თურქეთი ამერიკული F-16-ების ნაცვლად ქართულ სუ-25-ებს შეიძენს ?!?
თურქეთის თავდაცვის სამინისტრო განიხილავს 50 საბჭოთა წარმოების სუ-25 თავდასხმის თვითმფრინავის შეძენას, რომლებმაც გაიარეს კაპიტალური რემონტი ქართულ ქარხანაში, თბილისის ავიაწარმოების ჯგუფში. თბილისში „ცარიელი“ თვითმფრინავების შეძენას გეგმავნ , რომელიც თურქულ საწარმოებში თანამედროვე ელექტრონიკით აღიჭურვება.ამის შესახებ სააგენტო avia.pro თურქულ ტელეგრამაზე დაყრდნობით იუწყება.
ამ ინფორმაციის ოფიციალური დადასტურება ჯერ არ მიუღიათ და თურქი მომხმარებლები კამათობენ იმაზე, თუ რატომ სჭირდება ანკარს ძველი საბჭოთა თვითმფრინავი.
სოციალურ ქსელებსა და მედიაში დაიწტო პოლემიკა იმის თაობაზე, რომ თურქეთის არმიას შეუძლია 50 მოდერნიზებული სუ-25 მოიერიშე თვითმფრინავი მიიღოს შეიარაღებაში, ანკარასთვის მოიერიშეებს თბილისში დაამზადებენ. ამავდროულად, წყაროებმა გამოავლინეს აღნიშნული იდეის როგორც დადებითი, ასევე უარყოფითი მხარეები .
თბილისის #31 ქარხანა 1970-იანი წლებიდან აწარმოებს სუ-25 თავდასხმის თვითმფრინავებს. ამ ტიპის ბოლო თვითმფრინავი აშენდა 1990-იანი წლების შუა ხანებში. ახლა ქარხანა ეწევა სუ-25-ის და სხვა თვითმფრინავებისა და ვერტმფრენების კაპიტალურ რემონტსა და მოდერნიზებას.
ჟურნალისტების თქმით, თურქეთმა შესაძლოა შეიძინოს Su-25 თავდასხმის თვითმფრინავი, რათა შეცვალოს F-4E Phantom მრავალფუნქციური თვითმფრინავი, რომელიც ახლა უიმედოდ მოძველებულია. ასევე, სუ-25-ის ნაწილის გადაყიდვა შესაძლებელია აზერბაიჯანში.
მოდერნიზაციით თვითმფრინავი მიიღებს იარაღის მართვის თანამედროვე სისტემას და სატელიტური ნავიგაციას, რაც საშუალებას მისცემს მათ იმოქმედონ Bayraktar თვითმფრინავებთან ერთად. უპილოტო საფრენი აპარატი განთავსდება ბრძოლის ველზე მაღლა, რომელიც უზრუნველყოფს მართვადი საბრძოლო მასალის დამიზნებას და მართვას , ხოლო Su-25 თავდასხმის თვითმფრინავი იმოქმედებს როგორც მძიმე ბომბების და რაკეტების გადამზიდავი, რომლებიც არ შეიძლება დაიკიდოს უპილოტო თვითმფრინავის ქვეშ.
იდეის მომხრეები პირდაპირ აღნიშნავენ, რომ საბჭოთა Su-25-ის გაუმჯობესებული ვერსიები პილოტირებული თავდასხმის თვითმფრინავების საუკეთესო ნიმუშებია დღეს მსოფლიოში. გარდა ამისა, შეერთებულმა შტატებმა უარი თქვა ნატოს მოკავშირეზე A-10 Thunderbolt II თავდასხმის თვითმფრინავის მიყიდვაზე, რამაც თურქეთის აღშფოთება გამოიწვია, რომლის ხელმძღვანელობამ არაერთხელ განაცხადა, რომ არ აქვს მნიშვნელობა ვისგან უნდა იყიდოს იარაღი ქვეყნის თავდაცვის გასაძლიერებლად.
მათ გაიხსენეს, რომ საქართველომ შეძლო მის ხელთ არსებული სუ-25-ის მოდერნიზება თბილისის საავიაციო ქარხანაში (TAM), რომელიც აწარმოებდა მოიერიშე თვითფრინავებს დაახლოებით 900 ერთეულ სხვადასხვა ვერსიის თვითმფრინავი აქვს გამოშვებული.
გარდა ამისა, თურქებს უკვე აქვთ ქართველებთან სამხედრო-ტექნიკური თანამშრომლობის დადებითი გამოცდილება – 2020 წლის ბოლოს ანკარამ თბილისს სამხედრო საქონლისა და მომსახურების შესაძენად 100 მილიონი ლირა (17,5 მილიონი დოლარი) გრანტი გადასცა.ასევე მარნეულში (საქართველოს, სომხეთისა და აზერბაიჯანის საზღვრების შეერთებაზე აეროდრომის შეკეთებას.
არანაკლებ მრავალრიცხოვანია იდეის მოწინააღმდეგეების არგუმენტები. მათ ყურადღება გაამახვილეს იმ ფაქტზე, რომ თურქეთის სამხედრო დოქტრინა გულისხმობს უპილოტო თვითმფრინავების ფართო სპექტრის გამოყენებას, რომლებსაც თურქეთის სამხედრო-ინდუსტრიული კომპლექსი აწარმოებს, როგორც თავდასხმის თვითმფრინავებს, ასევე მათთვის განკუთვნილ საბრძოლო მასალებს. უფრო მეტიც, მხოლოდ ახალი თვითმფრინავების შეძენაზე შეიძლება საუბარი და არა “კანიბალიზმის” მეთოდით შეკეთებულ ან ისრაელის ფირმების მონაწილეობით მოდერნიზებული საბჭოთა თვითფრინავებზე.მოსკოვი კომპონენტებს თბილისს არ მიაწვდის და ანკარას, რა თქმა უნდა, არ სჭირდება ასეთი „პროდუქტები“, თუნდაც თურქული საბრძოლო მასალის გამოყენების საკითხი მოგვარდეს.
ამავდროულად, თანამედროვე თურქულმა უპილოტო თვითმფრინავებმა კარგად დაამტკიცა თავი, მონაწილეობა მიიღო კონფლიქტებში სირიაში, ლიბიაში და განსაკუთრებით მთიან ყარაბაღში, ახლა კი ისინი დონბასშიც შენიშნეს. ამიტომ სამხედრო ავიაციის კომპონენტის აღდგენა არაპრაქტიკულია.
ამ დისკუსიაზე რუსული, თურქული და ქართული მხარის ოფიციალური კომენტარი არ არის.