რა შეიარაღეაბას ფლობს ჰესბოლა

ახლო აღმოსავლეთში ერთ-ერთი მთავარი ძალა ლიბანური ჰეზბოლას მოძრაობაა. მისი პოზიცია და გავლენა დიდწილად განისაზღვრება დიდი და კარგად აღჭურვილი საბრძოლო ფრთის არსებობით. მოძრაობის შეიარაღებულ ფორმირებებს განკარგულებაში აქვთ სხვადასხვა სახის იარაღი და აღჭურვილობა, განსაკუთრებულ როლს ასრულებენ სხვადასხვა კლასისა და ტიპის სარაკეტო სისტემები. ამ რაკეტებიდან ზოგიერთი რეგულარულად გამოიყენება მთავარი მტრის, ისრაელის წინააღმდეგ.

ძალის წყაროები

მოძრაობა ჰეზბოლა ლიბანში 1982 წელს დაარსდა ირანის სპეცსამსახურების უშუალო დახმარებით. მოძრაობამ თავის მთავარ ამოცანად გამოაცხადა საკუთარი ქვეყნის პოლიტიკური და სოციალური რესტრუქტურიზაცია, ისევე როგორც ოპონენტების წინააღმდეგ ბრძოლა. მოძრაობის მთავარი მტრები იყვნენ ისრაელი და მისი მოკავშირეები, პირველ რიგში, შეერთებული შტატები.

ჰეზბოლა ახლო აღმოსავლეთის სხვა მსგავსი მოძრაობებისგან განსხვავდება თავისი დიდი რაოდენობითა და შესაბამისი პოტენციალით. უცხოური შეფასებით, ორგანიზაციაში, მ.შ. მისი საბრძოლო ფრთა შედგება რამდენიმე ათეული ათასი ადამიანისგან. მოძრაობის ხელმძღვანელობა უახლოეს წარსულში 100 00 მებროლზე საუბრობდა. მათი უმეტესობა მოძრაობის საბრძოლო ფორმირებებშია, რაც გასაგებია, რომ გავლენას ახდენს მის შესაძლებლობებზე.

საბრძოლო ორგანიზაციის მშენებლობასა და განვითარებაში ჰეზბოლა ეყრდნობა საკუთარ ძალებს, მშობლიურ ლიბანში არსებულ მეგობრულ სტრუქტურებს, ასევე საგარეო დახმარებას. მოძრაობის მთავარი უცხოელი მხარდამჭერი ირანია. მისი სადაზვერვო სამსახურებს რეგულარულად გადააქვთ სხვადასხვა იარაღსა და აღჭურვილობა ჰებოლა  ფორმირებებში. სირია მსგავს დახმარებას უწევს, მაგრამ უფრო მცირე მასშტაბით.

ჰეზბოლას არსენალებში ასევე რუსული ან ამერიკული წარმოების იარაღია. ასეთი პროდუქციის პირდაპირი მიწოდება მწარმოებელი ქვეყნებიდან, გასაგები მიზეზების გამო, შეუძლებელია. თუმცა, უცხოური დახმარებით მოძრაობა იღებს სასურველ პროდუქტებსა და აღჭურვილობას. გარდა ამისა, ბოევიკები ყურადღებით ეპყრობიან ნაალაფარ დასავლურ /ამერიკულ შეირაღებას.

ქვეითების  რაკეტები

პოტენციური მოწინააღმდეგეების არმიის განვითარების თავისებურებების გათვალისწინებით, ჰეზბოლა დიდ ყურადღებას უთმობს ქვეითი ქვედანაყოფების სარაკეტო სისტემებს. ამრიგად, ტანკსაწინააღმდეგო სარაკეტო სისტემების ფართო სპექტრის შეიარაღება აქვს. არსებობს სხვადასხვა თაობის და მოდელის ტანკსაწინააღმდეგო სისტემები  რომლებიც წარმოებულია სხვადასხვა ქვეყანაში.

ტანკსაწინააღმდეგო ყუმბარსატყორცნები

ჰესბოლას შეიარაღებაშია დიდი რაოდენობითი სხვადახვა სახის და კალიბრის ხელის ერთჯერდი და მრავალჯერადი გამოყენების ტანკსაწინაღმდეგო ყუმბარსატყორცნები  მათ შორის საბჭოთა РПГ-7 ტიპის ხელის ტანკსაწინღმდეგო ყუმბრსატყორცნები მათი ჩინური და ირანული ასლები

РПГ-7 გარდა ჰესბოლას შეიარაღწებაშია 105 მმ კალიბრიანი რუსული рпг-29 «вампир»ტიპის ხელის ტანკსაწინააღმდეგო ყუმბარსატყორცნები რომლებიც ეფექტურად იქნეა გამოყენებული 2006 წლის ლიბანის ომში ისრაელის არმიის ჯავშანტექნიკის წინააღმდეგ.

ჰესბოლას მებრძოლება სამხრეთ ლიბანში მიმდინარე ბრძოლების დროს рпг-29 «вампир»ტიპის ხელის ტანკსაწინააღმდეგო ყუმბარსატყორცნებიდან ნასროლი 105 მმკალიბრინაი ПГ-29В
ტანდემურ ქობინიანი ტანკსაწინააღმდეგო კუმულაციური  ააფეთქეს და დააზიანეს ისრაელის არმიის 50 მდე სხვადახვა მოდიფიკაციის მერკავას ტიპის ტანკი

рпг-29 «вампир» ტიპის ხელის ტანკსაწინააღმდეგო ყუმბარსატყორცენი და მისი ტანდემური ტანკსაწინააღმდეგო კუმულაციური ჭურვი ПГ-29В

ასე თუ ისე, ჰეზბოლას ქვედანაყოფებმა მიიღეს საბჭოთა და რუსული დიზაინის სხვადასხვა ტანკსაწინააღმდეგო სისტემა – “მალიუტკადან” დაწყებული – “კორნეტიტ დამთავრებული”. ხელმისაწვდომია ევროპული და ამერიკული სისტემები.

რუსული ტანკსაწინააღმდეგო მართავადი სარაკეტო კომპლექსი корнет

განსაკუთრებით საინტერესოა ამერიკული TOW ტიპის ტანკსაწინააღმდეო სისტმემის  და მისი ირანული ასლის „ტუფანის“ ერთდროული მუშაობა. ყველა ამ იარაღის საერთო რაოდენობამ შეიძლება მიაღწიოს რამდენიმე ათას ერთეულს, არსებობს ასვე ტანკსაწინააღმდეგო რაკეტების დიდი მარაგი.

ჰესბოლას შეიარაღებაში მყოფი  ნალაფარი ამერიკული ტანკსაწინააღმდეგო მართავადი სარაკეტო კომპლექსი TOW

ჰეზბოლას ასევე აქვს ერთგვარი წინა ხაზის საჰაერო თავდაცვა, რომლის საფუძველია გადასატანი საზენიტო სარაკეტო კომპლექები  მათ  შორისაა საბჭოთა წარმოების  Стрела და Игла» ტიპის  ოჯახების პროდუქცია, ნაალაფარი  ამერიკული FIM-92 stinger” და ა.შ. ბოლო ათწლეულების განმავლობაში აღინიშნაჰესბოლას შეიარაღებაში  ირანული და ჩინური წარმოების MANPADS-ების გამოჩენა. დადის ხმები, რომ ორგანიზაციის საბრძოლო ფრთასაც აქვს უფრო სერიოზული საჰაერო თავდაცვის სისტემები, მათ შორის საშუალო დისტანციის სისტემები. თუმცა ამის დამდასტურებელი მტკიცებულებები არ მოიპოვება 

საბჭოთა წარმოების გადასატანი საზენიტო სარაკეტო კომპლექსი Стрела-2м

სარაკეტო არტილერია

ჰეზბოლას საბრძოლო ფრთას აქვს დიდი და დახვეწილი სარაკეტო საარტილერიო ძალა, რაც მისი სამხედრო შესაძლებლობების ხერხემალია. იგი შეიარაღებულია მრავალჯერადი სარაკეტო სისტემებით და ტაქტიკური სისტემებით, რომლებიც წარმოებულია რიგ ქვეყანაში. მათი დახმარებით შესაძლებელია სამიზნეების დარტყმა როგორც მინიმალურ დისტანციებზე, ასევე 150-200 კმ მანძილზე.

ყველაზე გავრცელებული,  122 მმ კალიბრის – საბჭოთა БМ-21 “გრადის ტიპის ზალპური ცეცხლის რეაქტიული სისტემები და მათი უცხოური თუ ადგილობრივი ასლებია. გამოყენებულია ორიგინალური გარეგნობის საბრძოლო მანქანები, გამშვები სხვადასხვა შასიზე, გრადის „პარტიზანული“ მოდიფიკაცია ერთ ლულიანი და ა.შ. ასევე გავრცელებულია ჩინური 107 მმ კალიბრის Тип -63 ზალპური ცეცხლის სარაკეტო დანადგარები და მათი სხვადასხვა ვარიანტები. ასეთი ზცრს- ის რაოდენობა უცნობია და, სხვადასხვა შეფასებით, შეიძლება რამდენიმე ასეულს მიაღწიოს.

ჰესბოლას განკარგულებაშია ასევე  უფრო დიდი კალიბრის მრავალჯერადი სარაკეტო სისტემები. ამრიგად, წარსულში იყო ცნობები საბჭოთა 220 მმ კალიბრიანი “Ураган”-ის არსებობის შესახებ, რომლებიც, სავარაუდოდ, სირიიდან იყო მიღებული. ირანული წარმოების 240 მმ-იანი Fajr-3 MLRS ასევე გამოიყენებოდა სხვადასხვა ოპერაციებში.

შორს მანძილზე მდებარე სამიზნეებზე თავდასხმისთვის ჰესბოლას  აქვს  ტაქტიკური სარაკეტო სისტემები ბალისტიკური რაკეტებით, ძირითადად უმართავი. პროდუქცია “ფალაკი”, “შაჰინი”, “ოგაბი” და ა.შ. რომლებიც მიიღეს  ირანიდან და სირიიდან.

ირანული Zelzal-2 და Fateh-110 სარაკეტო დანადაგრები  ითვლება ჰეზბოლას რაკეტების ყველაზე შორ მანძილზე მოქმედ  იარაღად. ისინი იყენებენ მძიმე, დიდი კალიბრის რაკეტებს და შეუძლიათ 200 კმ მანძილზე მდებარე სამიზნეებზე თავდასხმა. კონტროლის არსებობა ზრდის დარტყმის სიზუსტეს.

სანაპირო დაცვა

2006 წლის ბრძოლების დროს გაირკვა, რომ ჰეზბოლას საბრძოლო ფრთასაც კი ჰქონდა მართვადი გემსაწინააღმდეგო იარაღი. არსებული სანაპირო სარაკეტო სისტემის გამოყენებით, ბოევიკებმა თავს დაესხნენ და დაარტყეს ისრაელის გემს. შემდგომში გავრცელდა ინფორმაცია, რომ ექსპლუატაციაში შევიდა ახალი ბალისტიკური სარაკეტო სისტემები გემსაწინააღმდეგო რაკეტებით.

2006 წლის 14 ივლისს შეტევა ჰანიტის კორვეტზე განხორციელდა ჩინური C-802 რაკეტის ან მისი ირანული ასლის გამოყენებით. გაშვება განხორციელდა მობილური ინსტალაციისგან სატვირთო მანქანის შასიზე. ზედაპირული სამიზნის ძებნა და სროლის მონაცემების გაცემა, სავარაუდოდ, ლიბანის შეიარაღებული ძალების საბრძოლო სანაპირო რადარებმა განახორციელეს. ამ საკითხზე სანდო ინფორმაცია არასოდეს მიუღიათ, მაგრამ იმავე წელს ისრაელმა დაარტყალიბანის არმისს  რადარებს.

ითვლება, რომ ჰეზბოლა კვლავ შეიარაღებულია 2006 წლის მსგავსი სარაკეტო გამშვებით. საბრძოლო ფრთას ასევე აქვს ჩინეთში ან ირანში დამზადებული რაკეტების მარაგი.

1990-იანი წლების შუა პერიოდიდან უცხოურ პრესაში გავრცელდა ჭორები ჰეზბოლას მიერ რუსული იახონტის ხომალდსაწინააღმდეგო რაკეტების შესაძლო გამოჩენის შესახებ. სავარაუდოდ, რუსეთმა ასეთი რაკეტების პარტია მიაწოდა სირიას და მან ფარულად გადაიტანა რამდენიმე პროდუქტი ლიბანში. თუმცა, ასეთი „რეექსპორტის“ ან მისი ტექნიკური დეტალების მტკიცებულება ჯერ არ გამოჩნდა.

თითქმის ჯარი

ადვილი მისახვედრია, რომ ჰეზბოლას მოძრაობის სამხედრო ფრთა არის ერთგვარი არმია, რომელსაც აქვს სამხედროების თითქმის ყველა საჭირო შტო. 100 ათასამდე ადამიანის საერთო რაოდენობით ორგანიზაციას ჰყავს მრავალი ქვეითი, მათ შორის. მექანიზებული, აღჭურვილი მცირე იარაღით და სხვა იარაღით, ტანკებით, ქვემეხით და სარაკეტო არტილერიით, ტაქტიკური სარაკეტო სისტემებით და საზღვაო საზღვაო ქვეითების სანაპირო თავდაცვისაც კი.