სამოქალაქო მოძრაობის პროგრამული ხედვა “მომავლის არმია”
შეიარაღებული კონფლიქტის შემთხვევაში არცერთ პარტნიორ სახელმწიფოს არ აქვს ვალდებულება დაეხმაროს საქართველოს სამხედრო ძალით, ამიტომ მოსალოდნელია რომ მხოლოდ პოლიტიკური, დიპლომატიური, ფინანსური და მატერიალური მხარდაჭერით შემოიფარგლებიან, რაც დროში გაწელილი პროცესია და ჩვენი ტერიტორიის სიმცირიდან გამომდინარე შეიძლება დაგვიანებული აღმოჩნდეს.
ომის მთელი სიმძიმე დაგვაწვება მხოლოდ საქართველოს მოსახლეობას და მზად უნდა ვიყოთ თავის დასაცავად, რომც დაგვეხმარონ სამხედრო ძალით, ლოგიკური და ყველანაირად სწორი იქნება ჩვენ ვიდგეთ წინა ხაზზე და არა მოკავშირეები. თავისუფლება უფასო არაა, მისი მოპოვება და შემდეგ შენარჩუნება ძვირი სიამოვნებაა და ბევრ შრომას მოითხოვს, მათ შორის უსაფრთხოების უზრუნველყოფის კუთხით. ძლიერი არმიას შეუძლია გადააფიქრებინოს აგრესორს ძალის გამოყენება, ან პირიქით, თავისი სისუსტის გამო საომრად გამოიწვიოს. დამარცხების შედეგად დავკარგავთ თავისუფლებას, საცხოვრებელ არეალს და მოწინააღმდეგე საკუთარ პოლიტიკურ ნებას მოგვახვევს თავზე. „მომავლის არმია“ არის ხედვა, თუ როგორც დავიცვათ იარაღით ხელში ეროვნული ინტერესები და ფასეულობები საგარეო საფრთხეებისგან, რა საშუალებები და ორგანიზების როგორი მოდელია საჭირო ამ საფრთხეებზე ადექვატურად საპასუხოდ.
თავდაცვის ძალების მომავლის თაობაზე საჭიროა ძირითად პოლიტიკურ ძალებს შორის ეროვნული თანხმობის დოკუმენტის ე.წ. „თავდაცვის აქტის“ მიღება, რაც სამხედროებს მისცემს საშუალებას აღმოფხვრან სისტემაში არსებული ხარვეზები და პოლიტიკური რყევისგან დაცულებმა, ხანგრძლივმოქმედი ხედვის საფუძველზე განაგრძონ მუშაობა. წლების მანძილზე არსებული უსისტემობის, პოლიტიკოსების და ფუნქციონერების შიშის, ახირებების, თავდაცვისადმი არასერიოზული დამოკიდებულების, არასაკმარისი დაფინანსების და არასწორი მიდგომების გამო თავდაცვის სფეროში დაგროვდა მთელი რიგი არსებითი პრობლემები, რომლებიც იწვევენ სამხედრო საქმის პრესტიჟის დაცემას. ჩვენი აზრით სასწრაფოდ გამოსასწორებელია შემდეგი „ჩავარდნები“:
• არ არსებობს არმიის განვითარების მრავალწლიანი, პარტიებს შორის შეთანხმებული ხედვა
• მინისტრის, ან სამხედრო მაღალჩინოსანის ცვლილებისთანავე იწყება ახალი „ხედვები“ და „რეფორმები“
• დამყარებულია საპოლიციო კონტროლი არმიაზე და აქედან გამომდინარეობს ჟანდარმერიის დონეზე შეჩერება
• მწირი დაფინანსება და არაეფექტური ხარჯვა
• არაადექვატური მიდგომა არსებული საფრთხეებისადმი და შედეგად არასწორი ორგანიზება
• ორიენტაცია უცხოურ მისიებზე და არა საქართველოს დაცვაზე, რაც აისახება მომზადებაზე
• „საკუთარი თავისადმი“ რწმენის დაკარგვა და შედეგად საბრძოლო სულისკვეთების დაცემა
• პირადი შემადგენლობის გაუარესებული მოტივაცია და ფორმალური, შაბლონური მოქმედება
• ბიუროკრატიის ძალიან მაღალი დონე, შედეგზე არაორიენტირებული საქმიანობა და მუშაობის იმიტაცია
• პირადი შემადგენლობის წვალება არაპრაქტიკული „საბჭოთა“, ან სალდაფონური მიდგომებით
• უხარისხო ეკიპირება, ცუდი კვება, დაბალი ხელფასი და რთული საყოფაცხოვრებო პირობები
• პირადი შემადგენლობის მომზადების ზოგადი დაბალი დონე და ინიციატივის მასობრივი ჩაკვლა
• მიუხედავად „ტოტალურ თავდაცვაზე“ გამუდმებული საუბრისა, მოქალაქეთა ჩართულობის არარსებობა
• რეზერვის არარსებობა
• ახალგაზრდული ორგანიზაციის იგნორირება, საიდანაც უნდა ხდებოდეს მოტივირებული ადამიანების მოზიდვა
გამომდინარე არსებული რეალობიდან:
• ძირითადი პოლიტიკური პარტიებმა უნდა გააფორმონ „თავდაცვის აქტი“, ანუ პარტიებს შორის შეთანხმებული ეროვნული თანხმობის დოკუმენტი, სადაც გაწერილი იქნება თავდაცვის ძალების განვითარების დაახლ. 8 წლიანი ხედვა (ორი საარჩევნო ვადით) და რომელსაც ვერცერთი პარტია, ან მინისტრი ვეღარ შეცვლის თვითნებურად
• დაუყოვნებლივ უნდა გაორმაგდეს თავდაცვის სფეროს დაფინანსება
• შეწყდეს საპოლიციო კონტროლი სამხედროებზე
• საჭიროა მაღალკვალიფიციურ, პასუხისმგებლობის მქონე და ინიციატივიან ოფიცერთა და სერჟანტთა კლასის ბოლომდე ფორმირება, რადგან მათ უნდა შეასხან ხორცი ხედვას და მისგან გამომდინარე გეგმებს
• თავდაცვის ძალების ორგანიზება და წვრთნა საქართველოს დაცვაზე უნდა იყოს მორგებული. პარალელურად საერთაშორისო მისებშიც უნდა ვიღებდეთ მონაწილეობას
• საჭიროა ხანგრძლივი კონფლიქტისთვის საზოგადოების მორალური და იდეოლოგიური მზაობის შექმნა იდეით: „საქართველოს ბრძოლა არის სამართლიანი“
• პოლიტიკოსებმა, მოხელეებმა მაგალითი უნდა მისცენ საზოგადოებას, თუ ჯანმრთელობა უწყობთ ხელს თავად უნდა ჩაეწერონ თავდაცვის ძალების სარეზერვო კომპონენტებში და საკუთარი შვილებიც არ აარიდონ არმიას. პირადი მაგალითი მისცენ ერს
• ქვეყნის ეკონომიკა და ინფრასქტრუქტურა უნდა ითვალისწინებდეს თავდაცვის საჭიროებებს და მაქსიმალურად უნდა იყოს მორგებული მასზე
• უნდა უზრუნველვყოთ მოქალაქეთა მაქსიმალურად ფართო ჩართულობა თავდაცვის ძალების კომპონენტებში
• არსებული ახალგაზრდული ორგანიზაცია უნდა გაიშალოს მთელი საქართველოს მასშტაბით, რათა თავდაცვის ძალებმა მიიღონ მოტივირებული და წინასწარ გაწვრთნილი კადრები
„მომავლის არმიის“ ხედვის რეალიზაციისას, რაც დაახლ. 8 წელიწადზეა გათვლილი, ეტაპობრივად გვინდა ასეთი სისტემის შენება:
1 დაფინანსება
1.1 არსებული დაფინანსება არასაკმარისია, თავდაცვაზე უნდა იხარჯებოდეს დაახლ. 1,8 მლრდ ლარი, ანუ მთლიანი შიდა პროდუქტის (2019 წ. პროგნოზით) მინიმუმ 4%. ეს შეფარდება 2012 წლიდან დღემდე დაეცა 3,1%-დან 2%-მდე, შედარებისთვის: სომხეთი ხარჯავს 5,1%-ს, ხოლო აზერბაიჯანი 4,6%-ს. ამასთან უნდა გვახსოვდეს რომ დიდი დაფინანსება ავტომატურად ძლიერ ჯარს არ ნიშნავს, მაგალითად საუდის არაბეთი დაახლ. $60 მლრდ -ს ხარჯავს თავდაცვაზე, მაგრამ ძალიან სუსტი ჯარი ყავს
2 სავალდებულო სამხედრო სამსახური
2.1 ეს ვალდებულება უნდა შეჩერდეს და თავდაცვის ძალების რეგულარულ და სარეზერვო ნაწილებში გაწევრიანება გახდეს ნებაყოფლობითი
2.2 ჩვენ არ ვართ მოკლევადიანი სავალდებულო სამსახურის (6 თვე) წინააღმდეგი, სადაც აქცენტი გაკეთდება ინტენსიურ საველე მომზადებასა და სიტუაციურ სწავლებებზე, მაგრამ ჯერ თავდაცვა უნდა იყოს მზად გაწვეული კონტინგენტის მისაღებად (საუბარია 10,000 -ზე მეტ ახალგაზრდაზე, რაც დაახლოებით უტოლდება შეიარაღებული ძალების აქტიური კომპონენტის ამჟამინდელ რაოდენობას), უნდა გამოსწორდეს არსებული ხარვეზები, სამხედრო სამსახური გახდეს პრესტიჟული და არმიას უნდა შეეძლოს ახალგაზრდების მოტივირება და აღზრდა. პაციფისტებს და რელიგიურ პირებს უნდა მიეცეთ საშუალება გაიარონ „არაძალადობრივი გასამხედროებული სამსახური“
3 თავდაცვის სამინისტრო
3.1 თავდაცვის მინისტრს პარლამენტიდან უნდა დაენიშნოს „სამოქალაქო კურატორი“ არასაარჩევნო ვადით (მაგ.: 6 წლით), რომელიც იქნება ძირითადი პასუხისმგებელი თავდაცვის ძალებში არსებულ სიტუაციაზე და მას არ შეეხება პოლიტიკური ცვლილებები. ამოცანა იქნება ტენდერების მონიტორინგი, მატერიალურ-ტექნიკური რესურსების, საბრძოლო მომზადების, თანხების სწორად განკარგვის კონტროლი, პირადი შემადგენლობის კონკრეტული პრობლემები და ხანგრძლივმოქმედი ხედვით გათვალისწინებული პუნქტების ასრულებაზე ზედამხედველობა. კურატორი და მისი სამუშაო ჯგუფი, სადაც სამხედრო ომბუდსმენიც შევა, განთავსდება თავდაცვის სამინისტროში, მაგრამ დაფინანსებას მიიღებს პარლამენტიდან და არ იქნება ანგარიშვალდებული არც სამინისტოსთან და არც გენშტაბთან. ამით მოეღება ბოლო გაუთავებელ „რეფორმებს“ და ახალ-ახალი ჩინოსნების ნაირნაირ „ხედვებს“. პირად შემადგენლობას გაუჩნდება საშუალება მათ მიმართ გამოვლენილი სავარაუდო უსამართლობა გაასაჩივროს და მოითხოვოს სამართლიანი გადაწყვეტა
3.2 სამინისტროს და გენშტაბს არ უნდა ჰქონდეთ უფლება თვითნებურად შეცვალონ „თავდაცვის აქტი“, შექმნან-გააუქმონ ახალ დანაყოფები, სამმართველოები და ა.შ. ნებისმიერი ცვლილება დადგენილ პროგრამაში, სტრუქტურაში და შტატში უნდა იყოს დეტალურად დასაბუთებული და მხოლოდ სამოქალაქო კურატორის და უსაფრთხოების საბჭოს ნებართვით განხორციელდეს. არასაიდუმლო ნაწილი თავისი დასაბუთებით უნდა გამოქვეყნდეს საჯაროდ
3.3 გენერალური ინსპექცია უნდა გავიდეს თავდაცვის სამინისტროს დაქვემდებარებიდან და სისტემა შემოწმდეს გარედან
3.4 სამინისტროს უნდა დაემატოს მოხალისეთა დეპარტამენტი, რომელმაც უნდა უზრუნველყოს მოქალაქეთა მაქსიმალურად ფართო ჩართულობა თავდაცვის ძალების პირდაპირ და არაპირდაპირ საქმიანობაში, მათ შორის შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე განსაკუთრებული თანამოქალაქეებისთვისაც (მაგ.: აუტისტური სპექტრი, დაუნის სინდრომი და ა.შ.)
4 თავდაცვის ძალების კომპონენტები და ორგანიზაცია
4.1 ჩვენი ხედვით თავდაცვის ძალები შედგება 4 კომპონენტისგან, ხოლო საქართველო დაიყოფა სამხედრო რაიონებად, საკუთარი შტაბებით და დანაყოფებით.
1). პროფესიული რეგულარული ჯარი: მაღალი მზაობის და საუკეთესოდ აღჭურვილი დანაყოფებით
2). ტერიტორიული თავდაცვის ძალები (ტერდაცვა): აქტიური ტერიტორიული რეზერვი რამდენიმე ტიპის დანაყოფებით
3). სამობილიზაციო რეზერვი (მობრეზერვი): სავალდებულო რამდენიმე წლიანი პასიური სარეზერვო სამსახური
4). ახალგაზრდული ორგანიზაცია: თავდაცვის ძალების ფუნდამენტი, სადაც მოხდება 12-18 წლის ახალგაზრდების სამხედრო-სალაშქრო საქმით დაინტერესება და წინასწარი გაწვრთნა
5 ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული დაყოფა: სამხედრო რაიონი
5.1 არსებული და სამომავლო სიმეტრიული და ასიმეტრიული საფრთხეებიდან გამომდინარე უნდა შეიქმნას ახალი სამხედრო-ტერიტორიული მოწყობა, რათა სწრაფად და კონცენტრირებულად შევძლოთ წარმოქმნილ ლოკალურ საფრთხეზე რეაგირება. ამ მიზნით დაარსდება სამხედრო რაიონები (დაახლ. 11 რაიონი) შტაბით, ბატალიონებით და ცალკეული რაზმებით. რაიონების საზღვრები ძირითადად დაემთხვევა არსებული მხარეების ადმინისტრაციულ საზღვრებს
5.2 მშვიდობის დროს დანაყოფები პირველ რიგში მოემზადებიან საკუთარი რაიონის ამოცანებიდან გამომდინარე და იმ რელიეფზე, სადაც მოუწევთ ომი, რაც დიდ უპირატესობას მისცემთ მტერთან შედარებით. დანაყოფების გამოყენება შესაძლებელი იქნება საქართველოს მთელ ტერიტორიაზეც
5.3 სამხედრო რაიონებში აშენდება ახალი ლოჯისტიკურ-სასწავლო ცენტრები, შენობებში 250-400 კაცის ერთდროულად განთავსების საშუალებით, სადაც დასაწყობდება რამდენიმე ბატალიონის გასაშლელად საკმარისი მატერიალური საშუალებები, ტექნიკა, იარაღი, საკვები და საბრძოლო მარაგი
5.4 უნდა ჩამოყალიბდეს ომის დროს სამოქალაქო კერძო სექტორის მატერიალურ-ტექნიკური ბაზის გამოყენების წესი. უნდა მოხდეს ამ ბაზის აღრიცხვა მდებარეობის მიხედვით და რაიონებზე მიბმა
5.5 რაიონების დაარსება ხელს შეუწყობს ოფიცრების და სერჟანტების კარიერულ ზრდას, რადგან არსებული მცირერიცხოვანი დანაყოფები საშუალებას არ იძლევიან დროულად მოხდეს სამსახურეობრივი როტაცია და გადაადგილება
5.6 ნიმუშისთვის ავიღოთ „დუშეთის სამხედრო რაიონი“-ს სავარაუდო შემადგენლობა: შტაბი, სამთო-ქვეითი ბატალიონი (პროფესიული), ტერდაცვის ბატალიონი (მოხალისე), უზრუნველყოფის ბატალიონი, საინჟინრო და ტანკსაწინააღმდეგო ოცეულები (მოხალისე), სნაპერების ოცეული (მოხალისე), სამხედრო პოლიციის დანაყოფი, მობრეზერვის ბატალიონი, სამოქალაქო დაცვის რაზმი (მოხალისე), ახალგაზრდული ორგანიზაცია და მსროლელთა კლუბი
6 პროფესიული რეგულარული ჯარი
6.1 მაღალი დონის მომზადების და თანამედროვე ტექნიკის ხარჯზე უნდა უზრუნველყოფდეს მოწინააღმდეგისთვის მაქსიმალური ზიანის მიყენებას ომის პირველ ფაზაში, რაც მოგვაგებინებს საჭირო დროს სარეზერვო დანაყოფების გასაშლელად. ჩვენ გვჭირდება მაღალპროფესიული, არსებული საფრთხების აღსაკვეთად მომზადებული არმია და არა უცხოური მისიების მომსახურე პერსონალი, შესაბამისი დაბალი დონის წვრთნებით, მოტივაციით და მომზადებით. დღევანდელი თავდაცვის ძალები თავისი არსით ჟანდარმერიაა (მძიმედ შეიარაღებული პოლიცია) და არა კლასიკური არმია
6.2 ქვეითი სრულად უნდა დაკმაყოფილდეს ინდივიდუალური სანივთე ქონებით და ხარისხიანი აღჭურვილობით. ქვედანაყოფებმა უნდა მიიღონ ბრძოლის თანამედროვე საშუალებები: დრონები, კვადროკოპტერები, ანტიდრონები, ღამის ხედვის ხელსაწყოები და ა.შ.
6.3 უნდა გაუმჯობესდეს საყოფაცხოვრებო პირობები როგორც ბაზებზე, ასევე პოლიგონებზე. ყაზარმაში ყოფნა წვალებად არ უნდა ექცეთ სამხედროებს
6.4 პირადი შემადგენლობა როტაციის წესით უნდა ისვენებდეს და იღებდეს მოკლევადიან შვებულებებს, რადგან ყაზარმაში ტყუილად ყოფნას ჯობია ოჯახი მოინახულონ, დაისვენონ და გახალისდნენ
6.5 ოფიცრის და სერჟანტის დაწინაურება და წახალისება დამოკიდებული უნდა იყოს მის დაქვემდებარებაში მყოფი დანაყოფის მაღალ საბრძოლო მომზადებაზე და არა ნაკლებ შენიშვნებზე, მაღალჩინოსნების კეთილ ნებაზე და პოლიტიკურ შეხედულებებზე. საჭიროა სისტემური და სამართლიანი მიდგომის დანერგვა
6.6 წოდების ვადაზე ადრე მინიჭების წესი გასამკაცრებელია და იშვიათი გამონაკლისი უნდა გახდეს
6.7 უნდა გაუქმდეს თავდაცვის სპეციალური წოდების მინიჭების მავნე პრაქტიკა, როდესაც პოლიციის, ან იუსტიციის თანამშრომლები იღებენ სამხედრო წოდებას და იწყებენ მუშაობს თავდაცვაში. სამხედრო წოდებას მხოლოდ სამხედრო პირები უნდა იღებდნენ შესაბამისი საკარიერო საფეხურების გავლის შემდეგ
6.8 ძალოვანი სტრუქტურების გასამხედროებულ ნაწილში (შსს, პროკურატურა, დაზვერვა და ა.შ.) მუშაობის დაწყების აუცილებელი წინაპირობა თავდაცვის ძალებში საწყისი საბრძოლო მომზადების კურსის გავლა უნდა იყოს, სადაც მიენიჭებათ სამხედრო სპეციალობა
6.9 საბრძოლო დანაყოფებს მაქსიმალურად უნდა მოშორდეს სამოქალაქო პერსონალი (მძღოლები, მზარეულები, ხელოსნები) და ჩანაცვლდეს სამხედრო მოსამსახურეებით, რათა წინა ხაზზე ეფექტური მუშაობა შეძლონ
6.10 უნდა შეიცვლეოს კვების რაციონი და ნორმები. კვება გადავიდეს საბარათე სისტემაზე, ხოლო ბატალიონის შტატს დაემატოს საველე სამზარეულო
6.11 ქვედანაყოფებში უნდა აღდგეს სარემონტო პუნქტები და შექმნას მოძრავი სახელოსნოები, რადგან ომის დროს კომერციულ/სამოქალაქო სახელოსნოები ვერ შეძლებენ წინა ხაზზე მუშაობას
6.12 სამინისტროს არ ყავს სათანადოდ აღჭურვილი საველე-სამედიცინო დანაყოფი. ადრე გადმოცემული საველე ჰოსპიტალის აღჭურვილობის ნაწილი გადანაწილდა სხვა დანაყოფებში (მაგ. კარვები), ან დაზიანდა. საჭიროა სამხედრო რაიონებში და ბრიგადებში შეიქმნას ოცეული-ასეულის დონის კარგად აღჭურვილი დანაყოფები, რომლებიც შეძლებენ უშუალოდ ბრძოლის ველზე მუშაობას
6.13 დაბალ დონეზეა საევაკუაციო მანქანებით უზრუნველყოფა, უმეტესობა არაა გათვლილი მძიმე საგზაო პირობებში სამუშაოდ, არ გააჩნია საკმარიის გამავლობა. არმიას არ მიეწოდება დაჯავშნული მედევაკები წინა ხაზზე სამუშაოდ
6.14 სამხედრო ექიმების წოდებრივი ზრდის და პროფესიული განვითარებისათვის არ არსებობს შესაბამისი სამხედრო სპეციალიზაციის კურსები (მაგალითად სამხედრო ექიმები სამედიცინო კაპიტნის კურსის მაგივრად გადიან ლოჯისტიკის კაპიტნის კურსს და სამედიცინო უზრუნველყოფის დაგეგმვის მაგივრად სწავლობენ ფორმის და საწვავის ნორმების გაანგარიშებას)
6.15 ჯარისკაცებს არასაკმარისი ოდენობით აქვთ სტანდარტული „პირველი დახმარების სამედიცნო კომპლექტი“
6.16 ბაზების და ზოგადად სამხედრო ობიექტების დაცვაში ფართოდ უნდა იქნეს გამოყენებული თვალთვალის ტექნიკური საშუალებები და დეტექტორები. ეს ობიექტები უნდა დაიცვას კერძო კომპანიამ
6.17 თავდაცვის ძალების და შსს-ს გდდ-ს დანაყოფების მომზადება-შეწყობა ერთნაირი უნდა იყოს, რადგან ომის დროს ეს დანაყოფები ექვემდებარებიან თავდაცვის სამინისტროს. პერიოდულად უნდა იმართებოდეს შსს-ს და თავდაცვის ძალებში შემავალი დანაყოფების ერთობლივი წვთნები. გდდ-ს ტექნიკას და ფორმას უნდა დაუბრუნდეს სამხედრო ვიზუალი და გახდეს დამცავი ფერის
6.18 პრემიები უნდა გაიცეს მხოლოდ კონკრეტულ პირებზე, დეტალური ახსნა-დასაბუთებით. მაქსიმალურად უნდა წახალისდნენ ის ოფიცრები და სერჟანტები რომლებიც კეთილსინდისიერად ასრულებენ თავის მოვალეობას
6.19 სნაიპრების მოსამზადებლად საჭიროა სპეციალური პოლიგონ-სასროლეთის შექმნა, სადაც მოძრავ სამიზნეზე და შორ დისტანციაზე სროლა იქნება შესაძლებელი. თავისუფლად შეიძლება ამ პოლიგონზე წელიწადში 200-300 სნაიპერის ძალიან მაღალ დონეზე მომზადება
6.20 უნდა გაძლიერდეს კიბერუსაფრთხოების ბიურო და დაარსდეს კიბერრეზერვი
7 ტერიტორიული თავდაცვის ძალები (ტერდაცვა)
7.1 ყველას, ვისაც აქვს სურვილი დაიცვას სამშობლო და თავისუფალი დროის ნაწილი დაუთმოს სამხედრო საქმის დაუფლებას, უნდა ჰქონდეს ამის შესაძლებლობა. ტერდაცვის დაახლ. 10% უნდა დაკომპლექტდეს სრული დროით მომსახურე პერსონალით (ოფიცრები და სერჟანტები), ხოლო რიგითი შემადგენლობა ყოფილი საკონტრაქტოებით და მოხალისეებით. „მოხალისეში“ იგულისხმება მოქალაქე, რომელიც ნებაყოფლობით ეწერება თავდაცვის ძალებში კონტრაქტის საფუძველზე, მაგრამ პროფესიონალისგან განსხვავებით, რომელიც შეიძლება ითქვას ასევე მოხალისეა, მსახურობს ნაწილობრივი დროით და არ წყდება თავის სამოქალაქო პროფესიას, ანუ შეიძლება იყოს მენეჯერი, კოლეჯის მასწავლებელი, მუშა, ან ფერმერი, პარალელურად კი მეტყვამფრქვევე, ათმეთაური, ან სნაიპერი
7.2 ტერდაცვის დანაყოფები უნდა დაკომპლექტდება საცხოვრებელი ადგილის მიხედვით, რაც მათი სწრაფი მობილიზების საშუალებას მოგვცემს
7.3 ტერდაცვაში მიღება უნდა მოხდეს უსაფრთხოების სამსახურის მიერ მსურველის შემოწმების, ბატალიონის მეთაურის თავდებობის და ტერდაცვის შტაბის თანხმობის შემდეგ. ტერდამცველი გააფორმებს კონტრაქტს და აიღებს ვალდებულებას 3 წლის მანძილზე იმსახუროს თავდაცვის ძალებში სამხედრო მომსამსახურის სტატუსით
7.4 დანაყოფში ჩაწერის წინ ტერდამცველმა უნდა გაიაროს საბაზისო მომზადება: ა). შეირაღებული ძალების სასწავლო ცენტრში სხვა რეკრუტებთან ერთად საწყისი საბრძოლო კურსი 2). უშუალოდ ტერდაცვის ბატალიონში 1 წლის მანძილზე გაწერილი სპეცკურსი, რითაც ხელი არ შეეშლება ყოველდღიურ საქმიანობაში 3). ახალგაზრდული ორგანიზაციის კურსდამთავრებულმა მხოლოდ 14 დღიანი შეკრება ტერდაცვის ბატალიონის შემადგენლობაში
7.5 ფიზიკური, ასაკობრივი და სამოტივაციო გრადაციით ტერდაცვა უნდა დაიყოს: სამანევრო (მოწინააღმდეგესთან წინაზე ხაზზე უშუალოდ საომრად) და დაცვის (სამოქალაქო დაცვის უზრუნველყოფა, ზურგში განლაგებული კომუნიკაციების და ობიექტების დაცვა, ტვირთების კონვოირება, მატერიალური, კულტურული ღირებულებების და ადამიანების ევაკუაცია, ადმინისტრაციის და შსს-ს დახმარება) დანაყოფებად. გამოძახება მოხდება მოქნილი გრაფიკით წელიწადში სავალდებულო მინიმუმ 21 და მაქსიმუმ 30 დღით, ხოლო სამოქალაქო დაცვის დანაყოფში 10 დღით. როგორც წესი, მოხალისეები სავალდებულო დღეებზე მეტ დროს უთმობენ სამხედრო საქმეს და საკუთარი ნებით იკრიბებიან ზევადიანად, უნარების დახვეწის და ფორმის შენარჩუნების მიზნით
7.6 ტერდაცვაში მომსახურე პროფესიული სამხედრო სამსახურის კონტრაქტორი მიიღებს სრულ ანაზღაურებას წოდების მიხედვით. ნაწილობრივი დროით მომსახურისთვის, სამანევრო დანაყოფში ყოველთვიური ანაზღაურება უნდა იყოს ₾180-250 ფარგლებში, ხოლო სამოქალაქო დაცვის დანაყოფებში დღიური ანაზღაურება დღეში ₾30 ოდენობით
7.7 ტერდაცვაში გაწევრიანება შესაძლებელი უნდა იყოს ორივე სქესის მოქალაქეებისთვის 18-65 წლის ფარგლებში
7.8 ტერდამცველს სახლში უნდა ჰქონდეს პირადი აღჭურვილობა, ხოლო მასზე მიწერილი იარაღი შეინახება ბაზაზე
7.9 ტერდაცვის ბატალიონების სამეთაურო შემადგენლობას (ოცმეთაური, ათმეთაური, ოცეულის სერჟანტი და ინსტრუქტორი) უნდა მოამზადოს ეროვნული გვარდიის რეზერვის სკოლამ
7.10 უნდა შეიქმნას ტერდაცვის იმდენი დანაყოფი, რამდენიც იქნება მსურველი
8 სამობილიზაციო რეზერვი (მობრეზერვი)
8.1 მობრეზერვი პასიური სავალდებულო რეზერვია, რომლის დანაყოფები შეივსება და საომარ შტატზე გადავა მხოლოდ ნაწილობრივი, ან სრული მობილიზაციის დროს. მობრეზერვი უნდა დაიყოს რამდენიმე კატეგორიად
8.2 I კატეგორიის მობრეზერვში სავალდებულო წესით, რამდენიმე წლით უნდა ჩაირიცხოს ყოფილი პროფესიონალი და ტერდამცველი კონტრაქტის დასრულების და არგაგრძლების შემთხვევაში. ამ კატეგორიისთვის უნდა შეიქმნას სრულად კადრირებული ბატალიონები და ცალკეული დანაყოფები, მობრეზერვისტს ეცოდინება კონკრეტულად რომელი დანაყოფში იქნება მიწერილი მომდევნო რამდენიმე წლის მანძილზე და შეიძლება გამოიძახონ წელიწადში მაქსიმუმ 5 დღით სასწავლო შეკრებაზე. სამეთაურო შემადგენლობა გაივლის მოკლევადიან, ანაზღაურებად შეკრებებს
8.3 II კატეგორიის მობრეზერვში ჩაირიცხებიან I კატეგორიიდან გადმოსული რეზერვისტები 8-10 წლის ვადით. გამოძახება უნდა მოხდეს მხოლოდ სრული მობილიზაციის დროს
8.4 ყველა დანარჩენი მოქალაქე 65 წლამდე ავტომატურად მოხვდება III კატეგორიაში და გამოძახება მოხდება უკიდურესი აუცილებლობისას
9 ახალგაზრდული ორგანიზაცია
9.1 ახალგაზრდული ორგანიზაცია იარსებებს როგორც არაკომერციული იურიდიული პირი სახელმწიფოს სპონსორობით და ეროვნული გვარდიის პატრონაჟის ქვეშ. მისი ამოცანა იქნება: თავდაცვის ძალებისა და შსს-სთვის მოტივირებული კადრების მოძიება, დაინტერესება და წინასწარი გაწვრთნა სწავლისგან თავისუფალ დროს. ახალგაზრდები ორგანიზაციაში გაივლიან ინდივიდუალურ, ჯგუფურ და ლიდერის მომზადებას. ასაკი: 12-18 წელი
9.2 გაწევრიანება იქნება ნებაყოფლობითი და არ წარმოშობს ვალდებულებას სახელმწიფოს წინაშე
9.3 ორგანიზაცია იქნება ტერდაცვის დანაყოფების უშუალო ზედამხედველობის ქვეშ, ამიტომ ტერდაცვის დანაყოფების შექმნის ადგილებში, შეიქმნება ახალგაზრდული ორგანიზაციის რაზმებიც
9.4 ორგანიზაცია უნდა აეწყოს ბრიტანული მოდელის საფუძველზე, ინტენსიური საველე მომზადებით შემჭიდროებულ გრაფიკში და ზედმეტი ბიუროკრატია-სალდაფონობის გარეშე. ორგანიზებაში უნდა ჩაერთონ ბრიტანელი სამხედროები, რომლებსაც მსგავს დანაყოფებთან მუშაობის 150 წლიანი გამოცდილება აქვთ. მათვე უნდა გაწვრთნან და მოამზადონ ინსტრუქტორები. ეს ორგანიზაციები საქართველოში 2007 წლიდან არსებობენ, ემზადებიან სწორედ ბრიტანული მოდელით და 12 წლიანი საკუთარი გამოცდილება აქვთ დაგროვილი, დროა მოხდეს მათი შესაბამისი დაფინანსება და დაიწყოს გაშლა მთელი საქართველოს მასშტაბით
9.5 სასკოლო პროგრამაში შეტანილი თავდაცვის და უსაფრთხოების თემატიკა თავსებადი უნდა გახდეს ორგანიზაციის სასწავლო პროგრამასთან და მოექცეს ერთიან ხედვაში. სკოლაში მიიღებენ თეორიულ განათლებას, ხოლო ვინც დაინტერესდება ჩაეწერება ორგანიზაციაში და პრაქტიკულად შეისწავლის სამხედრო-სალაშქრო თემას
10 განათლება
10.1 აკადემიაში, კადეტთა სკოლასა და ახალგაზრდულ ორგანიზაციაში განსაკუთრებული ყურადღება უნდა მიექცეს მომავალი ოფიცრებისა და სერჟანტების პატრიოტულ აღზრდას, პასუხისმგებლობის საკუთარ თავზე აღების უნარის გამომუშავებას, არაშაბლონურ აზროვნებას, დანაყოფის მართვის უნარების დახვეწას სტრესულ გარემოში და ამ მიდგომის გათავისებას: „რაც საბრძოლო მომზადებას და განათლების ამაღლებას არ ემსახურება და ხელს უშლის – მოსაშორებელია“. წახალისებული უნდა იყოს პირადი ინიციატივა და აზროვნება!
10.2 სასწავლო დაწესებულებებში უნდა ხვდებოდნენ მხოლოდ მოტივირებული ახალგაზრდები, რომლებსაც უყვართ სამხედრო საქმე
10.3 სასწავლო პროგრამა უნდა გახდეს მაქსიმალურად საბრძოლო და ორიენტირებული კვალიფიციური საველე მეთაურის გაზრდაზე
10.4 საგანმანათლებლო დაწესებულებების პერსონალი უნდა შეირჩეს სპეციალური კომისიის მიერ, საუკეთესო ოფიცრები და სერჟანტები უნდა ხელმძღვანელობდნენ სასწავლო პროცესს. დაუშვებელია არამოტივირებული, ან უცოდინარი კადრების მოხვედრა სასწავლო დაწესებულებებში
11 წვრთნა
11.1 დაუშვებელია უცხო ქვეყნის წესდებების ბრმად თარგმნა, გაუაზრებლად და შაბლონურად შესრულება. ყველა წესდება და სასწავლო მასალა უნდა მოერგოს თავდაცვის ძალების კონკრეტული სეგმენტების ამოცანებს, დაიწეროს სხვადასხვა ჩინის მქონე გამოცდილი სამხედროების მიერ საფუძვლიანი ანალიზის შემდეგ
11.2 რეგულარული ჯარი, ტერდაცვა და ახალგაზრდული ორგანიზაცია ერთიანი სასწავლო სისტემით უნდა ემზადებოდეს
11.3 „შინაგანი სამსახურის წესდება“ უნდა გადამუშავდეს „არმიის ერთიან შტატი“-ს მიხედვით და მასში დეტალურად უნდა იყოს გაწერილი სამხედრო მოსამსახურეების უფლება-მოვალეობები. სამსახურში დანიშნული ყველა ახალი კადრი წერილობით უნდა გაეცნოს თავის უფლება-მოვალეობებს და ხელმოწერით დააფიქსიროს გაცნობა
11.4 წვრთნების დროს ძირითადი აქცენტი უნდა გაკეთდეს საველე მომზადებასა და ამოცანების რეალურ ბრძოლასთან მიახლოებულ სიტუაციაში შესრულებაზე. ე.წ. „საჩვენებელი სწავლების“ პრაქტიკა გასაუქმებელია, რადგან „პაკაზუხობის“ დრო აღარ გვაქვს
11.5 საფუძვლიანად უნდა გადამუშავდეს საწყისი საბრძოლო მომზადება, რომელიც უნდა გახდეს ძალიან ინტენსიური და ბრძოლის ველზე გამოსაყენებელი
11.6 სპეციალობების მიხედვით უნდა მოხდეს პროფესიონალების სრულყოფილი სერტიფიცირება. მაგ.: საბაზისო მომზადების დასრულების შემდეგ ტყვიისმფრქვეველი გარკვეული დროით გაიგზავნება შესაბამისი თემატიკის დახელოვნების კურსზე, სადაც ტყვიამფრქვევებს შეისწავლის მაქსიმალურად მაღალ დონზე და კურსის გავლის შემდეგ დაუბრუნდება თავის დანაყოფს
11.7 მკაცრად უნდა მოწმდებოდეს პირადი შემადგენლობის საბრძოლო მომზადება. დანაყოფებს შორის რეგულარულად უნდა მოეწყოს რეალურ საბრძოლო სიტუაციასთან მიახლოებული წვრთნები და შეჯიბრებები შესაბამისი წახალისებით
11.8 უნდა გაიზარდოს საცეცხლე მომზადების ინტენსიობა, სავალდებულო ღამის სროლებით და გახდეს მრავალფეროვანი
11.9 აუცილებელია უცხოეთის მისიებში ვიწრო სპეციალობის სამხედრო მოსამსახურეების (მაგ.: ინჟინრები) მივლინება გამოცდილების მისაღებად და გასაზიარებლად
12 ეროვნული გვარდია
12.1 ეროვნული გვარდიის კომპეტენციაში უნდა იყოს: 1). ტერიტორიული დაცვის ძალები 2). სამობილიზაციო რეზერვის დანაყოფების ორგანიზება მშვიდობის დროს, მათი ფორმირება და აღჭურვა ომის შემთხვევაში 3). ახალგაზრდული ორგანიზაცია 4). სამოქალაქო დაცვა 5). ეროვნული სამხედრო მუზეუმი 6). მსროლელთა კლუბი 7). საპატიო ყარაული და ორკესტრი 7). რეზერვის სკოლა 8). საჯარო სკოლებში სამხედრო განათლება
12.2 საპატიო ყარაულის სამარცხვინო წითელი უნიფორმა უნდა შეიცვალოს. დასამზადებელია ორი ტიპის ფორმა: საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ჯარის 1920 წლის ნიმუშის და ჩოხა
12.3 სრულად უნდა აღსდგეს 1918-1921 წლების შეიარაღებული ძალების და სახალხო გვარდიის სამხედრო მარშები
13 სამხედრო საზღვაო ძალები13.1 ხელახლა უნდა შეიქმნას სამხედრო-საზღვაო ძალები, რამდენიმე საპატრულო კატარღით, სწრაფმავალი მრავალფუნქციური მოდულარული სწრაფმავალი კატერებით რომლებსაც არ სჭირდებათ ძვირადღირებული ინფრასტრუქტურა და სანაპიროს დაცვის ცალკეული მობილური დანაყოფებით, რომლებიც შეძლებენ როგორც საზღვაო, ასევე სახმელეთო სამიზნეების განადგურებას შორ და საშუალო დისტანციებზე
13.2 უნდა დაარსდეს საზღვაო-ქვეითების ცალკეული გაძლიერებული ასეული
13.3 უნდა დაარსდეს სამხედრო-საზღვაო ძალების სკოლა, რომელიც მოამზადებს პირად შემადგენლობას
14 სამხედრო საჰაერო ძალები
14.1 სამხედრო საჰაერო ძალები უნდა დაკომპლექტდეს სატრანსპორტო, სასწავლო და დრონის ტიპის საფრენი აპარატებით, რომლებმაც უნდა შეძლონ სატრანსპორტო, სადაზვერვო და სამაშველო ოპერაციების ჩატარება
15 სპეციალური ოპერაციების ძალები
15.1 სოძ-ის მებრძოლებს ყველაფერში უნდა ეტყობოდეთ რომ ელიტაა და იქ მოხვედრა საამაყო უნდა იყოს ყველა სამხედროსთვის. დანაყოფები უნდა აღიჭურონ მაქსიმალურად მაღალ დონეზე: მრავალფეროვანი იარაღით, ძალიან ხარისხიანი ეკიპირებით, ბოლო თაობის ღამის ხედვის საშუალებებით და ა.შ.
15.2 მომზადების მაღალი დონის შესანაჩუნებლად და გამოცდილების დასაგროვებლად როტაციის საფუძველზე რეგულარულად უნდა მონაწილეობდნენ პარტნიორი ქვეყნების მიერ წარმოებულ საბრძოლო ოპერაციებში, ერთობლივ წვრთნებში მინიმუმ ოცეულის ზომის დანაყოფით და საერთაშორისო შეჯიბრებებში
16 სამხედრო წარმოება და შესყიდვები
16.1 უნდა განხორციელდეს მატერიალურ-ტექნიკური ბაზის და საწარმოო სიმძლავრეების მოდერნიზაცია-გადაიარაღება. მოხდეს სპეციალისტების გადამზადება, ახალი კვალიფიციური კადრების მოზიდვა და მათთვის ღირსეული ანაზღაურების დაწესება. მოქალაქეებს უნდა ჰქონდეთ საშუალება წარადგინონ გამოგონებები და ახალი იდეები
16.2 უნდა შეიცვლოს საგადასახადო კანონმდებლობა, რომელიც ხელს უშლის სამხედრო მრეწველობის განვითარებას. არ შეიძლება სკოლის საკანცელარიო და სამხედრო დანიშნულების საქონელი ერთნაირად დაიბეგროს
16.3 უნდა დაარსდეს სხვადასხვა კალიბრის ვაზნების მწარმოებელი ქარხანა და შეიქმნება შესაბამისი მარაგები
16.4 აქცენტი უნდა გაკეთდეს ქვეითის ხარისხიანი ეკიპირების, ტანკსაწინააღმდეგო საშუალებების და ხელით გადასატანი სარაკეტო კომპლექსების წარმოებაზე
16.5 ძალოვანი სტრუქტურები უნდა მომარაგდენ მხოლოდ ქართული წარმოების ინდივიდუალური საკვები ულუფით (MRE)
16.6 თავდაცვის ძალები რაც შეიძლება მაღალი პროცენტით უნდა მარაგდებოდნენ ქართული წარმოების საკვები პროდუქტებით. ამ პრობლემის გადაჭრა შესაძლებელია ქართველ მეწარმეებთან გრძელვადიანი წინასწარი კონტრაქტების გაფორმებით. საქართველოში საკვების 70% შემოტანილია, რაც დიდ კრიზისს შექმნის ომის დროს და მძიმე ტვირთად აწევს ეკონომიკას
16.7 უნდა მოხდეს შეიარაღება-ტექნიკის სტანდარტიზაცია, რადგან მრავალფეროვნება აძვირებს მომსახურებას და ართულებს ლოჯისტიკას
16.8 საჭიროა შესყიდვების პოლიტიკის შეცვლა. ტენდერის გამოცხადებამდე დეტალურად უნდა განისაზღვროს სტანდარტი, სტანდარტის დაკმაყოფილების შემთხვევაში ჯარებში დაიტესტოს შესაბამისი ნიმუშები და მოხდეს სამხედროების რეკომენდაციების გათვალისწინება. მხოლოდ ამის შემდეგ დაიდოს ხანგრძლივმოქმედი კონტრაქტები გამარჯვებულ მწარმოებლებთან. პრიორიტეტული რა თქმა უნდა ქართული წარმოება იქნება. ეხლანდელი არაა ორიენტირებული ხარისხზე და შედეგზე, რის გამოც პირად შემადგენლობას ექმნება პრობლემები
16.9 კონტრაქტები პირველ რიგში უნდა გაფორმდეს იმ ქვეყნებთან რომლებიც არ არიან დამოკიდებული რუსეთზე არც პოლიტიკურად და არც ეკონომიურად, რადგან შესაბამისი ბერკეტების გამოყენებით შეიძლება სერიოზული პრობლემები შეგვიქმნან არმიის ფუნქიონირებაში
17 მსროლელთა კლუბი
17.1 სამხედრო რაიონების შემადგენლობაში უნდა შეიქმნას მსროლეთა კლუბები და სასროლეთები. კლუბის წევრებს, ფილტრაციის და შესაბამისი შემოწმების გავლის შემდეგ მიეცემათ საშუალება გაიარონ იარაღთან მოპყრობის შესაბამისი კურსები და შეღავათიან ფასად ივარჯიშონ სხვადასხვა მსუბუქი იარაღიდან სროლაში, ჩაატარონ შეჯიბრებები, მათ შორის საერთაშორისო
17.2 წელიწადში ერთერთი კვირადღე უნდა გამოცხადდეს „მსროლელთა დღედ“ და ამ დღეს გაიმართოს ფინალური შეჯიბრება სხვადასხვა დისციპლინაში ქვეყნის საუკეთესო მსროლელების გამოსავლენად
17.3 მსროლელთა კლუბის წევრებს 2 წლის წევრობის შემდეგ შესაძლებლობა უნდა ჰქონდეთ, სახელმწიფოსგან შეიძინონ ნახევრად ავტომატური იარაღი შეღავათიან ფასად
17.4 კლუბის წევრობა არ წარმოშობს ვალდებულებას სახელმწიფოს წინაშე
17.5 სასროლეთებით ისარგებლებენ თავდაცვის ძალების დანაყოფებიც. შესაძლებელი უნდა იყოს როგორც შორ დისტანციაზე, ასევე ღამით და მოძრავ სამიზნეებზე სროლა
18 იარაღის ფარულად ტარების უფლება
18.1 საქართველოში იარაღის ტარება ისტორიული ფაქტია და წარსულში არავის უკვირდა. ეს დაკარგული ტრადიცია აღსადგენია. კრიმინალი იარაღს იოლად შოულობს, დაუცველი და დაჩაგრული ისევ კანონმორჩილი მოქალაქე რჩება, რომლის ძირითადი უფლება საკუთარი თავის დაცვაა. მიგვაჩნია რომ მოკლელულიანი იარაღის ტარების უფლება უნდა ჰქონდეს მხოლოდ მოქალაქეთა წინასწარ გაწვრთნილ და შემოწმებულ ნაწილს. იარაღის ტარება იქნება პრივილეგია, რომელიც მოქალაქემ უნდა მოიპოვოს
18.2 იარაღის ფარულად სატარებლად საჭირო იქნება თავდაცვის სამინისტროს მსროლელთა კლუბის წევრობით ლიცენზიის აღება და კანონმდებლობით განსაზღვრული შესაბამისი მკაცრი რეგულაციების დაცვა. შეიარაღებულ, მოტივირებულ და თავისუფალ მოქალაქებს ვერც არჩევნებს უყალბებენ, ვერც კრიმინალი ჩაგრავს და ტოტალურ წინააღმდეგობასაც გაუწევს მტერს. საბჭოთა დიქტატურის შედეგად შემორჩენილი მონაზე გათვლილი მიდგომების და კანონების ერა უნდა დასრულდეს!
18.3 უნდა გამარტივდეს გრძელლულიანი იარაღის გადატანის და გამოყენების წესები
18.4 ვენდობით რა თავდაცვის ძალების ყველა ოფიცერს და უფროს სერჟანტთა შემადგენლობას, მიგვაჩნია რომ ამ კატეგორიას უნდა ჰქონდეს უფლება ატაროს მოკლელულიანი იარაღი
18.5 დეტალურად უნდა განისაზღვროს იარაღის ფარულად ტარების, მისი გამოყენების და ამ უფლების ჩამორთმევის წესები
19 ეროვნული სამხედრო მუზეუმი
19.1 უნდა დაარსდეს „ეროვნული სამხედრო მუზეუმი“, რომელიც გახდება ახალგაზრდების სამხედრო საქმით დაინტერესების, პატრიოტული აღზრდის და სამხედრო ისტორიის ღრმა კვლევის მძლავრი კერა
20 საპენსიო რეფორმა
20.1 სამხედრო მოსამსახურის პენსიაზე გასვლის წესი განსაკუთრებული ყურადღებით უნდა დამუშავდეს, გაზრდილი ბიუჯეტის პირობებში შესაძლებელია ამ პროექტის დაწყება
