სლავური ერების გაერთიანებას, რუსიზმს უკრაინელები არასოდეს შეეგუებიან – დუდაევი რუსეთის გეგმებზე.

„სინამდვილეში რუსიზმი ფაშიზმზე, რასიზმზე, ნაციმზსა და კაცობრიობის წინააღმდეგ მიმართულ ყველა იდეოლოგიაზე უარესია… “ – ეს ჯოხარ დუდაევმა, ჩეჩნეთის პირველმა პრეზიდენტმა, 27 წლის წინ, 1995 წელს თქვა, როცა რუსეთის მხრიდან ჩეჩნეთში წარმოებულ ომზე საუბრობდა.

„თუ მსოფლიო ამ ჭირს არ შეაჩერებს…, მსოფლიოს დიდი უბედურება ელის,“ – ამბობდა მაშინ ჯოხარ დუდაევი.

ჩეჩნეთის პირველი პრეზიდენტი ნათლად აღწერდა, რით განსხვავდება რუსიზმი ფაშიზმისგან და 27 წლის წინ ისე საუბრობს რუსეთზე, ფიქრობ, რომ ის დღეს დაბომბილ უკრაინას აღწერს… დუდაევს ჰქონდა ერთგვარი წინასწარმეტყველებაც – რა ელის რუსეთს.

ამ ინტერვიუდან ერთი წლის შემდეგ ჯოხარ დუდაევი მოკლეს. ის სამხედრო ავიაციის გენერალი იყო.

ჯოხარ დუდაევთან ინტერვიუ 1995 წელს ესტონეთიდან „ესკი ჯგუფმა“ ჩაწერა. ვიდეოინტერვიუს ქართული თარგმანი რამდენიმე დღის წინ „მთავარმა არხმა“ გაავრცელა. „ბათუმელები“ ამ ინტერვიუს ბეჭდური ვერსიის ნაწილს გთავაზობთ, სადაც დუდაევი რუსეთსა და რუსიზმზე საუბრობს, ასევე უკრაინაზე, სადაც „რუსიფიკაციას არასდროს შეეგუებიან“.

ჩეჩნეთის, იჩქერიის რესპუბლიკის პრეზიდენტო, ღირდა თუ არა ამდენი ადამიანის სიცოცხლე და ნგრევა იმად, რომ ჩეჩნებს დამოუკიდებელ და თავისუფალ სახელმწიფოში ცხოვრება სურთ?
დამოუკიდებლობა და თავისუფლება ჩვენთვის სიკვდილ-სიცოცხლის საკითხია. შესაძლებელი იყო, ჩვენს ერს სხვა ერთან ერთად ეცხოვრა, ან მეზობელი სახელმწიფოები ვყოფილიყავით და ჩვენი უფლებებიც დაცული ყოფილიყო. ასევე, ხალხის წინაშე აღებული ვალდებულებები შესრულებულიყო, თუმცა რუსეთი ერის და სახელმწიფოს წინაშე არანაირ ვალდებულებას არ ასრულებს. პირიქით, გვთავაზობენ გალიაში შევიდეთ და ვემეგობრეთ იმ მოუთვინიერებელ დათვს, რომელიც ტყეში დაიჭირეს. გვეუბნებიან, რომ ამ დათვს ხელი ჩამოვართვათ და მასთან ერთად ვიცხოვროთ. ეს არის რუსეთის ნამდვილი სახე.

რას წარმოადგენს ჩეჩნეთის ოპოზიცია?
მთელმა მსოფლიომ იცის, რომ ჩეჩნეთში არანაირი ოპოზიცია არ ყოფილა და არც არის. ოპოზიციას თავისი რადიკალური პროგრამა და საზოგადოებრივ-პოლიტიკური სტრუქტურა აუცილებლად უნდა ჰქონდეს. დარეგისტრირებული უნდა იყოს და გათვლილი ჰქონდეს თავისი საქმიანობის სფერო, რომელიც კანონით არის დასაშვები და მასთან შესაბამისობაში მოდის. მსგავსი ვერაფერი დავინახეთ. რუსეთი მთელი ქვეყნის მასშტაბით აგროვებს დამნაშავეებსა და კრიმინალებს, რომელთაც თავის მხრივ ოპოზიციას უწოდებს, ასევე აძლევენ დიდძალ შეიარაღებას და ბევრ ფულს.

ამ ადამიანებზე წარმოუდგენელ რესურსებს ხარჯავს – ტანკებს, ბეტეერებს, რადებს, თვითმფრინავებს და ურაგანებს აძლევს. ეს ადამიანები კრიმინალები არიან და მომზადება ჩვენი ქვეყნის ფარგლებს გარეთ, კერძოდ კი რუსეთში, სპეციალურ ბაზაზე აქვთ გავლილი. მათ რამდენიმე ჩეჩენთან ერთად მობილიზებული ჰყავთ რუსეთის სამხედრო და სპეცსამსახურების წარმომადგენლები და მათ ოპოზიციას უწოდებენ. ისინი ფიქრობენ, რომ ეს ოპოზიციაა.

სინამდვილეში კი, ეს რუსიზმია. სინამდვილეში რუსიზმი ფაშიზმზე, რასიზმზე, ნაციზმსა და კაცობრიობის წინააღმდეგ მიმართულ ყველა იდეოლოგიაზე უარესია. ეს არის რუსეთის მთავრობის იდეოლოგია. რუსიზმი ფაშიზმზე უარესია. როდესაც ფაშისტები ევროპის და მშვიდობის წინააღმდეგ წავიდნენ, მსოფლიო მის წინააღმდეგ გამოვიდა, თუმცა იცით, პირველი ვინ განუდგა ფაშისტებს? – თავად გერმანელები. თვითონ გერმანელები იყვნენ პირველები.

ამასთან, რუსეთი ყველაზე დაუცველ ქვეყნებს ირჩევს. მთელი ისტორიის მანძილზე რუსეთი ყველაზე უმწეო ერს ირჩევს გასანადგურებლად. რუსეთი მიმართულია ფიზიკურ განადგურებაზე და მსოფლიოს ეუბნება, თუ როგორი ძლიერია. ისინი მთიან ყარაბაღში შევიდნენ და ბოლომდე გაანადგურეს. შემდეგ მიზანში აფხაზეთი ამოიღეს, საქართველოს მოგლიჯეს, სრულიად გაანადგურეს მისი პოტენციალი. საქართველოსთან ომი, სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის ომი, რუსული არმიისა და სპეცსამსახურების მოწყობილია. ასევე საქართველოს სამაჩაბლო მოგლიჯეს და გაანადგურეს, სამხრეთ ოსეთი და ინგუშეთი მოგლიჯეს, ერები რეალურად გაანადგურეს.

ისტორიას კარგად ახსოვს, რომ რუსეთის ხელისუფლებას როდესაც გაუჭირდებოდა, მაშინვე შეთანხმებებს აფორმებდა, რომელსაც შემდეგ არასოდეს იცავდა. რუსეთი შეთანხმებებით გათვალისწინებულ ვალდებულებებს არ იცავს და არც არასოდეს დაიცავს. როგორც კი გაძლიერდება, მიზანში სუსტს ამოიღებს და დასცინის. ეს არის რუსეთის ნამდვილი სახე. ასე იყო და არის, იქნება ბოროტების იმპერია. მიმტაცებლობა, დაუნდობლობა, უგულობა და უსულობა – ეს ყველაფერი მათ ჩეჩნეთში გამოავლინეს.

რუსეთმა 250 ათასი სამხედრო და 5600 სამხედრო ტექნიკა შეიყვანა ჩეჩნეთში, მთიელი ხალხის წინააღმდეგ, მან წარმოუდგენელი რაოდენობის სამხედრო ძალა გამოიყენა. წარმოიდგინეთ, ეს გაკეთდა ისეთი პატარა ქვეყნის წინააღმდეგ, რომელსაც რუკაზე მიკროსკოპით ეძებენ. ბრძანება რუსეთის პრეზიდენტმა გასცა და აცხადებდა, რომ ეს მშვიდობიანი ოპერაცია იყო, თუმცა ახალი წლის ღამეს მიწა, სისხლი, ადამიანის ცხედარი ერთმანეთში იყო არეული. მათ სისხლიანი მისია შექმნეს. რუსეთი ამ პოლიტიკაზე უარის თქმას არ აპირებს. ეს არის რუსეთი. სრული პასუხისმგებლობით ვაცხადებ: თუ მსოფლიო ამ ჭირს არ შეაჩერებს, ან რუსეთს არ შესძენს დემოკრატიულ პრინციპებს და ღირებულებებს, რომელიც მას არასდროს არ ჰქონია, ასევე არ ასწავლის საერთაშორისო სამართლის ნორმების დაცვას, მსოფლიოს დიდი უბედურება ელოდება.

თქვენი მკვლელობა რამდენჯერ სცადეს?
უკვე სათვალავი ამერია. რუსეთის ხელისუფლება ღია ტერორს აწარმოებს. მე ამას თავდასხმას ვერ დავარქმევ. წარმოიდგინეთ, მოფრინდება ავიაგამანადგურებელი და დასახლებულ პუნქტებს მიწასთან ასწორებს. იერიშების შედეგად ბავშვები და ქალები იღუპებიან. რუსულად ამას თავდასხმა ჰქვია.

მმართველობის რომელი ფორმა სჭირდება ჩეჩნეთის რესპუბლიკას: საპარლამენტო თუ საპრეზიდენტო სისტემა?
პირველ რიგში, ეს უნდა იყოს დემოკრატია. დემოკრატიის არქონის შემთხვევაში ხელისუფლებას ვერც ერთი მთავრობა ვერ შეინარჩუნებს… აქედან გამომდინარე, მმართველობის ფორმა საპრეზიდენტო იქნება, თუ საპარლამენტო, არ აქვს დიდი მნიშვნელობა, ჩვენ ხომ ზამთრის ჯოჯოხეთი გამოვიარეთ – ნგრევა, ნგრევა და ნგრევა.

ტირანმა ჩვენ წინააღმდეგ წარმოუდგენელი ძალა გამოიყენა. მხოლოდ ერთი ხელმოწერით ელცინმა დუდაევის ხელისუფლების დასამხობად ჩვენი მოწინააღმდეგეები 150 მილიარდი რუბლითა და 500 მილიონი დოლარით დააფინანსა. წარმოიდგინეთ, ერთი დოკუმენტით. ეს ძალა ჩვენთან დასაპირისპირებლად მთელი 4 წელი ემზადებოდა. 4 წელი გენერალურ შტაბთან და სპეცსამსახურებთან ერთად გაატარეს, შეამოწმეთ დოკუმენტები და ნახავთ, ერის ბოლომდე გასანადგურებლად და დეპორტაციისთვის რა მზადება გაიარეს.

მზადების ეს პროცესი რუსეთში არსებული პოლიტიკური და ეკონომიკური შეფერხებების ფონზე მიმდინარეობდა. ჩეჩენი ერის ჩასასახლებლად პატარა ქალაქებს მთელი 4 წელი აშენებდნენ. ეს ხდებოდა სარატოვში, ვოლგოგრადსა და ორენბურგში. წელიწად-ნახევრის, ორი წლის წინ, გადასახლება რუსეთში არსებული ჩეჩნური დიასპორის წევრებს უკვე შესთავაზეს.

ჩვენი უბედურება ის არის, რომ ამ გეგმის შესახებ თავიდანვე ვიცოდით. ეს სახელმწიფოს პროგრამაა. დაფრინავენ თვითმფრინავები, გვესვრიან რაკეტებს და ბომბებს, ჩეჩნები იძულებული არიან სამშობლო დატოვონ, ბომბების ფონზე ასახლებენ და გაჰყავთ, ამ ყველაფერს კი დუდაევს აბრალებენ. ეს ყველაფერი უკვე გავიარეთ, რუსეთს გამოღვიძება არ უნდა.

რა ხდება, როდესაც რუსეთში ჩეჩნებს ატერორებენ?
სახელმწიფოსთვის ტერორი ყველაზე ბოლო ნაბიჯია, იგივეა ადამიანებისთვისაც, მაგრამ როდესაც ამას სახელმწიფო ბრძოლის იარაღად აქცევს, ეს პარანოიაა. ღირს თუ არა, რომ მე, ჩვენი მთავრობა და ჩვენი ახალგაზრდა ქვეყანა რუსეთის დონეზე დავეცეთ? ანუ ტერორზე ტერორით გავცეთ პასუხი? – არა, თუმცა ახლა სხვა რეალობაში ვართ.

იმ პირობებში, როდესაც რუსეთის უზარმაზარი სახელმწიფო ჩეჩნეთის მიმართ ტერორს, ძალადობას, პროვოკაციას, დივერსიას და სიცრუეს იყენებს, მაშინ საპასუხო ნაბიჯებს არც კი ვიცი, რა დავარქვა. ეს არის ბრძოლა მითურ ბანდიტებთან. თუ ეს ბრძოლა რუსეთის ტერიტორიაზე მოხდება, ეგრევე დაიწყებენ პროპაგანდისტული განცხადებების გავრცელებას, რომ ჩეჩნები და დუდაევის ბიჭები რუსებს ატერორებენ.

იმის შესაძლებლობა, რომ რუსეთი გონს მოეგოს, იწურება, ვითარება კონტროლიდან გადის. ატომური ბომბი, რომლითაც რუსეთი იმუქრება, შეუძლია გამოიყენოს მას შემდეგ, როცა ვითარებაზე კონტროლს დავკარგავ, შევხედოთ, როგორ დაიცავენ რუსი სამხედროები თავიანთ ქალაქებს, ასევე დასახლებულ პუნქტებს. რუსეთის და მსოფლიოს საბედნიეროდ დღეს ვითარება ჯერ კიდევ კონტროლირებადია, პროცესი მართვადია, თუმცა არც ერთი წამით არ მეწყინება, თუ კონტროლს დავკარგავ.

ეს ომი რამდენ ხანს გაგრძელდება?
თუ ვერ ვიპოვით ვითარებიდან გამოსავალს დროულად, ეს ომი 50 წელს გაგრძელდება, მისი მასშტაბები და ხანგრძლივობა უფრო გაიზრდება, უფრო დიდ ტერიტორიებზე გავრცელდება, ალბათ მანამდე, ვიდრე რუსეთი, როგორც სახელმწიფო, არსებობას არ შეწყვეტს.

ინტერვიუს დასარულს ჟურნალისტები და ჯოხარ დუდაევი გაშლილ სუფრასთან სხდებიან. „არსებობს თუ არა იმის შანსი, რომ თუ ეს ომი დიდხანს გაგრძელდება, ჩეჩნეთის საკვები რესურსი ამოიწურება,“ – მიმართავს ჟურნალისტი დუდაევს.

„საკვები რესურსის ამოწურვა ბუნებაში არ არსებობს, სულიერების დეფიციტს უფრო განვიცდით. თუ შემართება გაქვს, შეგიძლია 100 წელიც კი იომო. თუ ეს არ გაქვს, ერთ დღესაც ვერ გაძლებ. შეგიძლია მაგიდა საკვებით აავსო, მუცელი ამოივსო და მერე მოკვდე,“ – ასეთი იყო ჯოხარ დუდაევის პასუხი.

———-

ინტერნეტსივრცეში ჯოხარ დუდაევის კიდევ ერთი ინტერვიუ იძებნება, რომელიც ასევე 1995 წელს არის ჩაწერილი. აქ ჯოხარ დუდაევი უკრაინაზეც საუბრობს:

„დედამიწაზე ერთადერთი ურწმუნო, უსულო და უსამართლო ერი რუსეთია, რომელიც კაცობრიობის განვითარების დონეს უიმედოდ და დიდი ხნით ჩამორჩა, არაფრის სწამთ და არც ერთ რელიგიას არ ემორჩილებიან. არც ვალდებულებას გრძნობენ და არც სულიერება გააჩნიათ, უსამართლოები არიან, საიდანაც მორალიც გამომდინარეობს. მორალი, სამწუხაროდ, რუს ერში ფართოდ არის გავრცელებული, ის, რაც ჩეჩნეთში ხდება, მხოლოდ საბაბია, სინამდვილეში კი, ეს რუსი ხალხის მისწრაფებაა, ავადმყოფური რუსიზმის, რომელსაც კაცთმოძულეობის იდეოლოგია აქვს. ამისთვის კი, ერი საფასურს იხდის.

რუს ერს დიდი განსაცდელი ელის და პროგნოზი დამაიმედებელი არ არის. არ აქვთ იდეა [რუსეთს] არც კომუნიზმის, არც სოციალიზმის, არც თანასწორუფლებიანი საზოგადოების შექმნის, ყველაფერი იმის ბრალია, რომ იდეოლოგია რუსიზმზეა დაფუძნებული.

თუ არ არის იდეა, არ არსებობს რუსეთის დემოკრატიული სახელმწიფო. არ არსებობს სახელმწიფოს ლეგიტიმურობა, რაც იმას ნიშნავს, რომ არც მისი მთავრობის ლეგიტიმურობა არსებობს იქიდან გამომდინარე, რომ არ არსებობს იდეა და არც სახელმწიფოს ლეგიტიმურობა. ესე იგი, იქ პოლიტიკის ადგილიც არ არის. და თუ არ არსებობს მესამე კომპონენტიც, ესე იგი, იქ არც იდეოლოგიის ადგილია. ეს ნიშნავს, რომ არ არის მოტივაცია და სტიმული, რაც პერსპექტივის დასასრულია. ეს ერთ-ერთი გზაა.

ცივილიზაციის განვითარების მეორე გზა სულიერებაა, რუსები ურწმუნო ერია. მათ არც ქრისტესი, არც მუჰამედის, არც ბუდასი და საერთოდ, არაფრის სწამთ. თუ გინდა, რომ ერი მთლიანი და სულიერი გახდეს, ამ საკითხზე უნდა იზრუნო, ამასთან 3 თაობა უნდა შეიცვალოს, რუსებისთვის ეს გზაც დაკეტილია.

ახლა რუსი პოლიტიკოსები და იდეოლოგები ცდილობენ, მესამე გზა – სლოვენიზაცია აირჩიონ. ეს სლავური ერების გაერთიანებას ნიშნავს. აქაც არაფერი გამოვა იმიტომ, რომ სლოვენიზაციის მთავარი შემადგენელი კომპონენტი უკრაინელები არიან, ისინი რუსიფიკაციასა და რუსიზმს არასოდეს შეეგუებიან, რუსი ერისა და სახელმწიფოს განვითარებისთვის, ერთი გზაა დარჩენილი, რომელსაც არ გეტყვით,“ – ამბობდა ჯოხარ დუდაევი.