მნიშვნელოვანი სიახლე: ნორვეგია პოლონეთში თავის F-35 გამანადგურებლებს განალაგებს რუსული მანევრების გაძლიერების წინააღმდეგ
2025 წლის 30 ივნისს, ნორვეგიის თავდაცვის სამინისტრომ დაადასტურა ნორვეგიის გადაწყვეტილება პოლონეთში Lockheed Martin F-35A Lightning II გამანადგურებლების განლაგების შესახებ, რაც ხაზს უსვამს ნატოს საჰაერო თავდაცვის პოზიციის ცვლილებას ბალტიის ზღვაზე რუსეთის საჰაერო მანევრების გააქტიურების საპასუხოდ.
ნორვეგიის თავდაცვის სამინისტროს ცნობით, ეს განლაგება კოლექტიური შეკავების ზომების მნიშვნელოვან გაძლიერებას წარმოადგენს, რომლის მიზანია პოლონეთის საჰაერო სივრცის დაცვა და უკრაინის თავდაცვითი ძალისხმევის მხარდამჭერი სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი ლოგისტიკური დერეფნების დაცვა.
ბოლო კვირების განმავლობაში, ბალტიის რეგიონში რუსეთის საჰაერო პროვოკაციების ზრდა შეინიშნება, რაც შეშფოთებას იწვევს რეგიონული სტაბილურობისა და ალიანსის საჰაერო პოლიციის შესაძლებლობების შესახებ.
Lockheed Martin F-35A Lightning II, მეხუთე თაობის მრავალფუნქციური სტელს გამანადგურებელი, წარმოადგენს ნატოს ერთ-ერთ ყველაზე მოწინავე ტაქტიკურ აქტივს. მისი პოლონეთში განლაგება არა მხოლოდ აძლიერებს პოლონეთის საჰაერო ძალების შესაძლებლობას, აკონტროლონ თავიანთი საჰაერო სივრცე, არამედ აძლიერებს ალიანსის სწრაფი რეაგირების მზადყოფნის პოზიციას. უახლესი სენსორებითა და დაბალი დაკვირვების ტექნოლოგიებით აღჭურვილი F-35A უზრუნველყოფს სიტუაციური ცნობიერების ამაღლებას და მრავალდომენიან კავშირს, რაც გადამწყვეტია რეგიონში რუსული ოპერაციების შედეგად წარმოქმნილი რთული საჰაერო საფრთხეების წინააღმდეგ საბრძოლველად.
ამ გადაწყვეტილების ოპერაციული კონტექსტი ბოლო კვირების განმავლობაში კიდევ უფრო გამწვავდა. ბოლო დროს, 2025 წლის 22 მაისის საღამოს, რუსულმა სუ-24 ტაქტიკურმა ბომბდამშენმა ბალტიის ზღვის საერთაშორისო წყლებში სახიფათო მანევრები ჩაატარა, ნატოს ხელმძღვანელობით პოლონეთის საჰაერო ძალების გამანადგურებლებმა რუსული ბომდამშენები სწრაფად ჩაიჭირეს.
ინციდენტი მხოლოდ ერთ-ერთია მრავალთაგან, რადგან, როგორც ამბობენ, რუსეთის საჰაერო შევიწროება ძლიერდება მოსკოვის მიერ ყოფილი საბჭოთა ბაზების რეაქტივაციასთან და უკრაინის სუმის რეგიონის მახლობლად 50 000-ზე მეტი ჯარისკაცის განლაგებასთან ერთად. პარალელურად, ნატოს მოკავშირეებმა, მათ შორის აშშ-მ და დიდმა ბრიტანეთმა, ცოტა ხნის წინ გააძლიერეს პოლონეთის საჰაერო პოლიცია ისეთი საშუალებებით, როგორიცაა აშშ-ის საჰაერო ძალების F-22 Raptor-ები და RAF Typhoon-ის გამანადგურებლები, რაც ხაზს უსვამს საჰაერო ძალების წინ განლაგების უფრო ფართო ტენდენციას პოტენციური შემოჭრის შესაჩერებლად. სხვა მოწინავე გამანადგურებლებთან შედარებით, როგორიცაა Eurofighter Typhoon ან F-22 Raptor, F-35A გამოირჩევა ფარულობის, ქსელზე ორიენტირებული ომის და მრავალფუნქციური ადაპტირების კომბინაციით, რაც მას ინტეგრირებული საჰაერო და სარაკეტო თავდაცვის კრიტიკულ კომპონენტად აქცევს. პოლონეთში მისი ყოფნა სტრატეგიული სიღრმის ძლიერ ფენას მატებს, რაც რუსეთის გათვლებს ართულებს და ნატოს მეთაურებს მოქნილ შემაკავებელ ძალას აძლევს. გეოპოლიტიკურად, განლაგება მოსკოვს სიგნალს აძლევს, რომ ბალტიისპირეთში აგრესიული მანევრები უპასუხოდ არ დარჩება და ალიანსი თავისი აღმოსავლეთ ფლანგის დაცვაში ერთიანობას ინარჩუნებს.
ნორვეგიის გადაწყვეტილება, გაეგზავნა თავისი F-35A თვითმფრინავები პოლონეთში მზარდი დაძაბულობის ფონზე, აჩვენებს, თუ როგორ ეგუება ნატოს წინსვლა მის საზღვრებთან არსებულ მზარდ საფრთხეებს. რუსეთის საჰაერო პროვოკაციების შესუსტების ნიშნების არარსებობის და უკრაინის მახლობლად ჯარების ზრდის გაგრძელების ფონზე, ნორვეგიული F-35-ების ჩამოსვლა აძლიერებს ნატოს კოლექტიურ თავდაცვას და არწმუნებს წინა ხაზზე მყოფ სახელმწიფოებს ალიანსის სიმტკიცეში.
რეგიონში, სადაც საჰაერო უპირატესობას შეუძლია გადამწყვეტი გავლენა მოახდინოს უსაფრთხოების გარემოზე, F-35A-ების ყოფნა მკაფიო სიგნალს აგზავნის, რომ ბალტიის ცა ნატოს მკაცრი მეთვალყურეობის ქვეშ რჩება.
