დღეები, რომლებიც დამარცხებებით სავსე საქართველოში უნდა გვახსოვდეს

 დღეები, რომლებიც დამარცხებებით სავსე საქართველოში უნდა გვახსოვდეს

 16.03.2017.

სენსაციებს გამოკიდებულ ჩვენს ქვეყანაში ამ დღეებში ცოტა ვინმეს თუ გაახსენდება 1993 წლის 15-17 მარტი. დღეები, როცა აფხაზმა და ჩრდილოეთკავკასიელმა ბოევიკებმა, რუსი სამხედროების თანადგომით, კარგად ორგანიზებული სამხედრო ოპერაცია განახორციელეს სოხუმზე, მაგრამ გუმისთის ფრონტის ხაზზე განლაგებულმა საქართველოს შეიარაღებულმა ძალებმა მართლაც გმირულად მოიგერიეს ეს შემოტევები და მტერი დიდი მსხვერპლით უკუაქციეს. ეს იყო ქართული მეომრული გმირული სულის დღესასწაული. დამარცხებებით გაჯერებულ ქართულ სინამდვილეში ბოლო ათწლეულიდან სულ რამდენიმე მსგავსი სიამაყის მომგვრელი უკან მისახედი დღეებიღა დაგვრჩა. დღეები, რომლებიც საკუთარი თავის რწმენასა და ძალას გვმატებენ, რომ სულაც არა ვართ ისე უუნარონი და უძალონი, როგორადაც დღეს გამოვიყურებით. ჩვენ ვაჟკაცური ბრძოლაც შეგვიძლია და ასე სანატრელი ერთად დგომაც. დღევანდელ მწარე რეალობათა გათვალისწინებით, მსგავსი დღეების უგულებელყოფა კარგს არც არაფერს გვიქადის, მით უმეტეს, რომ აფხაზეთის ომში დამარცხება დღეს უკვე დიპლომატიური დამარცხებებით გრძელდება და 15-16 მარტის იალტის შეხვედრაც ამის დასტურია. 1993 წლის 15-17 მარტის გუმისთის ბრძოლებში გამარჯვების სულის ჩამდგმელებად, ძირითადად, საქართველოს შეიარაღებული ძალების არტილერიას და ქართველ პროფესიონალ არტილერისტებს გენერალ ვალერი ქვარაიას და ემზარ ჯოჯუას მოიხსენიებენ ხოლმე.

ვალერი ქვარაია იმ დროს მე-2 საარმიო კორპუსის სამხედრო შტაბის უფროსი იყო, ემზარ ჯოჯუა კი ამავე კორპუსის არტილერიის უფროსი. სწორედ მათ ვთხოვეთ იმ დღეების გახსენება:

ვალერი ქვარაია, მე-2 საარმიო კორპუსის შტაბის უფროსი:

1993 წლის 15-17 მარტის გუმისთის ბრძოლები საქართველოს შეიარაღებული ძალების სამხედრო, ფიზიკური და სულიერი მომზადების მწვერვალი იყო. იმ პერიოდისთვის კარგად შეიარაღებულებიც ვიყავით. დიდი იყო ურთიერთნდობაც. ეს იყო იმის დასტურიც, რომ თუ ფრონტის ხაზზე ყველა რგოლი ერთნაირად აწყობილი და მოქნილი არ არის, სასურველ შედეგს ვერასოდეს მიაღწევ.

ასევე კარგად მუშაობდა უშიშროების და დაზვერვის სამსახური, რომელმაც მნიშვნელოვანი როლი შეასრულა 15-17 მარტის ბრძოლების მოგებაში. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უშიშროების სამსახურის და მისი ხელმძღვანელის იური კეშელავას მოწოდებული ინფორმაციის თანახმად, ჩვენ ველოდებოდით ამ შემოტევას და მზადყოფნაში ვიყავით. ამიტომაც, ჩვენი მხრიდან კარგად დაგეგმილი ოპერაციების შედეგად, მოწინააღმდეგემ იმ დღეებში დაკარგა 800-მდე და დაიჭრა 1200-მდე მებრძოლი, ტყვედ ჩავარდა 25. დიდი დანაკლისი განიცადა მისმა სამხედრო ტექნიკამაც: გავანადგურეთ 4 ბმპ, 20 სამხედრო ავტომანქანა, ერთი ტანკი, 3 კატარღა, ერთი სადესანტო ნავი, ერთი სუ-27, ერთიც – სუ-25.

ჩვენი მხრიდან ამ ბრძოლებში დაიღუპა 134 ჯარისკაცი და ოფიცერი, განსაკუთრებულად მამაცი მეომრები. ომში, საერთოდ, ყველაზე მამაცნი და შეუპოვარნი წინა რიგებში იბრძვიან და, უპირველესად, ისინი იღუპებიან კიდეც. დასახიჩრდა და დაიჭრა 150 მეომარი.

15-17 მარტის ბრძოლებში იყო თავგანწირვის არაერთი ფაქტი, რომელთაგან მხოლოდ რამდენიმეს გავიხსენებ: 16 მარტს მტრის გარემოცვაში მოქცეულმა მე-2 ბატალიონის მეთაურის მოადგილემ გია შამუგიამ ხელყუმბარით თავი აიფეთქა და მასთან ერთად დაიღეპა 12 “ბოევიკი”.

გმირულად არ დათმო პოზიცია იმ ტანკის ეკიპაჟმა, რომელშიც იყვნენ მურთაზ პიტავა და ზური ზარანდია. მათ ცეცხლწაკიდებული ტანკით ბრძოლა გააგრძელეს, მიუხედავად მეთაურის ბრძანებისა, ბრძოლის ველი არ მიატოვეს და ტანკში ჩაიწვნენ.

15-17 მარტის ბრძოლებში თავი გამოიჩინა, ასევე, სოხუმის სამხედრო პოლიციამ (უფროსი სოსო ახალაია). მტერი გუმისთის ხიდიდან 1200 მეტრით შეუმჩნევლად შემოსულიყო ქალაქში და ის უკვე სოხუმის რკინიგზის ბაქანზე იყო, როცა ეს ამბავი ცნობილი გახდა. მათ წინააღმდეგ ოპერაციის განსახორციელებლად გავიდა სოხუმის სამხედრო პოლიცია, რომელმაც წარმატებით შეასრულა დაკისრებული დავალება. შეტაკებისას დაიღუპა 40-მდე აფხაზი და სხვა ჯურის “ბოევიკი”. ამასთანავე, ამ ბრძოლაში დაეცა სოხუმის სამხედრო პოლიციის უფროსის მოადგილე ელგუჯა ბერიძე.

სოფელ ცუგუროვკის მარჯვნივ მდებარე მთა ზეგანის გათავისუფლებისთვის ბრძოლაში ივაჟკაცეს დავით თევზაძემ, მისი შენაერთის ბიჭებმა და სოფელ შრომის მებრძოლებმა. მაგრამ ეს არის ზღვაში წვეთი იმასთან შედარებით, რაც 15-17 მარტს გუმისთასთან ხდებოდა, მაგრამ ერთ საგაზეთო წერილში ძნელია ყველა მათგანი გაიხსენო.

ემზარ ჯოჯუა, მე-2 საარმიო კორპუსის არტილერიის უფროსი:

ჩვენ აფხაზეთის ომში პოლიტიკურად წავაგეთ და არა სამხედრო თვალსაზრისით, ჩვენ – ქართველები იმ პერიოდისთვის კი ვიყავით ათასნაირად დაქსაქსულები, მაგრამ ერთი ფაქტი იყო, ბრძოლა ნამდვილად შეგვეძლო. და ის ივლისის განიარაღების საბედისწერო ხელშეკრულება რომ არა, შეიძლებოდა, დღესაც სოხუმში ვყოფილიყავით. ჩვენ საკუთარი ფეხით დაგვატოვებინეს ბრძოლის ველი, ომი დიპლომატიურად, მოტყუების გზით წაგვაგებინეს. ქალები და ბავშვები კი არ უნდა დაგვეხვედრებინა მტრისთვის, არამედ ჩვენ – მეომრები უნდა შევხვედროდით. მსგავსი შეცდომების გამო დავკარგეთ აფხაზეთი, იმ შეცდომებს ბევრი ადამიანი შეეწირა.

ახლა კი, აფხაზეთის ომში დამარცხების შემდეგ, რამდენად მიზანშეწონილია 15-17 მარტის ბრძოლებზე ხმამაღლა ლაპარაკი, ესეც საკითხავია. ჩვენ ტყუილად ვართ გულარხეინად, ტყუილად გვგონია, რომ ომი დამთავრდა და ყველაფერი დასრულდა. სათანადო სამსახურები ჩვენს დღევანდელ განწყობასაც აკვირდებიან და სწავლობენ, თუ რისთვის შეიძლება ვიყოთ მზად.

ჩვენ არ ვაკეთებთ არაფერს, მაგრამ სხვები – ჩვენი მოწინააღმდეგეები მუშაობენ დაუღალავად, ამიტომაც სიფრთხილეს თავი არ სტკივა. ჩვენ გვყავს ხალხი, რომელთაც შეუძლიათ საქმის კეთება, მაგრამ ამაზე არც უნდა ვილაპარაკოთ.

მეორე მხრივ, შეიძლება, თვით ქართული საზოგადოებისთვისაც გამაღიზიანებელი იყოს, რომ საბოლოოდ წაგებულ ომში ვიღაცამ რაღაცა აკეთა, თუნდაც გმირობა ჩაიდინა და დაიღუპა. არადა, ისიც აუცილებელია, იმ საზოგადოებამ იცოდეს, რომ ომი სხვადასხვა ეპიზოდისგან შედგებოდა და ჩვენ ყველა ეპიზოდი არ წაგვიგია.

რაც შეეხება კონკრეტულ პიროვნებებს, ვინც 15-17 მარტის ბრძოლებში თავი გამოიჩინა, მე გავურბივარ მათ დასახელებას, ისინი ბევრნი იყვნენ, ყველა დაჯგუფებას თუ შენაერთს თავისი გმირი ჰყავდა და შეუძლებელია, ყველა მათგანი იცოდე. ამიტომაც, ადვილი შესაძლებელია, რომ ვიღაცა გაანაწყენო, გული დაწყვიტო. მთავარი კი მაინც ის არის, რომ ჩვენ ისინი გვყავდა და ეს სამომავლოდ იმედის მომცემია.

ავტორი: ნატო კორსანტია
error: სტატიის დაკოპირება აკრძალულია!!!