თვითმფრინავენი თუ შვეულმფრენები? თავდაცვის სამინიოსტროს დილემა
თვითმფრინავენი თუ შვეულმფრენები? თავდაცვის სამინიოსტროს დილემა
14.04.2017.
საქართველოს თავდაცვის სამინისტრო მოიერიშე ავიაციას შეელია. სუ-25 ტიპის რეაქტიული თვითმფრინავების ჩანაცვლება საბრძოლო შვეულმფრენებით, ან უპილოტო საფრენი აპარატებით იგეგმება. ამის შესახებ უწყების ხელმძღვანელმა, ლევან იზორიამ განცხადება ქვეყნის პარლამენტში, ყოველწლიური საანგარიშო მოხსენებისას გააკეთა.
“სუ25-ის გაყიდვის გადაწყვეტყილება მივიღეთ იმიტომ, რომ ეს არის ძველი წარმოების, მას სჭირდება 7-8 წელიწადში სარემონტო სამუშაოები, სათადარიგო ნაწილები კი არის რუსული წარმოების. რაც შეეხება ალტერნატივას – სწორედ ამ გაყიდული საფრენი აპარატიდან მიღებული თანხა მოხმარდებაიმ ალტერნატივის უზრუნველყოფას, რომელიც უფრო ძლიერს, მოქნილს და ადექვატურს გახდისჩვენს თავდაცვისუნარიანობას საფრთხესთან მიმართებით. ჩვენგ ვინდა, რომ შევიძინოთ ვერტმფრენები, რადგან მას ჩვენი გეოგრაფიული ადგილმდებარეობიდან გამომდინარე მეტი მანევრირების საშუალება აქვს, მეტად დაცულია რადარებისგან, უფრო მობილურია, მათშორის იერიშისთვის უფრო ხელსაყრელია და ღამის პირობებში ლავირების მქონე. ასევე, იცით, რომ მთელი მსოფლიო უპილოტო საფრენ აპარატებზე აკეთებს აქცენტს. ეს აპარატები უფრო ეკონომიური, გამართლებულია ქვეყნის უსაფრთხოების ინტერესებიდან გამომდინარე”,- განაცხადალევანიზორიამ.
ლევან იზორიას ამ მოსაზრებას არ იზიარებს ბრიგადის გენერალი, ამირან სალუქვაძე. მისი თქმით, ქვეყანამ სამხედრო ავიაციის შენარჩუნება შესძლო მაშინაც კი, როდესაც თავდაცვის უწყების ბიუჯეტი 30 მილიონ ლარს არ აღემატებოდა . მას უკვირს, რატომ ვერ ხერხდება ეს დღეს, მაშინ, როდესაც სამინისტროს განკარგულებაში გაცილებით უფრო დიდი ფინანსური რესურსებია.
,,სამწუხაროა, რომ მსგავსი გადაწყვეტილებების მიღებისას ბატონი მინისტრი გარკვეულ საკითხებში კომპეტენტური პირების აზრსა და გამოცდილებას არ ითვალისწინებს. არ გვინდა სუ-25-ები?!კარგი. რაგვსურს, რასვაპირებთ? რატომ ვკარგავთ გამოცდილ ავიატორებს, ეს ხომ დაგროვილი საგანძურია? შვეულმფრენებს ვავითარებთ? როდიდან? რას ველოდებით? მაშინ რატომ ვუშვებთ გამოცდილ მფრინავებს, მ.შ. ,,იროკეზების,, ესკადრილიიდან? რატომ ვაგრძელებთ იმავე სტილში, როგორც იყო 2012 წლმადე? რატომ არ ვართ მოსმენის რეჟიმში?! ანაც რა, სხვა სახის საფრენ აპარატებს არ სჭირდებათ 5-7 წელიწადში შემოწმება და რემონტი?! რომელი საფრენი აპარატია მსოფლიოში, რომელსაც რემონტშორისი რესურსი არ აქვს დაწესებული, ან არ გააჩნია დანიშნული რესურსი, ან არ ესაჭიროება მუდმივი შენარჩუნება?
ბევრი სახელმწიფოა, რომელსაც რუსეთთან ცივი ურთიერთობა აქვს, მაგრამ საბჭოური წარმოების ავიატექნიკას ამ დრომდე უპრობლემოდ იყენებს და არემონტებს, მითუფრო რომ ჩვენ საამისო ტექნიკური ბაზა გვაქვს.,,- ამბობს სალუქვაძე. ის თავდაცვის უწყებას უპილოტო საფრენ აპარატებისაგან რაიმე განსაკუთრებულის მოლოდინს არ ურჩევს, რადგანაც სავარაუდო მოწინააღმდეგეს აქვს რადიოელექტრონული ბრძოლის საშუალებები, რითაც ხმელეთიდან მართულ ამ ობიექტებს მწყობრიდან მარტივად გამოიყვანს.
,,ამბობენ, მოწინააღმდეგის საზენიტო-სარაკეტო კომპლექსების ალყაში ვართო. კეთილი. მაგრამ რატომ არ ითვალისწინებენ იმას, რომ საქართველო მთა-გორიანი ქვეყანაა და თუ ჩვენი რელიეფის თავისებურობას გამოვიყენებთ, შესაძლებელია საბრძოლო ამოცანების გადაჭრა. ან ვინ თქვა, რომ შვეულმფრენები რთული სამიზნეა ჩვენს ირგვლივ და ჩვენს მიწაზე განლაგებული საზენიტო კომპლექსებისთვის? გაანალიზონ შეეძლო თუ არა რუსეთის ს-400-ს სირიაში ამერიკული ფრთოსანი რაკეტების განადგურება. თუ უპილოტოებით ჩანაცვლებას ვაპირებთ, რა ტიპის უპილოტოების შეძენას ვაპირებთ, სადაზვერვო ფუნქციების თუ საბრძოლო უპილოტოების, რომლებსაც შეიარაღებაც გააჩნია? ასეთი უპილოტოები ძალიან ძვირი ღირს და ჩვენი ბიუჯეტი ამას ვერ შეწვდება. სამწუხაროდ, საჰაერო თავდაცვის სფეროშიც, რბილად რომ ვთქვათ, არაეფექტურიი რეფორმები ხორციელდება“ – თქვა მან.
დღესდღეობით, ქართული არმიის შეიარაღებაში მოიერიშე სუ-25 ტიპის 12 და ლ-39 ,,ალბატროსის,, სასწავლო-საბრძოლო 9 ერთეულია. სამხედრო-საჰაერო ძალებს შეიარაღებაში ჰყავთ მი-24 ტიპის დამრტყმელი, მი-8 ტიპის სატრანსპორტო-საბრძოლო და ,,იროკეზის,, ტიპის შვეულმფრენები. თუმცა, მათი დიდი ნაწილის ტექნიკური მდგომარეობა სახარბიელო არ არის და ისინი მოდერნიზება – გარემონტებას საჭიროებენ, რაც რა თქმა უნდა დიდ ფინანსებთან არის დაკავშირებული. საგულისხმოა, რომ ჩვენი მეზობელი სომხეთისა და აზერბაიჯანის სამხედრო საჰაერო ძალების შეიარაღებაში არსებული საფრენი აპარატების ჩამონათვალი უფრო გრძელი, მრავალფეროვანი და შთამბეჭდავია.
თითოეული ერთეულის საბაზრო ფასი 3 მლნ. აშშ. დოლარს შეადგენს. თუ გავითვალისწინებთ იმ გარემოებას, რომ ქართული სუ-25 -ები ,,მიმინო,, და ,,სკარპიონის,, მოდიფიკაციებზე ინტერესი დიდია, მათი ღირებულება მოიმატებს.
ქართულ არმიაში არსებული საბრძოლო შევულმფრენთა ავიაპარკი საბჭოური წარმოების მი-24 არის წარმოდგენილი. მოდერნიზების ან მათი გაუმჯობესებული მოდიფიკაციების ქართველი მფრინავების მიერ ათვისების შემთხვევაში ისინი მოწინააღმდეგის ჯავშანკოლონებისათვის ანგარიშგასაწევ ძალად გადაიქცევიან. თუმცა გასათვალისწინებელია ის გარემოებაც, რომ მოიერიშე თვითმფრინავი სუ-25 თან გაცილებით უფრო მეტი საბრძოლო ტვირთის წაღება შეუძლია. ამასთან ის უფრო სწრაფი და უფრო მანევრულიც არის. სუ-25 თავისი ეფექტურობა, ბრძოლისუნარიანობა და საიმედოობა 20-მდე შეიარაღებულ კონფლიქტში მონაწილეობისას დაამტკიცა. იგი მსოფლიოს 30-მდე არმიის შეიარაღებაშია და მის ჩამოწერაზე საუბარი არ არის, რადგანაც თავის სფეროში მისი ანალოგი მხოლოდ ამერიკული ა-10 გახლავთ. ამ მოიერიშეს საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობისათვის ბრძოლისას ქართველი მფრინავებიც ინტენსიურად იყენებდნენ.
აღსანიშნავია, რომ სუ-25 მოიერიშეები 1979 წლიდან იწარმოება. მას თბილისის 31-ე საავიაციო ქარხანაში აწყობდნენ. როგორც ჩანს, სულ მალე საქართველოში აწყობილი მოიერიშეები ქართული არმიის შეიარაღებაში აღარ იქნება.
წყარო:IDNews.ge – სთვის
აქვე იხილეთ:
