ისტორიული დღე ისტორიული შედეგით.

24 წლის წინ, 1996 წლის 6 აგვისტოს, ჩეჩნეთის რესპუბლიკა იჩქერიის შეიარაღებულმა ძალებმა დაიწყო უნიკალური ფართომასშტაბიანი ოპერაცია “ჯიჰადი”, რომელიც რუსი დამპურობლებისგან ჩეჩნეთის დედაქალაქ გროზნოს და დანარჩენი ჩეჩნეთის განთავისუფლებას ისახავდა მიზნად.

მსოფლიოს წამყვანმა სამხედრო ექსპერტებმა ჩეჩნურ ოპერაციას “ჯიჰადი” უწოდეს – “ბრწყინვალე სამხედრო ოპერაცია, რომელსაც ანალოგი არ აქვს სამხედრო ხელოვნების ისტორიაში”.

ოპერაციის ჩატარების შესახებ, პოლიტიკური გადაწყვეტილება მიიღო იჩქერიის პრეზიდენტმა ზელიმხან იანდარბიევმა. ხოლო, ოპერაციის დაგეგმვა და ხელმძღვანელობა, იჩქერიის შეიარაღებული ძალების გენერალური შტაბის უფროსის, ასლან მასხადოვის მიერ მოხდა.

ქვედანაყოფებში შემავალი ჯარისკაცთა რაოდენობა, რომლებიც 6 აგვისტოს რუსული ოკუპაციური ჯარების მიერ დაკავებულ გროზნოში შევიდნენ, 887 მებრძოლს ითვლიდა. რუსი ოკუპანტების საერთო რაოდენობა კი 15-20 ათასს შეადგენდა. გარდა ამისა, რუსულ მხარეს ჰქონდა სრული უპირატესობა ჯავშანტექნიკის და არტილერიის, ასევე აბსოლუტური საჰაერო უპირატესობა.

ღამით ჩეჩენი მეომრები წინასწარ განსაზღვრული მარშრუტით, ტყეების, ხეობების გავლით, გროზნოს პერიმეტრზე განთავსებული ყველა რუსული საგუშაგოს გვერდის ავლით, გროზნოსკენ დაიძრნენ.

თავდასხმის პირველი დარტყები განხორცილდა არა გროზნოს გარშემო განთავსებულ ჯარისკაცებზე, არამედ თავად დედაქალქში განთავსებულ შტაბებსა და ქვედანაყოფებზე.
ჩეჩნების ამ ორმა არასრულმა ბატალიონმა არამხოლოდ დედაქალაქში განლაგებული ყველა რუსული საბრძოლო ერთეულის პარალიზება მოახერხა, არამედ ბლოკირება მოახდინეს ყველა მიმართულების, რითაც შეიძლებოდა რუსები გადაადგილებულიყვნენ. ასევე მოახერხეს ჩაეხშოთ ოკუპანტთა ყველა მცდელობა ქალაქის უკან დაბრუნებისა. მიუხედავად იმისა, რომ ხანკალასა და შეიხ მანსურის სახელობის აეროპორტიდან, სულ ახალ-ახალ სამხედრო კოლონებსა და სპეცნაზის საშტურმო ქვედანაყოფებს აგზავნიდნენ.

ჩეჩნეთის რაზმები, ქ. გროზნოსთან ერთად, ერთდროულად თავს დაესხნენ რესპუბლიკის სხვა დიდ ქალაქებს – არგუნსა და გუდერმესს. უფრო მეტიც, თუ არგუნში ფედერალურმა ძალებმა მოახერხეს მხოლოდ კომენდანტის აპარატის შენობის შენარჩუნება, მაშინ გუდერმესი ბრძოლის გარეშე დათმეს.

ჩეჩნებმა ასევე მოახერხეს რუსთა მცდელობის ბლოკირება, რომელიც გროზნოში შესვლას გუდერმესიდან აპირებდნენ. მოჯაჰედთა დაჯგუფებებმა რამოდენიმე წარმატებული ჩასაფრების ოპერაციაც ჩაატარეს, რის შემდეგაც ოკუპანტებმა საბოლოოდ თქვეს უარი ჩეჩნეთის დედაქალაქში დაბრუნების მცდელობებზე.

ასევე ბლოკირებული იქნა ცოცხალი ძალისა და ჯავშანტექნიკის ეშელონი, რომელიც ხანკალადან გუდერმესისკენ გარღვევას ცდილობდა, ხოლო ინგუშეთის მხრიდან მოჯაჰედებმა შეაჩერეს და გაანადგურეს სპეცნაზის დანაყოფები, რომლებიც გროზნოს დასავლეთ გარეუბნებისკენ და სოფელ ჩერნორეჩიესკენ მიემართებოდნენ. რუსული სამხედრო კოლონები გაანადგურეს კურჩალოს რაიონშიც, ხოლო ქვეყნის დანარჩენ რაიონებში მათი გადაადგილება შეჩერებულ იქნა.

ოპერაცია “ჯიჰადის” ფარგლებში ასლან მასხადოვმა შეძლო მინიმალური ძალებისა და სახსრების გამოყენებით ჩაეტარებინა მანამდე უპრეცედენტო წარმატების მქონე ქალაქის შტურმი.
887 მოჯაჰედმა, რომლებიც შემდგომ დღეებში 2000 მოხალისით გაძლიერდნენ, შეძლეს, ქალაქი გაეწმინდათ ელცინის 7 000 ჯარისკაცისგან.

გროზნის ბრძოლების პირველი ორი დღის განმავლობაში ჩეჩნურმა ქვედანაყოფებმა გაანადგურეს 400-ზე მეტი რუსი ოკუპანტი, დახვრიტეს ტყვედ აყვანილი 28 დაქირავებული მებრძოლი. მწყობრიდან გამოიყვანეს 27 ერთეული მძიმე ტექნიკა, ხელში ჩაიგდეს 4 БТР-ი, ერთი 120-მილიმეტრიანი ნაღმტყორცნი, 300 ერთეულზე მეტი ცეცხლსასროლი იარაღი, დიდი რაოდენობით ტყვია-წამალი და ყუმბარები.

სოფლების, ჯუგურტისა და მაირტუპის, შორის მოჯაჰედები თავს დაესხნენ რუსულ სამხედრო კოლონას, მწყობრიდან გამოიყვანეს 12 ერთეული მძიმე ტექნიკა და მოკლეს ასზე მეტი რუსი ჯარისკაცი. კოლონის დარჩენილი ნაწილები კურჩალოში მიბრუნდნენ. 8 აგვისტოს, დაახლოებით 13:40 საათზე, გროზნის თავზე ჩამოაგდეს რუსული საშტურმო ბომბდამშენი, რომელიც იჩქერიის დედაქალაქის საცხოვრებელ კვარტლებს ბომბავდა. ამ დღეს გროზნიში ჩეჩნებმა 120-ზე მეტი რუსი ოკუპანტი გაანადგურეს და ხელში ჩაიგდეს 2 ტანკი, 4 БТР-ი და 4 БМП.

ქალაქის შტურმის საპასუხოდ რუსებმა ქვეყნის სხვა რაიონებში მშვიდობიანი მოსახლეობის მასობრივი დახოცვა დაიწყეს. მაგალითად, 1996 წლის 7 აგვისტოს გროზნიდან შატოის გზაზე, სოფელ პრიგოროდნოესთან, რუსულმა სამხედრო ვერტმფრენებმა დევნილებით სავსე 2 ავტობუსი და 2 მსუბუქი ავტომობილი დაცხრილეს. დაიღუპა 22 ადამიანი. მათ შორის 6 ბავშვი იყო, რომელთა ასაკიც სამიდან ხუთ წლამდე მერყეობდა. ხალხი გაჭირვებით აგროვებდა გზაზე მიმოფანტულ დევნილთა დაფლეთილ ნაწილებს. ეს მხოლდო 1 ფაქტია იმ უამრავ ავკაცობათაგან, რაც იმ დღეების განმავლობაში რუსმა ოკუპანტებმა ჩეჩნეთის ტერიტორიაზე დაატრიალეს.

14 აგვისტოდან ჩეჩნეთის არმია თითქმის მთლიანად აკონტროლებს გროზნოვს.

რუსული არმიის დანაკარგების რაოდენობამ აიძულა კრემლი თავისთვის უჩვეულო ნაბიჯი გადაედგა – წამოეწყო მოლაპარაკება ჩეჩნებთან. მოლაპარაკებების ინიციატორი იყო სამხედრო გენერალი ალექსანდრე ლებედი, რომელმაც ადგილზე ვითარება რუსული არმიისთვის კატასტროფულად შეაფასა და გადაწყვიტა ჩეჩნეთის ხელმძღვანელობასთან შეთანხმებაზე წასულიყო.

1996 წლის 31 აგვისტოს ოპერაცია “ჯიჰადი” ხასავიურტის სამშვიდობო ხელშეკრულებამ დააგვირგვინა, რომლის მიხედვითაც ჩეჩნეთის რესპუბლიკა იჩქერია რუსეთის ოკუპაციურმა ჯარებმა მთლიანად დატოვეს.

პ.ს ერთადერთი მცირერიცხოვანი ერი, რომელმაც რუსეთს ომი მოუგო, ეს არის ჩეჩენი ერი…

ჩეჩენმა ერმა, კიდევ ერთხელ დაანგრია მითი რუსეთის უძლეველობის შესახებ!