რატომ იციან ახლო აღმოსავლეთში, რომ ამერიკას არ უნდა ენდონ
რატომ იციან ახლო აღმოსავლეთში, რომ ამერიკას არ უნდა ენდონ
30.10.2016
როცა ამერიკის შეერთებული შტატები ახლო აღმოსავლეთში საომარ მოქმედებებს ახორციელებს, ის თავის საზიზღარ ჩვევას ავლენს: ჭუჭყიანი საქმის გასაკეთებლად ადგილობრივ ძალებს იქირავებს, თუმცა, როგორც კი სიტუაცია გართულდება, ან კონფლიქტში რეგიონის მოთამაშეები ჩაებმებიან, მათ ზურგს აქცევს და ბედის ანაბარა მიატოვებს.
„ჩათრევისა და მიტოვების” ეს მოდელი ჩვენი ყველაზე ნაკლებად მიმზიდველი თვისებათაგანია. ეს მხოლოდ ერთ-ერთი მიზეზია, რის გამოც ამერიკის შეერთებულ შტატებს ახლო აღმოსავლეთში არ ენდობიან. ჩვენ ბოლომდე გვერდში არ ვუდგებით მათ, ვინც ერაყში, ეგვიპტეში, ლიბანში თუ სხვაგან ჩვენი გულისთვის რისკზე მიდის. ახლა ვშიშობ, რომ ეს სინდრომი სირიაშიც მეორდება, როცა „სახალხო დაცვის შენაერთების” სახელწოდებით ცნობილ შეიარაღებულ ქურთებს, რომლებსაც ამერიკა „ისლამური სახელმწიფოს” წინააღმდეგ თავის საუკეთესო მოკავშირედ მოიხსენიებდა, თურქეთის არმია უმოწყალოდ ბომბავს.
„სახალხო დაცვის შენაერთების” მებრძოლები განსაკუთრებული ადამიანები არიან; ამა წლის მაისში ჩრდილოეთ სირიაში აშშ-ის სპეცრაზმელთა საიდუმლო საწვრთნელ ბანაკში ვიზიტისას მე ზოგიერთი მათი თანამებრძოლი გავიცანი. ისინი ყვებოდნენ, რომ უკანასკნელ კაცამდე, ზოგჯერ უკანასკნელ ქალამდეც კი, იბრძოდნენ „ისლამური სახელმწიფოს” ჯიჰადისტების გამაგრებული პუნქტებიდან განსადევნად. „სახალხო დაცვის შენაერთებში” ჩართული სპეცრაზმის ოფიცრები ბრძოლის ველზე ამ ქურთების გმირობასა და სიმამაცეზე ღრმა პატივისცემით ყვებოდნენ, ხოლო ერთმა ოფიცერმა მათ „ხელჩართული ბრძოლის საძმო” უწოდა.
სამწუხაროდ, ამერიკის შეერთებულ შტატებთან მეკავშირეობა ახლო აღმოსავლეთში შეიძლება, სახიფათო საქმე იყოს და ძვირად დაგვიჯდეს. წინა ხუთშაბათს თურქეთმა განაცხადა, რომ მისმა სამხედრო თვითმფრინავებმა ჩრდილოეთ სირიაში „სახალხო დაცვის შენაერთების” მიერ კონტროლირებად ტერიტორიებზე 18 სამიზნე დაბომბა. თურქები „სახალხო დაცვის შენაერთებისთვის” გზის გადაკეტვასცდილობენ, რომ ისინი ალეპოს ჩრდილო-დასავლეთით აფრინის სახელწოდებით ცნობილ დაჯგუფებას არ შეუერთდნენ. გარდა ამისა, თურქებს არც ის სურთ, რომ „სახალხო დაცვის შენაერთებმა” „ისლამური სახელმწიფოს” დედაქალაქ რაქას განთავისუფლებაში წამყვანი როლი ითამაშონ, რასაც ადრე ამერიკის შეერთებული შტატების გეგმა ითვალისწინებდა.
„თუ არ გაჩერდება, შეიძლება, რაქასთან დაკავშირებული ყველა გეგმა უკან დაგვრჩეს,” – თურქულ შეტევაზე განაცხადა პენტაგონის ოფიციალურმა პირმა. ქურთული წყაროები მატყობინებენ, რომ რადგან ამერიკის შეერთებული შტატები აფრინის შესახებ თხოვნას არ ითვალისწინებს, „სახალხო დაცვის შენაერთებმა” რუსეთს მიმართეს.
„სახალხო დაცვის შენაერთებთან” ამერიკის ალიანსი 2014 წლის ბოლოს კობანის განთავისუფლებისათვის ბრძოლაში გამოიჭედა. ქურთი მებრძოლების რაოდენობა სულ რამდენიმე ასეულამდე იყო შემცირებული, როცა საქმეში ამერიკელი სპეცრაზმელები ჩაერთვნენ. დახმარება „ქურთისტანის პატრიოტული კავშირის” დაზვერვის უფროსის, ლაჰურ თალაბანის მონაწილეობით მოხდა. მან კობანში რამდენიმე ოპერმუშაკი ჯიპიესის ხელსაწყოებით შეაგზავნა, რათა ამერიკის საჰაერო მხარდაჭერა გამოეძახათ, ხოლო ოპერატიული ცენტრი ერაყის სულაიმანიის პროვინციაში „ქურთისტანის პატრიოტული კავშირის” შტაბ–ბინაში იყო განთავსებული.
სამშაბათს ვაშინგტომში ჩამორთმეულ ინტერვიუში თალაბანიმ მითხრა, რომ „ეს სწორი გადაწყვეტილება იყო.” მისი განმარტებით, „ისლამურ სახელმწიფოსთან” ბრძოლაში „სახალხო დაცვის შენაერთების” წარმატებამ სირიაში მრავალი ქურთის სიცოცხლე განადგურებისგან იხსნა და ის ზეწოლა შეამსუბუქა, რომლის ქვეშაც იყვნენ ქურთული ძალები ერაყში, ახლა კი ისინი მოსულის ექსტრემისტებისგან განთავისუფლებისთვის იბრძვიან.
ობამას ადმინისტრაცია „სახალხო დაცვის შენაერთებთან” კავშირში იმიტომ შევიდა, რომ კობანის ბრძოლაში გამარჯვება „ისლამური სახელმწიფოს” წინააღმდეგ პირველი სერიოზული სამხედრო წარმატება იყო. როგორც იქნა, ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა იპოვნა მოკავშირე, რომელსაც ბრძოლა შეეძლო,მაგრამ ამ ალიანსის ქვეშ ეთნიკური რღვევის ხაზი გადიოდა. ეს რღვევა კი მაშინ დაიწყო, როცა ძირითადად „სახალხო დაცვის შენაერთებით” დაკომპლექტებულმა ძალებმა თურქეთის საზღვრის სამხრეთით მდებარე ქალაქი მანბიჯი აიღეს. რამდენიმე კვირის შემდეგ თურქეთი სირიაში შეიჭრა და „სახალხო დაცვის შენაერთების” დაბომბვა დაიწყო.
ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა სცადა, მაგრამ ვერ მოახერხა თურქებსა და ქურთებს შორის დაპირისპირების განმუხტვა. მაისში, მანბიჯის ასაღებად ბრძოლის დაწყებამდე, ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა თურქეთში ინჯირლიკის ავიაბაზაზე „სირიის დემოკრატიული ძალების” დელეგაცია ჩაიყვანა. ეს ის კოალიციაა, რომელიც ჩვეულებრივ „სახალხო დაცვის შენაერთებს” ხელმძღვანელობს, მაგრამ თურქებსა და ქურთებს შორის დაძაბულობის განმუხტვის ამ მცდელობამ ივლისში თურქეთში სახელმწიფო გადატრიალების მცდელობის შემდეგ კრახი განიცადა. იმ თურქი გენერლების ნაწილი, რომელიც „სირიის დემოკრატიული ძალების” დელეგაციას შეხვდა, ახლა ციხეში სახელმწიფო გადატრიალებაში ეჭვმიტანილის სახით ზის.
თურქეთის რეგიონული ამბიციები განსაკუთრებით მას შემდეგ გაიზარდა, რაც სახელმწიფო გადატრიალების წარუმატებელი მცდელობის შემდეგ პრეზიდენტმა ერდოღანმა ხელში დიდი ძალაუფლება ჩაიგდო. „სახალხო დაცვის შენაერთებთან” ბრძოლისა და სირიასთან სასაზღვრო ზოლზე კონტროლის დამყარების პარალელურად, თურქეთის არმიის შენაერთები ერაყშიც შევიდნენ, რომ როგორმე მონაწილეობა მიიღონ მოსულის განთავისუფლებაში, ერაყისა და ამერიკის გაფრთხილების მიუხედავად, არ ჩარეულიყო.
ერდოღანი ალეპოს და მოსულს ყოფილი ოტომანთა იმპერიის რეგიონულ დედაქალაქებს უწოდა.
„ერთ-ერთი სერიოზული და არაპროგნოზირებადი პრობლემა ორივე სცენაზე თურქეთის როლის მართვასთან არის დაკავშირებული,” –განაცხადა ამერიკის შეერთებული შტატების ერთ-ერთმა მაღალჩინოსანმა.
იქნებ ქურთებს უფრო მეტი წინდახედულება უნდა გამოეჩინათ და ასე გულუბრყვილოდ არ უნდა შესულიყვნენ ამერიკასთან ალიანსში, ან არ უნდა დაეჯერებინათ თურქების ჩაურევლობა. ქურთების მთელი ისტორია ღალატის ისტორიაა. ამერიკის შეერთებულ შტატებს ბედი აქვს, რადგან „ნუგეშისცემის ოპერაციის” წყალობით მის მიმართ ნდობის ნატამალი ჯერ კიდევ არსებობს – ამ ოპერაციის ფარგლებში ჩრდილოეთ ერაყში ამერიკის მიერ 1991 წლის „სპარსეთის ყურის ომის” დროს შექმნილი არასაფრენი ზონის პირობებში ერაყში საკმაოდ წარმატებული ქურთული რეგიონული მმართველობა შეიქმნა.
მაგრამ ახლო აღმოსავლეთში ხალხი მიხვდა, რომ ამერიკის დაპირებები ნაკლებად დასაჯერებელია. ერთმა ერაყელმა ქრისტიანმა წინამძღვარმა უარი თქვა „ისლამური სახელმწიფოს” დამარცხების შემდეგ ამერიკის ახალი დახმარების წინადადებაზე. „თქვენ წახვალთ და მიგვატოვებთ,ზუსტად ასე იქცევით,“ –განაცხადა მღვდელმსახურმა
წყარო https://www.washingtonpost.com
