ჟენევის 1949 წლის 12 აგვისტოს კონვენცია სამხედრო ტყვეებთან მოპყრობის შესახებ კარი III ტყვეობა,ნაწილი III სამხედრო ტყვეთა დასაქმება

მუხლი 49

ტყვედ ამყვან სახელმწიფოს შეუძლია შრომისუნარიანი სამხედრო ტყვეების სამუშაო ძალის სახით გამოყენება მათი ასაკის, სქესის, სამხედრო წოდებისა და ფიზიკური მონაცემების გათვალისწინებით, რათა მათ კარგი ფიზიკური და მორალური მდგომარეობა შეინარჩუნონ.

დატყვევებულ უნტერ-ოფიცრებს შეიძლება მხოლოდ საზედამხედველო სამუშაოს შესრულება მოეთხოვოთ. უნტერ-ოფიცრებს, რომლებსაც ასეთი სამუშაო არ მოეთხოვებათ, შეუძლიათ მათთვის შესაფერისი სხვა სამუშაოს გამოყოფა ითხოვონ, რომელიც მათთვის შეძლებისამებრ უნდა გამოიძებნოს. თუ ოფიცრები და მათთან გათანაბრებული პირები მათთვის შესაფერის სამუშაოს ითხოვენ, მათ იგი შეძლებისამებრ მიეცემათ, მაგრამ ყოვლად დაუშვებელია მათი იძულებით მუშაობა.

მუხლი 50

თავისი ბანაკების მართვასთან, აღჭურვასა და წესრიგის შენარჩუნებასთან დაკავშირებული სამუშაოების გარდა, სამხედრო ტყვეები იძულებითი წესით შეიძლება მხოლოდ ისეთი კატეგორიების სამუშაოებზე ამუშაონ, როგორიცაა:

(ა) სოფლის მეურნეობა;

(ბ) მრეწველობის მომპოვებელი ან გადამამუშავებელი დარგები, გარდა მეტალურგიული, მანქანათმშენებლობისა და ქიმიური მრეწველობის, ასევე სამხედრო ხასიათის ან სამხედრო მიზნის არმქონე საზოგადოებრივი სამუშაოები და მშენებლობები;

(გ) სატრანსპორტო ან დატვირთვა-გადმოტვირთვის სამუშაოები, რომლებსაც სამხედრო ხასიათი ან დანიშნულება არა აქვს;

(დ) კომერციული საქმიანობა, ხელოვნება და ხელოსნობა;

(ე) საოჯახო მომსახურების სამუშაოები;

(ვ) კომუნალური მომსახურება, რომელსაც სამხედრო ხასიათი ან დანიშნულება არა აქვს.

ზემოაღნიშნული დებულებების დარღვევის შემთხვევაში სამხედრო ტყვეებს უფლება აქვთ წარადგინონ საჩივარი 78-ე მუხლის შესაბამისად.

მუხლი 51

სამხედრო ტყვეები შესაფერისი სამუშაო პირობებით უნდა უზრუნველყონ განსაკუთრებით მაშინ, როცა ეს ბინას, კვებას, ტანისამოსსა და აღჭურვილობას შეეხება; ეს პირობები არ უნდა იყოს იმაზე ნაკლები, რითაც მსგავს სამუშაოებზე მომუშავე ტყვედ ამყვანი სახელმწიფოს მოქალაქეები სარგებლობენ. ამასთანავე, აუცილებლად უნდა იქნას გათვალისწინებული კლიმატური პირობებიც. ტყვედ ამყვანი სახელმწიფო სამხედრო ტყვეთა შრომის გამოყენებისას, სამუშაო ადგილებზე მათ უზრუნველყოფს შრომის დაცვასთან დაკავშირებული ეროვნული კანონმდებლობის შესრულებას, კერძოდ კი უსაფრთხოების წესების დაცვას.

სამხედრო ტყვეებმა უნდა გაიარონ მომზადება და მათ მიმართ უნდა გატარდეს შრომის დაცვის ისეთი ღონისძიებები, რომლებიც შეესაბამება მათ მიერ შესასრულებელ სამუშაოს და ტყვედ ამყვანი სახელმწიფოს მოქალაქეებისათვის გათვალისწინებული ამგვარი ღონისძიებების მსგავსია. 52-ე მუხლის დებულებათა შესრულების პირობით, დასაშვებია სამხედრო ტყვეების დასაქმება ისეთ ჩვეულებრივ რისკთან დაკავშირებულ სამუშაოებზე, რომელსაც სამოქალაქო პირები ექვემდებარებიან.

ყოვლად დაუშვებელია უფრო მძიმე სამუშაო პირობების შექმნა დისციპლინური ღონისძიებების გატარებით.

მუხლი 52

არ შეიძლება სამხედრო ტყვის არაჯანსაღ ან სახიფათო სამუშაოზე გამოყენება, თუ იგი ამაზე ნებაყოფლობით არ თანხმდება.

არ შეიძლება რომელიმე სამხედრო ტყვის ისეთ სამუშაოზე გამოყენება, რომელიც დამატყვევებელი სახელმწიფოს სამხედრო მოსამსახურისათვის დამამცირებლად ითვლება.

ნაღმების ან სხვა მსგავსი ჭურვების გაუვნებელყოფა სახიფათო სამუშაოდ ჩაითვლება.

მუხლი 53

სამხედრო ტყვეთა სამუშაო დღის ხანგრძლივობა, სამუშაოზე მისასვლელად და უკან დასაბრუნებელი საჭირო დროის ჩათვლით, ნორმას არ უნდა აჭარბებდეს და არავითარ შემთხვევაში არ უნდა აღემატებოდეს ტყვედ ამყვანი სახელმწიფოს მოქალაქეთა რიგებიდან ამ რაიონში იმავე სამუშაოზე მომუშავე სამოქალაქო მუშაკებისათვის დადგენილი სამუშაო დღის ხანგრძლივობას.

სამხედრო ტყვეებს სამუშაო დღის შუაში უნდა მიეცეთ სულ მცირე ერთი საათის შესვენება მაინც; თუ ტყვედ ამყვანი სახელმწიფოს მუშაკებისათვის გათვალისწინებული შესვენება უფრო ხანგრძლივია, იგი ამ უკანასკნელის მსგავსი უნდა იყოს. გარდა ამისა, სამხედრო ტყვეებს, კვირაში ერთხელ დამატებით, უპირატესად კვირა დღეს ან მათ ქვეყანაში დაწესებულ დასვენების დღეს, უწყვეტი ოცდაოთხსაათიანი დასვენების უფლება უნდა მიეცეთ. ამასთანავე, ყოველ სამხედრო ტყვეს, რომელმაც ერთი წელი იმუშავა, უნდა მიეცეს უწყვეტი რვადღიანი დასვენება სამუშაო ანაზღაურების შენარჩუნებით.

ისეთი სამუშაო ფორმის გამოყენებამ, როგორიცაა ნარდობა, არ უნდა გამოიწვიოს სამუშაო დღის მეტისმეტად გახანგრძლივება.

მუხლი 54

სამხედრო ტყვეთა სამუშაო ანაზღაურების ოდენობა წინამდებარე კონვენციის 62-ე მუხლის დებულებების თანახმად განისაზღვრება.

სამხედრო ტყვეებს, რომლებიც სამუშაოზე უბედური შემთხვევის გამო დაშავდნენ, მუშაობისას ან სამუშაოსთან დაკავშირებით დაავადდნენ, მათი მდგომარეობის შესაბამისი სამედიცინო დახმარება უნდა აღმოუჩინონ. ამას გარდა, ტყვედ ამყვანმა სახელმწიფომ მათ უნდა მისცეს სამედიცინო მოწმობა, რომლითაც ისინი თავისი უფლებების დასაბუთებას შეძლებენ იმ სახელმწიფოს წინაშე, რომელსაც თავად ეკუთვნიან. მოწმობის ასლი 123-ე მუხლით გათვალისწინებულ სამხედრო ტყვეთა საქმეების ცენტრალურ სააგენტოს გადაეცემა.

მუხლი 55

სამხედრო ტყვეთა შრომითი ვარგისიანობა პერიოდულად, სულ მცირე თვეში ერთხელ სამედიცინო გამოკვლევების გზით მოწმდება. შემოწმების დროს, სამხედრო ტყვის მიერ შესრულებული სამუშაოს ხასიათს განსაკუთრებული მნიშვნელობა უნდა მიენიჭოს.

თუ სამხედრო ტყვე თავს შრომისუუნაროდ მიიჩნევს, მას ნება უნდა დართონ ეჩვენოს ბანაკის სამედიცინო პერსონალს. ექიმებს შეუძლიათ რეკომენდაცია გაუწიონ მათი აზრით შრომისუუნარო ტყვეების სამუშაოსგან გათავისუფლებას.

მუხლი 56

სამუშაო რაზმების ორგანიზაცია და ადმინისტრაცია ისეთივე უნდა იყოს, როგორიც სამხედრო ტყვეთა ბანაკებისთვისაა გათვალისწინებული.

ყველა სამუშაო რაზმი სამხედრო ტყვეთა ბანაკის კონტროლს ემორჩილება და ადმინისტრაციულად მას ექვემდებარება. სამხედრო ხელისუფლების ორგანოები და აღნიშნული ბანაკის უფროსი, თავისი მთავრობის კონტროლის ქვეშ, პასუხს აგებენ სამუშაო რაზმში წინამდებარე კონვენციის დებულებათა შესრულებაზე.

ბანაკის მეთაურს მოწესრიგებული უნდა ჰქონდეს მის ბანაკს დაქვემდებარებული სამუშაო რაზმების სია და უნდა წარუდგინოს იგი მფარველი სახელმწიფოს, წითელი ჯვრის საერთაშორისო კომიტეტის ან სამხედრო ტყვეთა დამხმარე სხვა ორგანიზაციების დელეგატებს, რომლებიც შეიძლება ბანაკს ეწვიონ.

მუხლი 57

სამხედრო ტყვეებს, რომლებიც კერძო პირებთან მუშაობენ, იმ შემთხვევაშიც, თუ ეს უკანასკნელნი მათი დაცვისა და მფარველობის პასუხისმგებლობას თავის თავზე აიღებენ, სულ მცირე ისევე უნდა მოეპყრონ, როგორც ეს წინამდებარე კონვენციითაა გათვალისწინებული. სამხედრო ტყვეების მოვლის, მათზე ზრუნვის, მათთან მოპყრობისა და სამუშაოს ანაზღაურების სრული პასუხისმგებლობა იმ ტყვედ ამყვან სახელმწიფოს, სამხედრო ხელისუფლების ორგანოებსა და ბანაკის მეთაურს ეკისრება, რომელსაც სამხედრო ტყვეები ექვემდებარებიან.

ასეთ სამხედრო ტყვეებს უფლება აქვთ იმ ბანაკების წარმომადგენლებთან ჰქონდეთ კავშირი, რომლებსაც ისინი ეკუთვნიან.