გიორგი კვინიტაძე ჩემი მოგონებები 1917-1921 ნაწილი II -“თბილისის დაცვა. სოღანლუღის პოზიციებზე. თავდასხმა 18-დან 19 თებერვლის ღამეს.
ღამის სამი საათი იყო როდესაც სოღანლუღის მხრიდან არტილერიის, ტყვიამფრქვევბის და თოფების სროლის ხმა შემოგვესმა. სასწრაფოდ დაუკავშირდით გენერალ გიორგი მაზნიაშვილის და სროლის მიზეზე ვკითხეთ. მისმა შტაბის უფროსმა პოდპოლკოვნიკმა უნთელიძემ გვიპასუხა,პირადად ჩემთვის სროლის მიზეზი უცნობიაო,მარჯვნიდანაც და მარცხინდანაც ისვრიან,გენერალი მაზნიაშვილი მიზეზის გასაგებად სანგრებისაკენ გაეშურაო.
უნდა ავღნიშნო ,რომ დაბინდებამდე, საყარაულოს მასივისაკენ 10 ვერსის მანძლზე დაჯავშნული მანქანები გავიდენენ, მაგრამ მოწინააღმდეგე ვერ აღმოაჩინეს, მთიდან დაზვერვამც,საიდანაც მთელი ვაკე ხელისგულივით გადაშლილიყო ,საეჭვო ვერაფერი შენიშნა, ეს ან ცრუ განგაში იყო და ჯარი ამაოდ ისროდა ან ბოლშევეიები დაგვესხნენ თავს. უკანასკნელი ძნელი წარმოსადგენი იყო, რადგან ღამით დაუზვერავ პოზიციაზე ირიშის მიტანა მარცხისთვისაა განწირული.ამიტომ თავდასხმა გამორიცხული იყო,ამის მიუხედავდ ყველაფერი ვიღონეთ ,რათა შეგევტყო, რა ხდებოდა ადგილზე. გარკვეული დროის შემდეგ კვალვ პოდპოლკოვნი უნთემლიძეს დაუკავშირდით პასუხი იგივე იყო. ცოტა ხნის შემდეგ ტელეფონი აღარ პასუხობდა.ამან შეგვაშფოთა, ამ დროს ტელეფონით უკვე მესანგრეთა ბატალიონის ყაზარმებს დაუკავშირდით, საიდანაც პოლკოვნიკი გურგენიძე განუწყვეტლივ გვტყობინებდა ყველაფერს.რაც კი ესმოდა, ვუბრძანე ხმის მიხედვით მოეხსენებინა სროლა ახლოვდებოდა თუ შორდებო და განაგრძობდა თუ არა სროლას არტილერია, უკანასკნელის შესახებ განუწყვეტლივ მატყობინებდნენ გრძელდებაო, ეს გრემოება ან ცრუ განგაშზე მიუთითებდა ან თავდასხმის შემთხვევაში იმაზე რო ყველაფერი რიგზეა რადგან არტიელერია თუ ისვრის ე.ი მტრის ხელში არაა ჩავარდნილი, და ჩვენი ჯარი კვლავ ადგილზეა ვითარების გასარკვევად მანქანით ხალხი გავგზავნეთ ,წავიდა გვარდიის შტაბის ზოგიერთი წევრიც, მაგრამ ეს ყველაფერი დროს მოითხოვდა. არადა წარმოიდგინეთ რა მტანჯველია ასეთ ვითარებაში ლოდინი. ყველაფერი კი გენერალ მაზნიაშვილის გამო ხდებოდა რომელმაც ჩემთან დასაკავშირებლად არაფერი იღონა .
ნათლუღიდან გენერალი ჯიჯიხია გვეკითხებოდა რა ვქნაო, თან გავტყობინებდა ვაწესრიეგბ იმ ბატლიონებს რომელიბიც საომრად მზად არიანო,.ეს მოუწონე ,მაგრამ გავაფრთხილე ჩემი მითითების შემდეგ გამოდით, ტელეფონთან ოფიცერი დატოვეთ და თქვენც შორი ახლოს იყავით მეთქი.
დახლოვებით 5 საათისათვის ნავთლუღის სანიტარული პუნქტიდან უეცრად ექიმმა გამოგვძახა, რომელსაც ანინტერსებდა სად გაეგზავნა 12-15 დაჭრილი. ცხადია შეტაკება მოხდა.მაშინ გვარდიის გამოვაყვანა ვბრძანე, ყველას, ვისაც ბრძოლა შეეძლო,ფეხზე დავაყენე. შემდეგ გვარდიის შატბს შევატყობინე,, ვ,ჯუღელი ჩემთან მოვიდა,იგი აღგზნებული იყო და იქ წასვლის სურვილი კლავდა. მის წასვლა დავთანხმდი,და ვუთხარი გვარდიის ერთ ბატალიონს სოღანლუღის რკინიგზის ხიდისაკენ გაუშვებ რომელიც ამ მონაკვეთს გაამაგრებს მეთქი,. ვთხვოე მაზნიაშვილი მოეძებნა და საქმეში ჯავშანმატარებელი და მანქანები ჩაერთო, რომლებიც იქვე პოზიციების უკან იდგენენ,ამსთან გავაფრთხილე რკინიგზის ხიდთან ტელეფონია რომელითაც ჩემთან დაკავშრებას შეძლებ მეთქი. იგი წავიდა მე ბრძოლის შედეგებს ველოდებოდი ,მთავარი იყო გათენებამდე სანგრებში გამაგრებულიყვენ დღისით კი ჩვენი გამარჯვება უზრუნველყოფილი იქნებოდა.
ვალოდია გოგუაძე ჯავშანმატრებელზე
პოზიცია და სიმაგრეები კარგად ვიცოდი , უარტილერიოდ მათი აღება შეუძლებელი გახლდათ, არტილერია არ იყო , გარდა ამისა მოწინააღმდეგე ციცაბო კლდეზე უნდა ასულიყო , ერთადერთი რაც მაღელვებდა გზატკეცილის მარცხნივ ვაკეზე გამაგრებული სიმაგრები გახლდათ, მათ სიახლოვეს არტილერიის მონაკვეთი მდებარეობდა, მისი უწყვეტი სროლა მამშვიდებდა, შავნაბადას მხარეს იერიში არ მიუტნიათ,ამას სროლის ხმს მიხედვით ვხვდებოდი,
წუთები საათივით გაიჭიმა, ისარს ასე ნელა არასოდეს არ უმოძრავია,მაგრამ რაც დრო გადიოდა ვრწმუნდებოდი რომ საქმე კეთილად სრულდებოდა, თუ მოწინააღმდეგემ ღამით ვერ მიაღწიაა წარმატებას ამის შესაძლებლობა თანდათან მცირდებოდა.
კიდევ ერთი გარემოება მამშვიდებდა, გზატკეცილის მარჯვნივ აშენებული სიმაგრე სიმაღლეზე მდებარეობდა,და უკანა მხარეს 15-20 საჟენის ციცაბო ფლატეთი მთავრდებოდა. როდესაც 1914 წელს ჩემი მითითებით აქ სანგრებს თხრიდნენ, ინჟნრები მედავებოდნენ: “ბატონო გიორგი ამ სანგარს უკან დასახევი გზა არ გააჩნია აქ მის გათხრა არ შეიძლებაო “დიახ ისხდენ და უკან არ დაიხიონ თქო.
ახლა მთავრი იყო დამცველებს ტყვია-წამალი ჰოქნოდათ თორემ უფსკრულში ხო არ გადაიჩეხებდენ, ჯერ კიდევ ბენელოდა როცა ამ სიმაგრეების დამცველი საგუშაგო ბატალიონიდან ოფიცერი მოვიდა, იგი აგზნებული იყო და ამბობდაა საგუშაგო ბატალიონი ამოწყდება მაგრამ პოზიციბს არ დათმობსო..
მანქანით ტყვია წამალი გაუგზავნეთ, ღამე უსასრულოდ გაიჭიმაა.
მაგრამ ყველაფერს აქვს დასასრული და ბოლოს ნანატრი დღეც დადგა. როგორც კი გათენდა სიმაღლეთა ძირას განლაგებული მტერი საშინელ დღეში აღმოჩნდა, ,ჩვენი სანგრებიდან მას სულ რადენიმე ათეული ნაბიჯი აშორებდა და ჩვენმა მეომრებმა როგორც სამიზნეს ცეცხლი გაუხსნეს. ერთდროულად გამოვიდნენ ჯავშანტრანსპორტიოები და ამ იერიშის შედეგდ ათასზე მეტი ტყვე გახდა დანარჩენებმა სასწრაფოდ უკან დაიხიეს. მათ არტილერიის ცეცხლი დუშინეს,. წარმატება მნიშვნელოვანი იყო და ჩემს მოლოდინს გადააჭარბა. ამდენ ტყვეს არ ველოდი,, მართლაც, გზატკეცილის გასწვრივ მიმართულებას 1200-1500 ხიშრი იცავდა, ტყვეთა რაოდენობა, დამცველთა რიცხვნობას ოდნავ ჩამოუვარდებოდა, და ბოლოს ომის დაწყების შემდეგ ეს პირველი და საკმაოდ კარგი წარმატება იყო ტყვეთა რაოდნეობა კი აქარწყელდბა მტრის უძლეველობის შარავანდედს რაც მას სანაინიდან და წითელი ხიდიდან მოსდევდაა.
ისეთი რისკიი როგორიცაა დაუზვერავ პოზიციაზე იერიში მიტანა ღამით მხლოოდ იმით შემიძლია ავხსნა რომ მტერმა ვიღაცისგან კარგად იცოდა ხრამზე ჩვენი დამარცხების მაშტაბი და ჩვენი ძალა ვერ შეაფასაა სხვანაირად ამგვარი იერიში სიგიჟეაა.
