როგორ ამარაგებდნენ ალყაშემორტყმულ მარიუპოლს შვეულფრენებით.

უკრაინის თავდაცვის სამინისტროს დაზვერვის სამსახურის ხელმძღვანელმა კირილ ბუდანოვმა ახალი დეტალები გაახმაურა მარიუპოლის მომარაგების მისიების შესახებ, რომლებიც უკრაინულმა შვეულმფრენის ეკიპაჟებმა ალყაშემორტყმულ ქალაქში, საბრძოლო მოქმედებების დროს შეასრულეს.

საომარი მოქმედებები რუსეთის და უკრაინის შეიარაღებულ ძალებს შორის მარიუპოლში 25 თებერვალს დაიწყო. 2 მარტს ქალაქში დისლოცირებული უკრაინული ჯარები ალყაში მოაქციეს და მარიუპოლის ბლოკადა დაიწყო. 13 აპრილს, უკრაინის შეიარაღებული ძალების 36-ე საზღვაო ბრიგადამ სცადა ალყის გარღვევა, რის შედეგადაც ზოგიერთი მებრძოლი შევიდა აზოვსტალის ინდუსტრიული კომპლექსის ტერიტორიაზე (შეუერთდა იქ აზოვის პოლკს), ზოგი კი ტყვედ ჩავარდა. მას შემდეგ, რაც რუსეთმა დაიკავა თითქმის მთელი ქალაქი, „აზოვსტალი“ რჩებოდა ერთადერთი გამაგრებული ტერიტორია ალყაშემორტყმულ ქალაქში, რომლის აღებაც რუსეთის არმიამ ვერ შეძლო. „აზოვსტალში“ გამაგრებულნი იყვნენ აზოვის პოლკი, მესაზღვრეები, პოლიცია, 36-ე საზღვაო ქვეითთა ბრიგადა, ეროვნული გვარდია და მარიუპოლის ტერიტორიული თავდაცვა.

გაეროსა და წითელი ჯვრის მედიაციით, აზოვსტალის ქარხნის ტერიტორიიდან განხორციელდა ქალების, ბავშვების და მოხუცების ევაკუაცია, თუმცა ქარხანაში კვლავ რჩებოდნენ დაჭრილი და დაშავებული სამხედროები.

„აზოვის” დაზვერვის განყოფილების ხელმძღვანელმა ილია სამოილენკომ ინტერნეტით გავრცელებულ პრესკონფერენციაზე თქვა, რომ უკრაინის სახელმწიფომ ვერ შეძლო მარიუპოლის დაცვა და ისინი მარტო დარჩნენ ომის ფონზე. უკრაინის პრეზიდენტმა ვოლოდიმირ ზელენსკიმ საპასუხოდ აღნიშნა, რომ მარიუპოლის სამხედრო გზით განბლოკვა ამ ეტაპზე შეუძლებელი იყო, ხოლო რუსეთი არ თანხმდებოდა არცერთ შემოთავაზებულ ვარიანტს აზოვსტალში გამაგრებული სამხედროების ევაკუაციაზე.

საბოლოოდ, „აზოვსტალის“ წინააღმდეგობა 16 მაისიდან შეწყდა. 20 მაისს უკრაინელი სამხედროების ბოლო ჯგუფი ჩაბარდა და ისინი რუსეთის მიერ კონტროლირებად ტერიტორიებზე გადაიყვანეს. კიევი საბოლოოდ მათ გაცვლას იმედოვნებს.

აპრილის დასაწყისში გავრცელდა ინფორმაცია მარიუპოლში ორი უკრაინული ვერტმფრენის ჩამოგდების შესახებ. უკრაინული მხარის ინფორმაციით, მფრინავები საკუთარი სიცოცხლის რისკის ფასად ალყაშემოტყმული ქალაქის მომარაგების მისიას ასრულებდნენ.

უკრაინის თავდაცვის დაზვერვის ხელმძღვანელმა, გენერალმა კირილ ბუდანოვმა The War Zone-ს განუცხადა, რომ ვერტმფრენებით აზოვსტალში გამაგრებულებს მიაწოდეს იარაღი, საბრძოლო მასალა, მედიკამენტები, საკვები და ქარხსნის ტერიტორიაზე გადასხეს 72 დამატებითი მებრძოლი „აზოვის“ პოლკიდან. 7 სპეციალურ ოპერაციაში სულ 16 ვერტმფრენი მონაწილეობდა და ყველა მიწოდება წარმატებით დასრულდა, მაგრამ მე-5 და მე-7 მისიებზე ორი ვერტმფრენი ჩამოაგდეს. ასევე, განადგურდა მესამე ვერტმფრენი, როცა ერთ-ერთი ჩამოგდებული ვერტმფრენის გადასარჩენად მიდიოდა.

The War Zone წერს, რომ თითქმის სამი თვის განმავლობაში უკრაინული ძალები იჭრებოდნენ რუსული ძალების მიერ გაშემორტყმულ და მუდმივი დაბომბვის ქვეშ მყოფ ფოლადის ქარხანაში, მაგრამ მას შემდეგ რაც საკვების, წყლის, სამედიცინო მარაგისა და საბრძოლო მასალის მარაგი ამოიწურა და მძიმედ დაჭრილთა რიცხვი გაიზარდა, ასევე, გაიზარდა დახმარების თხოვნის სასოწარკვეთა.

20 მაისს უკრაინის პრეზიდენტმა ვოლოდიმირ ზელენსკიმ განაცხადა, რომ კვირების განმავლობაში უკრაინელი მფრინავები, რომელთა ნაწილი დაიღუპა, საკვებს და საბრძოლო მასალას აწვდიდნენ მარიუპოლის დამცველებს, რომლებიც რუსი დამპყრობლები ალყაში იყვნენ.

„აბსოლუტური გმირები, რომლებმაც იცოდნენ, რომ რთული, თითქმის შეუძლებელი იყო აზოვსტალში გაფრენა და წამლების, საკვების, წყლის მიტანა, ცხედრების, დაჭრილების გამოყვანა. ეს ყველაფერი მოხდა. ბევრი რამ მოხდა, რაზეც ოფიციალური კომენტარის გაკეთაბა ვერავინ შეძლო. რუსეთის მძლავრი საჰაერო თავდაცვის გამო აზოვსტალთან საჰაერო დერეფნები არ იყო“, — თქვა ზელენსკიმ ოპერაციის მონაწილე მფრინავების შესახებ და დასძინა, რომ უკრაინა ტყუილად არ ითხოვდა ცის დაკეტვას.

უკრაინის შეიარაღებული ძალების გენერალური შტაბის მთავარი ოპერატიული დირექტორატის უფროსის მოადგილე ოლექსი გრომოვის თქმით, ეს მიწოდება შესაძლებელი იყო დახმარების შესახებ ინფორმაციის გავრცელებამდე. შემდეგ რუსეთმა მიიღო ზომები საჰაერო თავდაცვის სისტემის გასაძლიერებლად, რამაც გაართულა მსგავსი მოქმედებების განხორციელება და ზარალი გამოიწვია.

The War Zone-ის ცნობით, მიუხედავად წარმატებული მისიებისა, ეს არ იყო საკმარისი იმისთვის, რომ თავიდან აეცილებინათ ქარხნის საბოლოოდ აღება. პენტაგონის თანახმად, მარიუპოლის მცველებმა 2,5-თვიანი წინააღმდეგობით შეძლეს ერთ ადგილას დაეკავებინათ 12 რუსული ბატალიონის ტაქტიკური ჯგუფები — ძალები, რომლებიც შეიძლებოდა სხვაგან გამოეყენებინათ. ვერტმფრენის მომარაგების მისიების გარეშე, შესაძლებელია, რომ ალყა უფრო ადრე დასრულებულიყო.