაბადა ორ ბატალიონად იყო გაყოფილი.

– ორ ნაწილად რატომ გაიყო?

– იმ დროისთვის შავნაბადა იმდენადაც მრავალრიცხოვანი იყო, რომ ორი სრულფასოვანი ქვეგანაყოფის ჩამოყალიბებასაც ყოფნიდა. ეს ის პერიოდია, როცა პირველი საარმიო კორპუსი დაზვერვის ბატალიონი ახალი ჩამოყალიბებულია. ის ბოლომდე შევსებული ჯერ არ იყო. ტამიშზე დესანტის გადმოსხმის შემდეგ შავნაბადა ნაჩქარევად გადაისროლეს აფხაზეთში. ჩვენ მოგვიწია იმ სიმაღლის დაცვა, რომელიც ძალიან მნიშვნელოვანი იყო როგორც მოწინააღმდეგისთვის, ასევე ჩვენთვის. თუ ისინი ამ სიმაღლეს აიღებდნენ, სოხუმს დანარჩენი საქართველოდან მოწყვეტდნენ. რის შემდეგაც სოხუმზე შტურმს იოლად განახორციელებენ. რუსებმა ეს რამდენიმე თვის შემდეგაც გაიმეორეს. მაშინ მოწინააღმდეგემ ეს ოპერაცია წარმატებით განახორციელა. სოხუმი ალყაში მოაქცია, რაც აფხაზეთის დაკარგვით დასრულდა. ტამიშთან მოწინააღმდეგემ დესანტი 1993 წლის 2 ივლისს გადმოსხა. რუსებმა და აფხაზებმა დიდი ტერიტორია დაიკავეს. ქართველებს რამდენიმე სტრატეგიული სიმაღლე გვქონდა შენარჩუნებული. სიმაღლეზე, რომელზეც ჩვენ ვიყავით გამაგრებული, მოწინააღმდეგემ შეტევა 9 ივლისს, დილის 5 საათზე დაიწყო. გავროშა ჩვენ გვერდით იყო. ვცდილობდით ის იქედან რამენაირად გაგვეშვა, მაგრამ არ გამოგვივიდა.

– რატომ არ გამოგივიდათ?

– ბატალიონში პატარა ბიჭები გავროშას გარდა სხვებიც იყვნენ. როცა წინ რაიმე ბრძოლა გველოდა, იმათ ბრძოლის ველიდან ვუშვებდით. ამის გაკეთება ტამიშთანაც ვცადეთ. იერიშის დაწყების წინა ღამეს გავროშა და რამდენიმე პატარა ბიჭი შტაბში გავუშვით. ეს შტაბი პოზიციებიდან ოდნავ მოშორებით იყო. თუმცა, საღამოსთვის ისინი ისევ ჩვენთან დაბრუნდნენ. მათ ბრძანება არ შეასრულეს, აი, ასე აღმოჩნდნენ ისინი საბრძოლო პოზიციებზე. შეტევის დაწყების წინა ღამეს ყველანი კოცონთან ვიჯექით. ვსაუბრობდით. გავროშა აშკარად გრძნობდა სიკვდილის მოახლოებას.

– თქვა რამე?

– უფროს მეგობრებთან საუბრისას მან ასეთი რამე თქვა: მე სიკვდლილის არ მეშინია. დედისერთა ვარ და თუ მოვკვდები, ყველაზე ცუდი ის იქნება, რომ დედაჩემი მარტო დარჩებაო. როცა იხსენებ ადამიანის უკანასკნელ დღეებს, იგონებ მის სიტყვებს ხვდები, რომ ის ადამიანი გრძნობდა სიკვდილის მოახლოებას. გავროშაც ასე იყო. ის სიკვდილზე საუბრობდა და ფაქტიურად ფსიქოლოგიურად ამზადებდა თავს ამისთვის. იმ ღამეს მან კიდევ სხვა რამეც გვითხრა. რაც მეორე დღესვე ნაწილობრივ აუხდა. კოცონთან რომ ვიჯექით, ბიჭებს გვითხრა – თუ დავიღუპე, გთხოვთ, რომ ჩემი ცხედარი მოწინააღმდეგეს არ დაუტოვოთო. ის მეორე დღეს დაიღუპა. რამდენიმე საათის განმავლობაში მისი ცხედარი იმ ტერიტორიაზე იყო, რომელიც მოწინააღმდეგემ დროებით დაიკავა. 9 ივლისს ჩვენ მიერ კონტროლირებად სიმაღლეზე ძლიერი შეტევა დაიწყო. 30 კაცს რამდენიმე ასეული მოწინაამღდეგის მოგერიება გვიწევდა. მოწინააღმდეგეს თან სამი ტანკიც ჰყავდა. საკმაოდ მძიმე ბრძოლა იყო. მოწინააღმდეგემ ერთ-ერთ ფლანგზე მოახერხა ერთ-ერთი სანგრის მოწყვეტა ჩვენი კონტროლიდან. მტერმა იმ მონაკვეთის აღება მართალია ვერ შეძლო, მაგრამ იქ ვერც ჩვენ შევდიოდით. როლანდ წერეთელი – გავროშა სწორედ იმ სანგართან იყო. ის იქ დაიღუპა. მისი ცხედარი რამდენიმე საათის შემდეგ გამოვიტანეთ იქიდან.

– რა ვითარებაში დაიღუპა?

– იმ საბედისწერო დღეს გავროშას დაბადების დღე იყო. იმ დღეს მას 16 წელი შეუსრულდა. სანგარში სადაც გავროშა იჯდა ჩემი ერთ-ერთი მოადგილეც ზურა უსუნიშვილიც იყო. იმ მონაკვეთზე ჩვენ მოწინააღმდეგის ერთი ტანკი გვყავდა აფეთქებული. პირველი ტანკის აფეთქების გამო დანარჩენი ორი ტანკი ვერ ახერხებდა მანევრირებას, როცა ვნახეთ, რომ ტანკების მოძრაობა შეფერხებული იყო, მთელი ყურადღება სხვა რამეზე გადავიტანეთ. ისინი ფეხზე წამომდგრები გვიტევდნენ. ჩვენ ბრძოლაში ჩავერთეთ. ამ მომენტში მოწინააღმდეგემ მოახერხა და ტანკის ეკიპაჟი შეცვალა. ტანკს გააჩნია სადესანტო ლუკი, რომელიც მას ქვემოთა მხრიდან აქვს. ამ ლუკიდან ეკიპაჟს გამოსვლა და შესვლა შეუძლია. სანამ ჩვენ ვიბრძოდით, მოწინააღმდეგემ ამ გზით მოახერხა ეკიპაჟის შეცვლა. აფეთქებული ტანკი, რომელსაც სავალი ნაწილი დაზიანებული ჰქონდა, მოულოდნელად ამუშავდა. ამოქმედდა ტანკზე დამაგრებული ზარბაზანიც. რამდენიმე ჭურვი გამოისროლა იმ სანგრისკენ, სადაც ზურა უსუნიშვილი და გავროშა იყვნენ. ზურა გამორჩეული ბიჭი იყო. ის ყველასთვის საყვარელი მეთაური გახლდათ. გავროშას ის განსაკუთრებით უყვარდა. როდესაც მან დაინახა, რომ ჭურვმა ზურა იმსხვერპლა, წამოხტა და ავტომატით დაუწყო სროლა ტანკს. ის ავტომატით ტანკს ვერაფერს ვერ დაუშავებდა. ეს იყო ფსიქოლოგიური სტრესი, ომში ხშირად ხდება ასეთი ამბები. ტანკის ტყვიამფრქვევმა იმსხვერპლა ბიჭი, რომელსაც იმ დღეს სულ რაღაც 16 წელი შეუსრულდა. მათი სიკვდილი მძიმედ გადავიტანეთ. ზურასთან ბიჭები ხშირად ვსაუბრობდით თუ რა გვინდოდა ომში. იქ წასვლა ჩვენთვის არავის დაუძალებია. ეს არ იყო სახელმწიფო პოლიტიკა. თუ გავიხსენებთ ომის დაწყების დროს, მობილიზაციაც კი არ გამოუცხადებია ხელისუფლებას. ამ ომმა მოხალისეების კისერზე გადაიარა. ზურა ამბობდა – მე იმ ქვეყანაში ვცხოვრობ, სადაც დავით აღმაშენებელი იყო მეფე, როგორ შეიძლება საქართველოს ისტორია წაკითხული გქონდეს და ბრძოლის ველზე არ იყოო. მისთვის მთავარი იყო საქართველოს ინტერესი. მას მიაჩნდა, რომ საქართველოს გამო ნებისმიერი ადამიანი მზად უნდა იყოს თავგანწირვისთვის. ცხონებულ ზურას საკმაოდ საინტერესო ისტორია შეემთხვა გაგრაში. ერთ-ერთი ოპერაციის დროს მას ტყვია მოხვდა შუბლში. ამ სიტყვის პირდაპირი მნიშვნელობის გაგებით.

– შუბლში მოხვდა ტყვია და გადარჩა?

– გადარჩა. ასეთი რამეები ხდება ხოლმე. ტყვია ტრაექტორიულ ფოკუსებს ატარებს. ზურას შემთხვევაშიც ასე მოხდა და შუბლიდან აისხლიტა ტყვია. ჩვენ ზურას ბევრს დავცინოდით ამის გამო. ვეუბნებოდით – ბიჭო, კახელი ხარ და შენს შუბლში ტყვიამაც კი ვერ გაატანაო. მერე თავადაც გვიყვებოდა ამ ამბავზე. ერთხელ თქვა, როცა ტყვია მომხვდა და რამდენიმე წამით გონება დავკარგე, ვიფიქრე, რა ადვილი ყოფილა სიკვდილიო. მას 1993 წლის 9 ივლისს თავისუფლად შეეძლო გადარჩენა. მას შეეძლო ის სანგარი დაუყოვნებლივ დაეტოვებინა. შეეძლო, მაგრამ არ გააკეთა. ის არასდროს არ მიდიოდა ჯარისკაცების უკან. ის ყოველთვის წინ იდგა. ამბობდა ხოლმე, თუ მე ვიქნები ჯარისკაცების უკან, შესაბამისად მე ვერ მოვახერხებ მათ აღფრთოვანებას და წახალისებას, ისინი სულ უკან მოიხედავენ. ხოლო როცა მე ვარ მათ წინ, მათ იციან, რომ პირველ დარტყმას მე მივიღებ. ყველა ის ჯარისკაცი რომელიც მასთან იყო იცოდა, რომ ზურა მათ არ გაწირავდა. თუ რაიმე პრობლემა იქმნებოდა მოქმედების არეალს ის ყოველთვის ბოლო ტოვებდა. იმ ომში ჯარისკაცების კარგი მოქმედება დამოკიდებული იყო რამდენიმე ლიდერ-მეთაურზე, რომელიც თავიანთი უშიშროებით და ვაჟკაცობით გამოირჩეოდნენ. შავნაბადის ბატალიონიც ამაზე იყო აწყობილი.

– გმირობის გარდა ომში ბევრ ღალატსაც ჰქონდა ადგილი. ამაზე რა შეგიძლიათ მოგვიყვეთ.

– ბევრი რამის გახსენება შეიძლება. მოღალატეების ამოცნობას ხშირად ჩვენი გამოუცდელობის გამო ვერ ვახერხებდით. ერთ-ერთი ასეთი შემთხვევა გაგრაში მოხდა. ჩვენ სიმაღლეზე უნდა ავსულიყავით. უნდა გაგვეკონტროლებინა ის ბილიკები, რომლითაც ჩრდილო კავკასიელი მებრძოლები გადმოდიოდნენ. ასეთ დროს მეგზურებად მიგვყვებოდნენ ხოლმე ადგილობრივი მაცხოვრებლები. მათ იქაურობა კარგად იცოდნენ. ერთხელ ჩვენთან მოიყვანეს ვიღაცა კაცი. რომელზეც გვითხრეს, რომ მას ძმა აფხაზებმა ძმა მოუკლეს. ამ მიზეზის გამო ის მზად იყო ჩვენთვის დახმარება გაეწია. როცა სახიფათო ადგილს მივუახლოვდით, გამყოლმა გვითხრა, მე წინ წავალ და ათი წუთის შემდეგ თქვენ მომყევით უკანო. რატომღაც არ მომეწონა ეს ნათქვამი. ინტუიციამ მიკარნახა, რომ ათი წუთი არ უნდა მომეცადა. ბიჭებს ვუთხარი, რომ უფრო ადრე დავძრულიყავით. მე წინ მივდიოდი, უკან მოადგილე მომყვებოდა. დანარჩენი ბიჭები გაშლით მოდიოდნენ. უცბად წავაწყით სანგარს, სადაც შეიარაღებულ ფორმიან მამაკაცს ჩვენი გამყოლი ესაუბრებოდა. გავჩერდით და იარაღი მოვიმარჯვეთ. გამყოლმა გვითხრა, არ ისროლოთ, ჩვენები არიანო. საუბარი რატომღაც რუსულად მიდიოდა. მე იმ ვითომ ჩვენიანს ვუთხარი – იარაღი დაუშვი-თქო. იმან იარაღი დაუშვა. მე ოდნავ თავი მოვატრიალე გვერდზე, რომ ბიჭებისთვის ცეცხლის გაუხსენებლობაზე მიმეცა ბრძანება. ეს გამოუცდელობით გავაკეთე. ამ დროს იმ კაცმა იარაღი მომიშვირა. მე ჩემმა მოადგილემ გადამარჩინა, რომლის ნასროლმა ტყვიამაც ის მოკლა. მოკლული აფხაზი მებრძოლი იყო. იქ იყო სხვა სანგრებიც. აფხაზებს ჩვენთვის ჩასაფრება ჰქონდათ მოწყობილი. საბედნიეროდ, ის ამბავი ჩვენთვის კარგად დასრულდა.

– გამყოლს რა ბედი ეწია?

– ის სადაღაც გაუჩინარდა. რამდენიმე თვის შემდეგ ის ქართველმა სამხედროებმა მაშინ დააკავეს, როცა მოწინააღმდეგე სოხუმში შემოჰყავდათ. ის აფხაზების მოგზავნილი იყო და არც ძმა მოუკლავს მისთვის ვინმეს.

– გამყოლის შერჩევისას რატომ გამოიჩინეთ ასეთი უყურადღებობა?

– მაშინ ქართველებს გამოცდილება გვაკლდა. ადამიანმა, რომელმაც მისი გაყოლა გვირჩია, იცოდა, რომ მას აფხაზებმა ძმა მოკლეს. მან დაიჯერა, რომ ვითომ ძმამოკლულს მართლაც უნდოდა აფხაზებზე შურის ძიება. სინამდვილეში კი ის შემოგზავნილი იყო. საბედნიეროდ, მისი დაჭერა მოახერხეს. გამყოლებთან დაკავშირებით კიდევ ერთი ისტორია შეგვემთხვა. ეს ისტორია ტრაგიკული კი არის, მაგრამ ფინალი კარგი ჰქონდა. იმის გამო, რომ პირადი შემადგელობა გვაკლდა, ადგილობრივი მოსახლეობისგან ვქმნიდით ჯგუფებს. გვეგონა, რომ ეს ჯგუფები ბრძოლაში დაგვეხმარებოდა. ჩვენ გამოცდილება არ გვქონდა, თორემ ამ ადამიანებისგან ავტონომიურ ჯგუფებს არ შევქმნიდით. მოვახდენდით მათ ინტეგრირებას უკვე შექმნილ საბრძოლო ბატალიონებში. ასეთ შემთხვევაში ისინი მნიშვნელოვან დახმარებას გაგვიწევდნენ. ამ ადამიანებს დიდი სურვილი ჰქონდათ, რომ დაგვხმარებოდნენ. იმის გამო, რომ საბრძოლო გამოცდილება არ ჰქონდათ კარგად ვერ დაგვეხმარნენ. ისტორია, რომელსაც გიყვებით გაგრაში, მამზიშხას მთაზე მოხდა. შავნაბადის ძირითადი ქვედანაყოფი განლაგებული იყო მთის გასწვრივ ამოთხრილ სანგრებში. ეს სანგრები პირით ფერდობს და რამდენიმე სოფელს გადაჰყურებდა. ჩვენ უკან კი ტყე იყო, სადაც პოზიციები არ გვქონდა.

– რატომ არ გქონდათ?

– იქ გამავალ ბილიკებზე ადგილობრივი მოსახლეობისგან დაკომპლექტებული რაზმები გვყავდა განლაგებული.

– მათ რა ევალებოდათ?

– თუ მოწინააღმდეგეს დაინახავდნენ, ან თავად უნდა გაეწიათ წინააღმდეგობა, ან ჩვენთვის უნდა ეცნობებინათ და ჩვენ წავიდოდით მათ წინააღმდეგ საბრძოლველად. მთაზე ვიყავით და ღამე ძალიან გვციოდა ხოლმე. ღამე ჯარისკაცების ნაწილს ეძინა, ნაწილი ფხიზლობდა. ერთ-ერთ ღამეს ჩვენი პოზიციების უკან გაისმა გასროლა. ყოველგვარი ბრძანების გარეშე მთელი ბატალიონი შემობრუნდა და საკმაოდ ინტენსიურ ბრძოლაში ჩავერთეთ. ეს ბრძოლა ჩვენი გამარჯვებით დამთავრდა. მოწინააღმდეგის რამდენიმე მებრძოლი დაიღუპა, რამდენიმე კი დაიჭრა. იარაღიც ბლომად დარჩათ ბრძოლის ველზე. გადარჩენილები ტყეში მიიმალნენ. ჩვენ ვერ შევძელით მათზე დევნა განგვეხორციელებინა.

– რატომ?

– იმიტომ, რომ ეს ყველაფერი მოულოდნელად მოხდა. კარგა ხანი ინფორმაციულ ვაკუუმში ვიყავით. არ ვიცოდით, რა მოხდა. გვაინტერესებდა, სად იყო ის ჯგუფი, რომელსაც უნდა უზრუნველეყო ის, რომ მოწინააღმდეგე ზურგში არ შემოგვპარვოდა. რაღაცა დროის შემდეგ გამოვიძახეთ იმ ჯგუფის ხელმძღვანელი. გვინდოდა მისგან გაგვეგო, რა ხდებოდა. კითხვაზე მან შოკისმომგვრელი პასუხი გაგვცა. მან გვითხრა, რომ დაინახეს როგორ მოუყვებოდა მოწინააღმდეგე ანთებული ჩირაღდნებით ჩვენი პოზიციებისკენ მომავალ ბილიკებს. გვითხრა, ჩვენ რამდენიმე ასეული ანთებული ჩირაღდანი დავთვალეთ და რომ გვესროლა მოწინააღმდეგე გაგვანადგურებდა. როცა ვუთხარით, ინფორმაცია მაინც მოგვეწოდებინა ჩვენთვისო, გვითხრა, რომ ამის გაკეთება ვერ მოიფიქრეს. იმ ომში ასეთი ისტორიები საკმაოდ ხშირი იყო.

– ომში მომხდარ სასწაულებზე ბევრს ყვებიან ხოლმე. თქვენ თუ გამხდარხართ ომში რაიმე სასწაულის ანდა უცნაური მოვლენის მომსწრე?

– სამხედროები ცრუმორწმუნენი ნამდვილად არ არიან. მისტიკური თავგადასავლები კი ხშირად აქვთ ხოლმე. ასეთი თავგადასავალი ჩვენც შეგვემთხვა. ქალაქზე შეტევისთვის ვემზადებოდით და მის შემოგარენში ვიყავით დაბანაკებულები. ერთ-ერთ სიმაღლეზე შავნაბადას ბატალიონის ერთი ჯგუფი ვიმყოფებოდით. ეს სიმაღლე ქალაქს გადაჰყურებდა. ორი ქვეითთა საბრძოლო მანქანა ე.წ. ბეემპე გვყავდა. მოწინააღმდეგესთან 300-400 მეტრი მანძილით ვიყავით დაშორებული. გეოგრაფიული თავისებურებების წყალობით, ისინი ჩვენთვის ხიფათის შექმნას ვერ ახერხებდნენ. თუმცა, საკმაოდ სახიფათო იყო მათ არსენალში არსებული ნაღმტყორცნები. მათი ტრაექტორია ზუსტად მთაგორიან ადგილებში ეფექტური ბრძოლისთვის არის გათვლილი. ერთ დღეს მოწინააღმდეგის პოზიციები დავამუშავეთ, მათი საცეცხლე წერტილებიც ჩავახშეთ. ჯგუფის ერთმა ნაწილმა დროებით დატოვა პოზიციები. მეც მათ შორის ვიყავი. ჩვენ უნდა გვესადილა და დასვენებასაც ვაპირებდით. სადილობა ერთ-ერთ ეზოში გადავწყვიტეთ. სუფრა ვაშლის ხის ქვეშ გავშალეთ. დიდი მრავალფეროვნებით გამორჩეული ასორტიმენტი არ გვქონია. პური და რკინის ქილებში ჩადებული კონსერვები გვქონდა. დავიწყეთ ამ კონსერვების გახსნა. ის-ის იყო სადილობა უნდა დაგვეწყო, რომ ღობეს მოხუცი კაცი მოადგა. მას თეთრი თმა და წვერი ჰქონდა, თეთრი პიჯაკი და შარვალი ეცვა. თეთრწვერა მოხუცმა ლითონის მესერის იქიდან დაგვიძახა – რა დროს სადილია, წამოდით, გაჩვენებთ, მოწინააღმდეგე სად არისო. ეს უცნაურად არ მოგვჩვენებია. რადგანაც ადგილობრივი მოსახლეობა ადრეც მოსულა ჩვენთან ასეთი ინიციატივით. მოქალაქეების ასეთ ნათქვამებზე როგორც წესი, რეაგირებას დაუყოვნებლივ არ ვახდენდით ხოლმე. ჯერ გავესაუბრებოდით, ყველაფერს გამოვკითხავდით. მერე ვაფასებდით, რამდენად მნიშვნელოვანი იყო მოქალაქის მიერ მოყოლილი ინფორმაცია. თუ საინტერესოდ და დამაჯერებლად მოგვეჩვენებოდა, მივყვებოდით და რეაგირებასაც ვახდენდით. იმ დღეს სხვანაირად მოხდა. რაღაც შინაგანმა ძალამ 14 ჩვენგანი ფეხზე წამოგვყარა. არ ვიცი, რატომ, მაგრამ მაშინვე გავეცი ბრძანება, აესხათ იარაღი და მომზადებულიყვნენ გასასვლელად. გამოვედით ღობის მეორე მხარეს. გვინდოდა ბეემპეების გაყვანა. ორი ბეემპე გვყავდა. ერთ-ერთი ბეემპეს მექანიკის ლუკზე დავიწყე ასვლა. არ ვიცი, რატომ, მაგრამ მოულოდნელად რატომღაც გადავწყვიტე ჩამოვსულიყავი და მეორე საბრძოლო მანქანის სადესანტო ლუკი დამეკეტა. ჩვენ ერთი საბრძოლო მანქანით ვაპირებდით გასვლას. როცა ჩამოვედი და მეორე მანქანას მივადექი, ზუსტად ამ დროს ჩამოვარდა ჭურვი. დაეცა ბეემპეს ზუსტად იმ ადგილას, სადაც მექანიკის ლუკია. ნამსხვრევების ძირითადი ნაწილი წავიდა იქითკენ, სადაც რამდენიმე წუთის წინ სადილობას ვაპირებდით. ჭურვის ნამსხვრევმა ვაშლის ხე საერთოდ მოგლიჯა. არემარე წვრილმანი ნამსხვრევებით იყო მიმოფანტული. მოგვიანებით რომ დავთვალიერეთ, ის ადგილი მივხვდით, რომ მსხვერპლი დიდი იქნებოდა. რამდენიმე წუთი დასჭირდა კვამლის გაფანტვას. ერთმანეთი მოვიკითხეთ. ჩვენგან არავინ არ იყო დაღუპული და დაჭრილიც კი. ჭურვის ჩამოვარდნის შემდეგ თეთრწვერა მოხუცი აღარ გვინახავს.

– ეძებეთ?

– რა თქმა უნდა. არსად არ ჩანდა. ეს ამბავი შავნაბადელებს საკმაოდ მისტიკურ მოგონებად დაგვრჩა. რაღაცა ძალამ, რომელიც ამ ადამიანით გამოიხატა, 14 ადამიანი სიკვდილს გადაგვარჩინა.

ავტორი: თეა მარხვაიძე
error: სტატიის დაკოპირება აკრძალულია!!!