ავღანეთი 2005 წელის 28 ივნისი სპეცოპერაცია “წითელი ფრთები” ამერიკელი სპეცრაზმელების და ავღანელი თალიბების სისხლისმღვრელი ბრძოლა

ოცი წლის წინ, 2005 წლის 28 ივნისს, აშშ-ის საზღვაო ძალების SEAL-ის ოთხი წევრისგან შემდგარი ჯგუფი აღმოსავლეთ ავღანეთში, კუნარის პროვინციის შორეულ მთებში იქნა გადასროლიი  ოპერაცია „წითელი ფრთების“ ფარგლებში.

მათი მისია იყო აჰმად შაჰის, თალიბანთან დაკავშირებული მებრძოლი ლიდერის, თვალთვალი , რომელიც რეგიონში ამერიკულ და ავღანურ სამიზნეებზე თავდასხმებს აწყობდა.

SEAL-ის ჯგუფი, რომელიც შედგებოდა ლეიტენანტი მაიკლ პ. მერფის, მეორე კლასის უმცროსი ოფიცერი დენი დიცის, მეორე კლასის უმცროსი ოფიცერი მეთიუ აქსელსონის და მეორე კლასის უმცროსი ოფიცერი მარკუს ლატრელისგან, მალევე ადგილობრივმა მწყემსებმა აღმოაჩინეს, რამაც ისინი საფრთხეში ჩააგდო. მწყემსებმა თალიბებს მიაწოდეს ინფორმაცია მთაში აღმოჩენილი ამერიკელი კომანდოსების ადგილსამყოფელის შესახებ.

ავღანელმა თალიბება  (50 -ზე მეტი მებრძოლი) რომელბიც შეიარაღებული იყვნენ კალაშნიკოვის ავტომატებით , PKM ტიპის ხელის ტყვაიმფრქვევებით და RPG-7 ხელის ტანკსაწინააღმდეგო ყუმბარსატყორცენბით სწრაფად ჩასაფრდნენ მათ ჰინდუქუშის ციცაბო ფერდობებზე და ინტენსიური ცეცხლი გაუხსნეს ამერიკელ სპეცრზმელებს.

მტერი რიცხობრივად აჭარბებდა SEAL-ებს და უპირატესობას ფლობდა რელიეფზე. მათ სამი მხრიდან კარგად ორგანიზებული თავდასხმა დაიწყეს SEAL-ებზე. სროლა დაუნდობლად გაგრძელდა, რადგან ზემდგომმა ავღანელი თალიბების  ძალებმა დანაყოფი ხევში უფრო ღრმად შეიყვანეს.

უსაფრთხოების პოვნის მცდელობისას, ოთხივე დაჭრილი ამერიკელი სპერაზმელი  ციცაბო მთის ფერდობებზე დაშვებას შეუდგა, 6-დან 9 მეტრამდე (20-დან 30 ფუტამდე) ხტუნვით. დაახლოებით 45 წუთიანი ბრძოლის შემდეგ, მტრის ძლიერი ძალების მიერ მიწზე მიჯაჭვული, დიტცი, კომუნიკაციების უფროსი ოფიცერი, ღია სივრცეში გავიდა ბაზის სიგნალის მისაცემად. მაგრამ სანამ ამას მოახერხებდა, ხელში ესროლეს, აფეთქების შედეგად ცერა თითი დაემსხვრა.

ინტენსიური სროლისა და სერიოზული ცეცხლსასროლი იარაღით მიყენებული ჭრილობების მიუხედავად, მერფიმ, როგორც ცნობილია, საკუთარი სიცოცხლე საფრთხეში ჩაიგდო თანაგუნდელების გადასარჩენად. მერფი, რომელიც შტაბ-ბინასთან დაკავშირებას აპირებდა, მაგრამ მიხვდა, რომ ეს შეუძლებელი იყო იმ ექსტრემალურ რელიეფზე, სადაც ისინი იბრძოდნენ, ყოყმანის გარეშე და საკუთარი სიცოცხლისადმი სრული უგულებელყოფით, ღია სივრცეში გადავიდა, სადაც მას შეეძლო უკეთესი პოზიციის მოპოვება, რათა დახმარებისთვის სიგნალი მიეღო თავისი ხალხისთვის.

დამცავი კლდეებიდან მოშორებით, მან განზრახ დაუქვემდებარა თავი მტრის ინტენსიურ ცეცხლს. ამ განზრახულმა და გმირულმა ქმედებამ იგი დაუცველი დატოვა და მტრის ცეცხლის ქვეშაც კი. მიმდინარე დაბომბვის მიუხედავად, მერფიმ დაუკავშირდა ბაგრამის საჰაერო ბაზაზე მდებარე სპეციალური ოპერაციების ძალების (SOF) სწრაფი რეაგირების ძალებს და დახმარება ითხოვა. მან მშვიდად გადასცა თავისი დანაყოფის ადგილმდებარეობა და მტრის ნომრები, ამავდროულად მოითხოვა გუნდისთვის დაუყოვნებლივი მხარდაჭერა. ერთ მომენტში მას ზურგში ესროლეს, რის გამოც რადიოგადააგდო. მერფიმ აიღო ყურმილი, შეწყვიტა ზარი და განაგრძო სროლა მოახლოებული მტრის მიმართულებით. მძიმედ დაჭრილი მერფი დაბრუნდა თავის ხალხთან დასაფარად და განაგრძო ბრძოლა.

ოთხი ხაფანგში ჩარჩენილი SEAL-ის გამოსაყვანად, MH-47 Chinook-ის ტიპის ვერტმფრენი, რომელსაც რვა დამატებითი საზღვაო SEAL და რვა არმიის Night Stalker გადაჰყავდა, გაგზავნეს. MH-47-ს მძიმედ დაჯავშნული არმიის თავდასხმის ვერტმფრენები აცილებდნენ. საბრძოლო ზონებში თავდასხმის ვერტმფრენები ძირითადად მტრის გასანეიტრალებლად და მსუბუქად დაჯავშნული პერსონალის ტრანსპორტიორების უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად გამოიყენება.

დამრტყმლი შვეულფრენების  მძიმე წონამ ფორმაციის წინსვლა შეანელა, რამაც MH-47 აიძულა, თავისი საბრძოლო შვეულფრენისგან  გამოეყოფლიყო. მათ იცოდნენ, რამდენად სარისკო იყო დღისით აქტიურ მტრის ზონაში შესვლა, მტრის მხარდაჭერის გარეშე და ღამით დაფარვის გარეშე. რისკი, რა თქმა უნდა, მინიმუმამდე იქნებოდა დაყვანილი, თუ ვერტმფრენს უსაფრთხო ადგილას დაასხამდნენ. მაგრამ იმის ცოდნით, რომ მათი თანამებრძოლები ცეცხლის ქვეშ იყვნენ, ალყაში იყვნენ მოქცეულნი და მძიმედ დაჭრილები, სამაშველო ჯგუფმა გადაწყვიტა დაუყოვნებლივ ჩაერთო მოახლოებულ ბრძოლაში, იმ იმედით, რომ უკიდურესად საშიშ რელიეფზე დაეშვებოდნენ.

როდესაც MH-47 Chinook სატრანსპორტო ვერტმფრენი შემთხვევის ადგილზე მიდიოდა, მას ავღანელმა თალიბებმა RPG-7 ხელის ტანკსაწინააღმდეგო ყუმბარსატყორცნიდან ნასროლი ტანკსწინააღმდეგო რეაქტიული ჭურვი მოარტყე რის შედეგადაც შეულფრენი  ჩამოვარდა და ბორტზე მყოფი ყველა 16  ადამიანი დაიღუპა.

მიწაზე, თითქმის საბრძოლო მასალის გარეშე, ოთხი „სელაპი“ – მერფი, ლატრელი, დიცი და აქსელსონი – განაგრძობდნენ ბრძოლას. ორსაათიანი სროლის შემდეგ, რომელიც მთებსა და კლდეებს მოიცავდა, მერფი, აქსელსონი და დიცი დაიღუპნენ. დაახლოებით 35 თალიბანის მებრძოლიც დაიღუპა

მიუხედავად მძიმედ დაჭრილისა, ლეიტენანტი მერფი ღია ცის ქვეშ გავიდა და რადიოთი გაძლიერების თხოვნით მიმართა, რისთვისაც მოგვიანებით მას საპატიო მედალი მიენიჭა.

მთაზე ბრძოლის დასასრულს, ოთხი SEAL-დან სამი – მერფი, აქსელსონი და დიცი – ბრძოლაში დაიღუპა.

მეოთხე „სელაპი“, ლატრელი, თალიბების ტანკსაწინააღმეგო ყუმბარსატყორცნიდან ნასროლი რეაქტიული ტანკსაწინააღმდეგო ჭურვის აფეთქების ტალღამ ქედიდან გადმოაგდო და გონება დაკარგა.

გარკვეული დროის შემდეგ გონს მოსვლის შემდეგ, მძიმედ დაჭრილმა ლატრელმა მოახერხა გადმოსვლა და ნელა ჩამოსვლა კლდიდან. გაუწყლოებული, ფეხში ტყვიის ჭრილობით, ორივე ფეხში ნამსხვრევებით და სამი მალის მოტეხილობით, ლატრელი საშინელ მდგომარეობაში იმყოფებოდა. სამაშველო ვერტმფრენები გაიგზავნა, მაგრამ ის ძალიან სუსტი და დაჭრილი იყო, რომ კომუნიკაცია გაეკეთებინა.

შვიდი მილის გავლის შემდეგ, ის თითქმის ერთი დღის განმავლობაში გაურბოდა მტერს. საბედნიეროდ, ადგილობრივი მოსახლეობა მას დაეხმარა და ახლომდებარე სოფელში წაიყვანეს, სადაც სამი დღის განმავლობაში ჰყავდათ. თალიბანი რამდენჯერმე მივიდნენ სოფელში და მოითხოვეს ლუტრელის გადაცემა. სოფლის მოსახლეობამ უარი თქვა. ერთ-ერთმა სოფლის მცხოვრებმა ლუტრელისგან მიღებული წერილით საზღვაო ქვეითთა ​​​​პოსტთან მივიდა და 2 ივლისს ამერიკულმა ძალებმა მტრის ტერიტორიიდან მისი გადასარჩენად მასშტაბური ოპერაცია დაიწყეს.

მისი ურყევი გამბედაობის, უშიშარი საბრძოლო სულისკვეთებისა და გარდაუვალი სიკვდილის წინაშე თავისი ხალხისადმი შთამაგონებელი ერთგულების წყალობით, მერფიმ შეძლო თავისი რაზმის ადგილმდებარეობის გადაცემა, რამაც საბოლოოდ ლუტრელის გადარჩენა და სამი მამაკაცის ნეშტის პოვნა გამოიწვია.

ოპერაცია „წითელი ფრთების“ დროს ამერიკელი დაღუპულების საერთო რაოდენობა 19-მდე გაიზარდა. ეს იყო ყველაზე სისხლიანი დღე ავღანეთში აშშ-ის ჯარებისთვის და მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ ყველაზე დიდი დანაკარგი აშშ-ის საზღვაო ძალების სპეციალური დანიშნულების რაზმებისთვის.

იმ დღეს ამერიკელების დანაკარგები სახელებით არის მოხსენიებული. დაღუპული 11 SEAL-ის წევრი იყო:

ლეიტენანტი მაიკლ პ. მერფი (29),
მეორე კლასის უმცროსი ოფიცერი მეთიუ გ. აქსელსონი (29),
მეორე კლასის უმცროსი დენი პ. დიტცი უმცროსი (25),
მთავარი უმცროსი ოფიცერი ჟაკ ჯ. ფაუნტინი (36),
უფროსი უმცროსი ოფიცერი დენიელ რ. ჰილი (36),
ლეიტენანტი მეთაური ერიკ ს. კრისტენსენი (33),
პირველი კლასის უმცროსი ოფიცერი ჯეფრი ა. ლუკასი (33),
ლეიტენანტი მაიკლ მ. მაკგრივი უმცროსი (30),
მეორე კლასის უმცროსი ოფიცერი ჯეიმს ე. სუ (28),
პირველი კლასის უმცროსი ოფიცერი ჯეფრი ს. ტეილორი (30),
მეორე კლასის უმცროსი ოფიცერი შეინ ე. პატონი (22). ვერტმფრენის ჩამოგდების შედეგად დაღუპული არმიის ღამის სტალკერის ეკიპაჟის რვა წევრი იყო:
მასტერ სერჟანტი შამუს ო. გოარი (29),
მე-3 კლასის მთავარი ორდერი კორი ჯ. გუდნაჩერი (35),
სერჟანტი კიპ ა. ჯეიკობი (21),
სერჟანტი პირველი კლასის მარკუს ვ. მურალესი (33),
მასტერ სერჟანტი ჯეიმს ვ. პონდერ III (36),
მაიორი სტივენ კ. რაიხი (34),
სერჟანტი პირველი კლასის მაიკლ ლ. რასელი (31),
მე-4 კლასის მთავარი ორდერი კრის ჯ. შერკენბახი (40).

ტრაგედიის შემდეგ, წევრები ოფიციალურად აღიარეს გმირობისთვის. ლეიტენანტი მერფი სიკვდილის შემდეგ დაჯილდოვდა ღირსების მედლით მისი ქმედებებისთვის, ხოლო აქსელსონი, დიც და ლუტრელი დაჯილდოვდნენ საზღვაო ჯვრით ბრძოლაში გამოჩენილი მამაცობისთვის.
2005 წლის აგვისტოში აშშ-ის სამხედროებმა ასევე დაიწყეს შემდგომი ოპერაცია,  „ვეშაპების ნადირობა“, აჰმად შაჰის გადაჯგუფებული მებრძოლების დასაკავებლად.

ამ შემდგომმა ოპერაციამ საბოლოოდ გაანეიტრალა შაჰის დაჯგუფება კუნარის პროვინციაში. თავად შაჰი გადაურჩა მეორე ოპერაციას, მაგრამ მძიმედ დაიჭრა და საზღვარი გადაკვეთა; საბოლოოდ, ის პაკისტანის ძალებმა მოკლეს 2008 წელს, საბრძოლო მოქმედებების გაგრძელების მცდელობისას.

ოპერაცია „წითელი ფრთები“ ავღანეთის ომის ერთ-ერთ ყველაზე სამარცხვინო და საგანგაშო ინციდენტად რჩება, რაც ასახავს სპეციალური დანიშნულების რაზმების წინაშე არსებულ უკიდურეს რისკებს და მათი მსხვერპლის უზარმაზარ ფასს.
სწორედ ამ ოპერაციის მიხედვით გადაიღეს 2013 წელს მხატვრული ფილმი გადარჩენილი