ბლიცკრიგი (ელვისებური ომი) ფაშისტური გერმანიის ამოსავალი გეგმა

ბლიცკრიგი (ელვისებური ომი) ფაშისტური გერმანიის ამოსავალი გეგმა

ბლიცკრიგი (გერმანულად-ელვისებური ომი) არის ომის წარმოების ფორმა, რომლის დროსაც, ხდება დიდი რაოდენობით, ყველა მოტორიზებული (საავტომობილო ტექნიკით აღჭურვილი)- ტანკების, ქვეითების, არტილერიის, სამხედრო ინჟინრებისა და საჰაერო ძალების კონცენტრაცია- დიდი სისწრაფით, რათა გარღვეულ იქნას მოწინააღმდეგის მეწინავე ჯარების განლაგება. სწრაფი მანევრირებით, ბლიცკრიგი ცდილობს, მოწინააღმდეგეს, თავდაცვისა და საპასუხო ქმედებების ორგანიზების უნარი შეუმციროს. ანუ, ბლიცკრიგის მახასიათებელია, დიდი რაოდენობის საერთო საჯარისო შენაერთებისდიდი სიჩქარით, კონცენტრირებული შეტევა.

ინტერბელუმის დროს (პირველ და მეორე მსოფლიო ომს შორის პერიოდი) თვითმფრინავებისა და ტანკების ტექნოლოგიები უფრო განვითარდა და დაიწყო მათი კომბინირებული გამოყენება, გერმანულ ინფლიტრაციის ტაქტიკასთნ  და მოწინააღმდეგის საყრდენი წერტილების გვერდის ავლის პრაქტიკასთან. როდესაც, გერმანია 1939 წელს შეიჭრა პოლონეთში, დასავლეთის ჟრნალისტებმა შემოიღეს ტერმინი ბლიცკრიგი, ამ ტიპის ჯავშანსატანკო ომის აღსაწერად (ჯავშანსატანკო ომი-ინგ. Armoured warfare-ეწოდებაშეჯავშნული საბრძოლო მანქანების თანამედროვე ომში გამოყენების პრაქტიკას). ბლიცკრიგის ოპერაციები ძალიან ეფექტური იყო 1939-41 წლების ოპერაციების დროს.  ბლიცკრიგის წარმატება დიდად იყო დამოკიდებული მოულოდნელობაზე, მოწინააღმდეგის მოუმზადებლობაზე და იმ ფაქტზე, რომ სწრაფი შეტევების გამო, თავდამცველები საკმარისად სწრაფად რეაგირებას ვერ ახდენდნენ.  მეორე მსოფლიო ომში, საფრანგეთის დაცემის დროს, ფრანგები ცდილობდნენ, მდინარის გასწვრივ თავდაცვითი ხაზები ხელახლა აეშენებინათ, თუმცა მათი მცდელობა წარუმატებელი დარჩა, რადგან იმ ადგილებში სადაც აპირებდნენ მათ აშენებას, გერმანელები ასწრებდნენ მისვლას, რომლებიც შემდეგ, თავდაცვითი ხაზების აშენების საშუალებას არ აძლევდნენ ფრანგებს.

დეფინიცია

ბლიცკრიგის კლასიკური ინტერპრეტაციით, ის არის გერმანული ტაქტიკური და ოპერაციული მეთოდი, რომელიც გამოიყენებოდა მეორე მსოფლიო ომის პირველ ნახევარში, რომელსაც ზოგჯერ მიიჩნევენ ომის წარმოების ახალ მეთოდად. ტერმინი სტრატეგიული მნიშვნელობით ასოცირებულია სწრაფ და გადამწყვეტ ბრძოლებთან, რომელთა მიზანი იყო, ასე ვთქვათ ნოკაუტში ჩაეგდო სახელმწიფო, ვიდრე ის შეძლებდა სრულად მობილიზებას. ტაქტიკური კუთხით, ბლიცკრიგი ნიშნავს, ტანკების, მობილური ქვეითი ჯარის, არტილერიისა და თვითმფრინავების კოორდინირებულად გამოყენებას, რათა, ლოკალურად შეიქმნას დიდი უპირატესობა საბრძოლო სიძლიერეში. გერმანელების მიერ გამოყენებული ბლიცკრიგი, მნიშნელოვანი წილით, შეიცავდა ფსიქოლოგიურ ელემენტებსაც, როგორიცაა მაგ. ხმის გამომცემი სირენები, დამონტაჟებული თვითმფრინავ იუნკერ ჯუ 87-ზე; სირენები მოხსნეს, მას შემდეგ, რაც მტერი მიეჩვია მათ ხმას.

გერმანიის სამხედრო მეთოდების დასაბამი

პირველი მსოფლიო ომის დროს, დასავლეთის ფრონტში გავრცელებული იყო სანგრებში ომი (ე.წ უმოძრაო ომი) , საიდანაც ტყვიამფრქვევების ცეცხლი და მავთულხლართები, ხელს უშლიდა თითოეულ მხარეს, ამ გამაგრებული ადგილების გარღვევას. ბრიტანელებმა, პირველ მსოფლიო ომში გამოიგონეს ტანკი, როგორც ტყვიამფრქვევის ცეცხლის მიმართ გამძლე და რომელთაც შეეძლოთ, სანგრებზე გადავლა, მავთულხლართის გარღვევა და ქვეითი ჯარის ბრძოლის ველზე, წინ წაძღოლა. ბრიტანელებმა ამ გზით შეძლეს, გერმანელთა მეწინავე ხაზის გარღვევა, თუმცა ომის მანძილზე, საკმარისი რაოდენობის ტანკები არ შეუქმნიათ. გერმანელებს კი, უკვე ქონდათ იმის გამოცდილება, თუ ტანკებს რისი გაკეთება შეეძლოთ ომში.  პირველ და მეორე მსოფლიო ომებს შორის წლებში, მოკავშირე ქვეყნებმა დააგვიანეს ტანკების შესწავლა და მათი არმიაში უფრო აქტიურად შემოღება, ხოლო გერმანელები ინტენსიურად ცდილობდნენ ტანკების ათვისებას.

გერმანიის ტაქტიკური მეთოდების განვითარება

პირველ მსოფლიო ომში დამარცხების შემდეგ, გერმანიაში აქტიურად დაიწყეს ახალი ოპერაციული თეორიების შემუშავება.  ვერსალის საზავო ხელშეკრულება (1919 წ) გერმანიას უკრძალავდა 100 000 ჯარისკაცზე მეტის ყოლას არმიაში, რაც შეუძლებელს ხდიდა მასიური ჯარების გამოყენებას, რაც დამახასიათბელი იყო გერმანული სტრატეგიისთვის, ომამდელ პერიოდში.

ვერსალის ზავის მიხედვით, გაუქმდა ასევე გენერალშტაბი (გერ. Generalstab), თუმცა მან ფარულად მაინც გააგრძელა ფუნქციონირება, სხვა სახელწოდებით. მათ წევრებს დაევალათ ომში დაშვებული შეცდომების შეფასება.  მათ მოხსენებებს მოჰყვა ახალი დოქტრინების და საწვრთნელი მეთოდების შექმნა, რაც სტანდარტულ პროცედურებად გამოიყენებოდა მეორე მსოფლიო ომში.

პრუსიულ და მეცხრამეტე საუკუნს მეთოდოლოგიასთან დაბრუნება

გერმანელთა სამხედრო ისტორია, ადრე  იყო კარლ ფონ კლაუზევიცის, ალფრედ ფონ შლიფენის და ჰელმუთ ფონ მოლტკეს–ს გავლენის ქვეშ, რომლებიც მომხრეები იყვნენ სწრაფი მანევრირების, ძალის კონცენტრაციის და გარშემორტყმის.  პირველი მსოფლიო ომის პერიოდში და მის შემდეგ, ეს კონცეფციები განვითარებულ იქნა გენერალ ოსკარ ფონ ჰუტერისა და რაიხსვერის (გერმანიის შეიარაღებული ძალების სახელწოდება 1919-35 წლებში) მიერ. შემდგომში, ჰანს ფონ სექტმა უარყო ეს დოქტრინა, რადგან, მისივე თქმით გადამეტებულ ყურადღებას აქცევდა მოწინააღმდეგის სწრაფ გარშემორტყმას.

ჰანს ფონ სეკტის მეთაურობით , შეიქმნა დოქტრინის განახლებული სისტემა, სახელადBewegungskrieg (“მანევრული ომი”) და ასევე, მასთან დაკავშირებული მეთაურობის სისტემა, სახელად Auftragstaktik ( მისიაზე ორიენტირებული ტაქტიკა), რომლებიც  ერთ ერთი მთავრი მიზეზი იყო ბლიცკრიგის წარმატების. თუმცაა ეს კონცეფცია უარყოფილ იქნა 1942 წელს, რადგან ჩათვალეს, რომ ძალიან სარისკო იყო, დიდი რაოდენობის ჯარების დამოუკიდებლად მართვის უფლება, ბრძოლის ველზე არსებული მხოლოდ ერთი მეთაურისთვის მიეცათ (იხიელთ მისიაზე ორიენტირებული ტაქტიკა).

გერმანელების მიერ, პირველ მსოფლიო ომში  განვითარებული ინფილტრაციის ტაქტიკა, გახდა შემდგომი გერმანული ტაქტიკების საფუძველი. გერმანელთა ქვეითი ჯარი, წინ მიიწევდა, მცირე, დეცენტრალიზებული ჯგუფების სახით, რომლებიც გვერდს უვლიდნენ დაცულ ადგილებს და უტევდნენ მოწინააღმდეგის უკანა ხაზზე განლაგებულ კომუნიკაციებს. ეს შესრულებული იყო, არტილერიასა და საჰაერო დაბომბვასთან კოორდინირებულად, ასევე მათ უკან მიყვებოდნენ უფრო დიდი ზომის ქვეითი ჯარისკაცები, შეიარაღებული მძიმე ტყვიამფრქვევებით. ეს კონცეფციები, ქმნიდნენ ვერმახტის ტაქტიკების საფუძვლებს- მეორე მსოფლიო ომის დროს.

ჰაინც გუდერიანის ხედვები

ამ პერიოდისთვის, ომის ყველა მთავარმა მონაწილემ, განავითარა მექანიზირებულ ჯარებთან დაკავშირებული თეორიები. თუმცა, მოკავშირე ძალების ოფიციალური დოქტრინები განსხვავდებოდა რაიხსვერის დოქტრინებისგან. ბრიტანელთა, ფრანგებთა და ამერიკელთა დოქტრინები, ნაკლებ მნიშვნელობას ანიჭებდნენ კომბინირებულ ჯარებს, ღრმად შეჭრას მოწინააღმდეგის ტერიტორიაზე და ძალების კონცენტრაციას. ანუ, მათი დოქტრინა, ამ კუთხით, დიდად არ განსხვავდებოდა პირველი მსოფლიო ომის დროინდელისგან.

მეორე მსოფლიო ომის ნაცისტური გერმანიის გენერალი ჰაინც გუდერიანი, იყო პირველი ადამიანი, რომელმაც სრულად განავითარა და მხარს უჭერდა ბლიცკრიგთან დაკავშირებულ პრინციპებს. ის ერთ ერთი პიონერი იყო სატანკო ომების და ტანკებისა და მექანიზაციის მთავრი მხარდამჭერი იყო ვერმახტში. თავის წიგნში-”ჯარისკაცის მოგონებები”, ის წერს, რომ, ტანკი, ბრძოლაში მარტო ვერ შეძლებს მისი სრული სიძლიერის გამვლინებას და რომ აუცილებელია ტანკის მხარდაჭერა მოხდეს სხვადასხვა იარაღებიდან, რომელთაც ტანკის მსგავსი სიჩქარე და მანევრულობა ექნებათ. ასეთ დროს, ტანკმა უნდა შეასრულოს მთავარი ფუნქცია, ხოლო სხვა იარაღების მიზანი, ტანკის ისე მხარდაჭერაა, რომ მან სრული ეფექტით იბრძოლოს.

გურედიანი თვლიდა, რომ კონცეფციის მხარდასაჭერად ტექნოლოგიების განვითარება იყო საჭირო; განსაკუთრებით კი ტანკების აღჭურვაზე ამახვილებდა ყურადღებას-რადიო კომუნიკაციის საშუალებებით. გურედიანის დაჟინებული მოთხოვნით, ყველა გერმანული ტანკი უნდა აღჭურვილიყო რადიოთი, შედეგად კი, მეორე მსოფლიო ომის დასაწყისში, მხოლოდ გერმანული ტანკები იყვნენ რადიოთი აღჭურვილები. ეს საშუალებას იძლეოდა უფრო კოორდინირებულად და ორგანიზებულად ემოქმედათ გერმანელებს, რის გამოც მოწინააღმდეგეებთან შედარებით უპირატეს მდგომარეობაში იყვნენ; თუმცა მოგვიანებით, მოკავშირე ძალებმაც დაიწყეს ამ ინოვაციის საკუთარ ჯარებში გადაკოპირება.

მოქმედების მეთოდები

Schwerpunkt

გერმანელები, ოპერაციების დაგეგმვისას Schwerpunkt-ს ეძახდნენ ე.წ მაქსიმალური ძალისხმევის წერტილს, სადაც  გადამწყვეტი გამარჯვება უნდა მიღწეულიყო და Schwerpunktprinzip-ს ეძახდნენ კონცენტრაციის პინციპს. მაქსიმალური ძალისხმევის წერტილში ხდებოდა სახმელეთო, მოტორიზებული და ტაქტიკური საჰაერო ძალების კონცენტრაცია. მას შემდეგ რაც, კონცენტრირებული ძალა, ლოკალურად გაარღვევდა მოწინააღმდეგის საბრძოლო ხაზს, მცირე ჯგუფი მიდიოდა მოწინააღმდეგის უკანა (ზურგის) პოზიციებისკენ და იქ იწყებდა ბრძოლას.

მტრის თავდაცვითი ხაზის გასარღვევად, შეჯავშნული ჯარები პირდაპირ უტევდნენ მტრის თავდაცვით ხაზს,ხოლო მათ მხარს უჭერდა მოტორიზებული ქვეითი ჯარი, არტილერიის ცეცხლი და საჰაერო დაბომბვები. ოპერაციის უფრო გაშლილ ფაზაში, საჰაერო ძალებს ევალებოდათ ტერიტორიაზე საჰაერო უპირატესობის მოპოვება-მტრის ჯერ არ აფრენილი თვითმფრინავების მიწაზე განადგურებით, ავიაბაზების დაბომბვით და მათი ჰაერში განადგურებით. Schwerpunkt-ი საშუალებას აძლევდა შემტევ შეიარაღებულ ძალებს, მნიშვნელოვან ადგილას მოეპოვებინათ გამარჯვება, დიდი რაოდეობის შეიარაღებული ძალების კონცენტრაციის საშუალებით, მიუხედავად იმისა, რომ შემტევი ძალა, რიცხობრივად და სტრატეგიულად შესაძლოა უმცირესობაში იყოს მთლიანი ფრონტის ხაზზე.

სისწრაფე

მას შედეგ რაც, მოწინააღმდეგის ზურგის რაიონში მოხდებოდა გარღვევა, გერმანული ძალები ცდილობდნენ მტრის რეაგირების უნარის პარალიზებას. მოწინააღმდეგესთან შედარებით, უფრო სწრაფად მოძრაობით, გერმანული მობილური შეიარაღებული ძალები იყენებდნენ მტრის სისუტეს და მოქმედებდნენ იმაზე ადრე, ვიდრე ოპონენტი შეძლებდა საპასუხო ქმედების ორგანიზებას.  ამის მიზეზი იყო ის, რომ ნებისმიერ გადაწყვეტილებას, ჯერ ჭირდებოდა ინფორმაციის მოპოვება, გადაწყვეტილების მიღება, ბრძანებების გაცემა და ბრძანების განხორციელება. უპირატესი მოძრაობისა და დეცენტრალიზებული მეთაურობის სისტემის საშუალებით, გერმანელები, ოპონენტებზე სწრაფად მოქმედებდნენ.

გარშემორტყმული მოწინააღმდეგის განადგურება

ოპერაციის ფინალური ფაზა იყო, გარშემორტყმული მტრის განადგურება. ამ დროს, კონცენტრირებული შეიარაღებული ძალები უტევდნენ გარშემორტყმულ მოწინააღმდეგს და სწორედ ამ ფაზაში აყენებდნენ მტერს ყველაზე დიდ ზიანს, განსაკუთრებით კი ჯარისკაცების დატყვევებით და იარაღების მისაკუთრებით. ოპერაცია ბარბაროსას დროს, მასიური გარშემორტყმების შედეგად, მთლიანობაში 3.5 მილიონი საბჭოთა ჯარისკაცი იქნა დატყვევებული, გერმანელების მიერ.

საჰაერო ძალის გამოყენება

საავიაციო მხარდაჭერას წევდნენ მოპიკირე და საშუალო ბომბდამშენები.  გერმანელთა ადრეული წარმატება მჭიდრო კავშირში იყო ნაცისტური გერმანიის საჰაერო ძალების-Luftwaffe-ს  უნარზე, ეკონტროლებინა ცა- ადრეული შეტევის დროს, ევროპასა და საბჭოთა კავშირში. თუმცა, ლუტვაფეს არ ქონდა შემუშავებული ცენტრალური სამოქმედო დოქტრინა, გარდა იმისა, რომ მისი რესურსები უნდა მოხმარებულიყო გერმანიის ნაციონალურ სტრატეგიას. ის მოქნილი იყო და შეეძო როგორც ოპერაციულ-ტაქტიკური, ასევე სტრატეგიული დაბომბვების წარმოება.  მოქნილობა იყო Luftwaffe-სიძლიერე 1939-41 წლებში.  პარადოქსულად, შემდგომში ის მისი სისუსტე გახდა.  მაშინ როცა, მოკავშირე ძალები თავიანთ საჰაერო ძალებს ძირითადად ახმარდნენ არმიის მხარდაჭერას, Luftwaffe-ე უფრო ფართო- ოპერაციულ დონეზე, იყენებდა მის რესურსებს.  ის, ჰაერში უპირატესობის მომპოვებელი მისიაბიდან, გადაერთო საშუალო მოქმედების და სტარტეგიულ დაბომბვებზე . 19139 წლისთვის, Luftwaffe-ს რესურსების მხოლოდ 15%-ზე ნაკლები იყო განკუთვნილი არმიის ახლო საჰაერო მხარდაჭერისთვის.

გერმანული მოპიკირე ბომბდამშენის Junkers Ju 87-ის შეტევის პროცედურა

შეზღუდევბი და კონტრქმედებები

გარემო

ბლიცკრიგთან დაკავშირებული კონცეფციები, როგორიცაა-შეჯავშნული ძალების მიერ,მტრის ტერიტორიაზე ღრმად შეჭრა, მტრის გარშემორტყმა და კომბინირებული შეიარაღებული ძალებით შეტევები-დიდად იყო დამოკიდებული რელიეფზე და ამინდის პირობებზე. ისეთ რელიეფზე, სადაც ტანკების სწრაფად მოძრაობა ვერ ხერხდებოდა, ბლიცკრიგი არ გამოიყენებოდა ან წარუმატებლად მთავრდებოდა. იდეალურ შემთხვევაში, რელიეფი უნდა იყოს ბრტყელი, ბუნებრივი ან ხელოვნური წინაღობების გარეშე და უნდა იყოს გზები და რკინიგზები, ადვილად გადაადგილებისთვის. თუ ტერიტორია იქნებოდა მთაგორიანი, ტყიანი ან ურბანული ადგილი, შეჯავშნული საბრძოლო მანქანები დაუცველი იქნებოდნენ ქვეითი ჯარის მიმართ და ასევე, ვერ შეძლებდნენ მაქსიმალური სიჩქარით გადაადგილებას. სამხედრო მანქანებისა და თვითმფრინავების მოქმედება ასევე დამოკიდებული იყო ამინდზე.  თუმცა, უნდა ითქვას, რომ ასეთი რელიეფის უარყოფითი მხარე შეიძლება გაბათილდეს, თუ მოხდება მოწინააღმდეგეზე მოულოდნელი თავდასხმა ასეთ ადგილას. მეორე მსოფლიო ომში, საფრანგეთის დაცემის დროს, გერმანელთა ბრიცკრიგის მსგავსი შეტევა ფრანგებზე, განხორციელდა ადრენეს ტერიტორიაზე. ადრენე მთაგორიანი და ტყიანი ტერიტორიაა და აქ თავდამცველებს შეეძლოთ ადვილად დაეცვათ თავი, თუნდაც გერმანელთა დიდი სატანკო შენაერთებისგან. თუმცა, სწორედ იმის, გამო, რომ, ფრანგები ფიქრობდნენ, ადრენები შეუსაბამო ადგილი იყო მასიური ჯარების გადაადგილებისთვის- განსაკუთრებით კი ტანკებისთვის, ფრანგებმა ამ ადგილას, მხოლოდ მსუბუქი თავდაცვა დატოვეს, რომელიც შემდგომ ვერმახტის ჯარმა ადვილად აიღო.  გერმანელები ჭრიდნენ ხეებს და სწრაფად გადაადგილდებოდნენ ტყეში, ამიტომ, ფრანგების ვარაუდი, რომლეთა მიხედვითაც, უღრანი ტყე გერმანელთა ტაქტიკას გამოუსადეგარს გახდიდა, არ გამართლდა.

ბრძოლა ჰაერში ბატონობისთვის

მეორე მსოფლიო ომის ბოლო წლებში, მოკავშირე ძალების საჰაერო უპირატესობა, მნიშვნელოვანი დაბრკოლება გახდა გერმანული ოპერაციებისთვის. გერმანელთა თავდაპირველი წარმატებული ოპერაციები განხორციელებულ იქნა, სანამ თვითმფრინავებს მნიშვნელოვანი გავლენა ექნებოდათ ბრძოლის ველზე. 1940 წლამდე, ბევრად ცოტა თვითმფრინავები იყო და ასევე, მათი ეფექტურობა საკმაოდ შეზღუდული იყო. ამასთანავე, გერმანული Luftwaffe-ს, ომის ადრეულ წლებში უპირატესობა ქონდა ჰაერში, რადგან მოკავშირე ძალებს არ ყავდათ, მათ საწინააღმდეგო ძალები; თუმცა მდგომარეობა შეიცვალა დაახლოებით 1944 წლისთვის, როდესაც მოკავშირე ძალების, დასავლეთის ქვეყნებმა შექმნეს საკმაოდ კონკურენტული გამანადგურებელ-ბომბდამშენი თვითმფრინავები და დიდი პრობლემა შეუქმნეს გერმანულ საბრძოლო მანქანებს. გერმანელთა ბოლო თავდასხმითი ოპერაციის -არდენის ოპერაციის (1945 წ), განხორციელებაც, დაგეგმილი იყო ცუდი ამინდის დროს, რათა შეესუსტებინათ მოკავშირე ძალების თვითმფრინავებთან შეტაკა.

გამანადგურებელ-ბომბდამშენი-Hawker Typhoon, მნიშვნელოვან საფრთხეს უქმნიდა გერმანულ შეჯავშნულ საბრძოლო მანქანებს, 1944 წლის, ნორმანდიის ბრძოლის დროს

კონტრ-ტაქტიკა

ბლიცკრიგი სუსტია ისეთი ოპონენტის წინააღმდეგ, რომელიც საკმარისად გამძლეა,შეუძლია აიტანოს თავდასხმისგან მიღებული შოკი და პანიკაში არ ჩავარდება, თუ მის უკანა პოზიციებს შეუტევენ. ეს განსაკუთრებით სწორია, თუ, შემტევ ჯარებს, ადექვატურად არ მიეწოდებათ რესურსები და ასევე, არ იღებენ არტილერიისა და თვითმფრინავებისგან სათანადო მხარდაჭერას. თუ თავდამცველი ჯარები, მას შემდეგ რაც, შემტევი მხარე, გაარღვევს მათი მეწინავე ჯარების განლაგებას, შეძლებენ, რომ მათი განლაგებიის კიდეები შეიანარჩუნონ, შემდეგ შეუძლიათ კონტრ-შეტევა განახორციელონ ფლანგიდან. მსგავსი შეტევები, კომბინირებული ე.წ “ზღარბის ტაქტიკასთან“, გახდა ბლიცკრიგის ძირითადი კონტრ-ტაქტიკა.

ლოგისტიკა

თავდაპირველად, პოლონეთისა და საფრანგეთის წინააღმდეგ, ბლიცკრიგი ეფექტური იყო, თუმცა, მსგავს მობილურ ოპერაციებს ომის გვიან წლებში, ვერ ანხორციელებდა გერმანია. სტრატეგიები, რომლებიც დაფუძნებულია სწრაფ მანევრირებაზე, შეიცავენ ლოგისტიკური ხაზის ძალიან გაწელვის საფრთხეს, რაც შესაძლებელია მოხდეს, თუ თავდამცველი მხარე გამოიყენებს ღრმა თავდაცვის სტრატეგიას და დროებით დაუთმობს მტერს საკუთარ ტერიტორიებს, ხოლო თვითონ კი, საკუთარი ტერიტორიის შიგნით გამაგრდება. ამის თვალსაჩინო მაგალითს წარმოადგენს, საბჭოთა კავშირის ქმედებები, აღმოსავლეთის ფრონტზე. ასევე, მოკავშირე ძალების მიერ განხორციელებული სტრატეგიული დაბომბვების შედეგად, გერმანიას ომის დასასრულს, უჭირდა ტანკებისა და სხვა შეჯავშნული საბრძოლო მანქანების წარმოება, ამასთნავე, განიცდიდა საწვავისა და საბრძოლო მასალების ნაკლებობას, რის გამოც, ომის ბოლო წლებში, გერმანიის თვითმფრინავები და ტანკების გარკვეული ნაწილი, ვერ ფუნქციონირებდნენ, საწვავის უქონლობის გამო.