რა მარკის შაშხანებით იყვენ აღჭურვლი ქართული ჯარის და სახალხო გვარდიის ნაწილები 1921 წელს რუსეთთან ომის დროს.
1918-1921 წლებში საქართველოს რეგულარული ქართული ჯარის ნაწილები და სახალხო გვარდიიის დანაყოფები შეიარაღებული იყვნენ რუსული 1891 წლის ნიმუში მოსინის მარკის შაშხანებით.
თუ საიდან მოხვდა ქართული ჯარის და სახალხო გვარდიიის შეიარაღებაში რუსული 1891 წლის ნიმუშის შაშხანები ვფქირობ არვისთვის არ უნდა იყოს ძნელი მისახვედრი .
მეფის რუსეთში 1917 წლის ოქტომბრის რევოლუციიის შემდეგ კავკასიის არმიის მთავრი არსენალი რომელიც ტფილისში მდებარეობდა რომელიც 1918 წელს ქართველმა სახალხო გვარდილებმა დაიკავეს და სწორედ ამ გზით აღმოჩნდა ქართველი ჯარისკაცების და გვარდიელების ხელში მოსისნის ტიპის შაშხანები.
აღსანიშნავია რომ ქართული არმიის შეიარაღებში 1921 წელს რუსული მოსინის მარკის შაშხანების გარდა იყო მცირე იყო რაოდენობით გერმანული და ბრიტანლი შაშხანები თუმცა საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის სამხედრო სამინისტროს რეგლარული საჯარისო ნაწილებში და სახახლო გვარდიის შენაერთებში ქვეითების ძირითად საშტატო ცეცხლსასროლ იარაღის მოსინის მარკის შაშხანები წარმოადგენდა.
მოკლედ განვიხილოთ მოსნის მარკის შაშხანების შექმნის ისტორია და ტექნიკური მონაცმემები
1891 წელს მეფის რუსეთის არმიამ შეიარაღებეში მიიღო მოსისნის სამ ხაზიანი შაშხანა რომელის სავაზნეში 5 ვაზნა ეტეოდა.1891 წელს შეიარაღებაში მიღებული იქნა მოსნის შაშხანის 3 ვარიანტი,ქვეითთა ვარინტი დაგრძელებული ლულით და ხიშტით,საკაველრიო ვარანტი ქვეითთა ვარიანტთან შედარებით ლულა მოკლე აქვს კაზაკური ვარიანტი.
მოსინის მარკის შაშხანებმა ჩაანაცვლა ერთ მუხტიანი შაშხანები.
მეფის რუსეთის ჯარში ქვეითი დანაყოფების ირითადი საშტატო ცეცხლსაროლი საშუალება ბერდენას ტიპის ერთ ვაზნიან შაშხანის ნაცვლად 1891 წლის ნიმუშის მოსინის სამხაიანი შაშხანები იქნა მიღებული.
მოსინის შაშხანებით აღჭურვილი რუსი სამხედრები პირველი მსოფლიო ომის დროს
მოსინის მარკის შაშხანები მეფის რუსეთის არმიის მიერ გამოყენებული იქნა რუსეთ-იაპონიის ომში და შემდგე პირველ მსოფლიო ომში,მოსინის მარკის 7,62 მმ კალიბრის შაშხანა 1917 წლის ოქტომბრის რევოლუციიის მთავრი იარაღი იყო.
1891 წლის მოსინის ნიმუშის სამხანიანი შაშხანის ტაქტიკურ-ტექნიკური მონაცმემები
კალიბრი- 7.62 მმსაერთო მასა ხიშტის და ვაზნების გარეშე - 4.5 კგ.
- საერთო სიგრე ხიშტის გარეშე -114 სმ
- საერთო სიგრე ხიშტთანერთად -165 სმ
- ნარეიზის ფორმა მართკუთხედი რაოდენობა 4
- ვანების რაოდნება 5
- შაშხანის ატქტიკურ ტექნიკური მონაცმებეი
- კალიბრი -7,62 мм;
- მასა – 4,27 кг;
- ტყვიის საწყისი სიჩქარე 865 м/с;
- სიგრე 1230 мм;
- ვაზნების რაოდენობა 5
- დამინზების მანილი 1300-2000 м;
- სწრფსროლა 10 გასროლა წუთში ;
- ტიპი ხელით გადასატანი
მოამაზადა იოსებ ჭონქაძემ
