როგორ იხსნებენ რუსები 2008 წლის 11 აგვისტოს შინდისის ბრძოლას.
დილის 10 საათზე, რუსეთის 58-ე არმიის 70-ე მოტომსროლელი პოლკი ცხინვალის დასატოვებლად ემზადებოდა; ერთ-ერთი ბატალიონის მეთაური გრიგორი ხარიტონოვი ბატალიონ “ვოსტოკის” მეომრებთან საუბრით იქცევდა თავს.
– ომი მაშინ იყო, ბიჭებიც უფრო გულადები მყავდნენ, – ჩეჩნეთის მეორე ომს იხსენებდა ბატალიონის მეთაური, – ესენი, – თავის ჯარისკაცებზე მიუთითა ჩეჩნებს, – ცხინვალში რომ შემოვიდნენ, ზოგი ცუდადაცგამიხდა… დროზდოვ, – გასძახა ერთ-ერთ ჯარისკაცს. დროზდოვი ბატალიონის მეთაურს მიუახლოვდა.
– ცხინვალში რომ შემოვედით, ჯერ კიდევ ბნელოდა, როცა გათენდა, ჩემი თავი ამერიკულ ბლოგბასტერში მეგონა, ვიეტნამის ომზე რომ იღებდნენ ხოლმე: დამწვარი სახლები, ცხედრები, გული ცუდად გამიხდა, – თავის მართლებას შეეცადა საშა დროზდოვი. ჯარისკაცის სიტყვებზე ჩეჩნებს გულიანად გაეცინათ.
– სხვათა შორის ქართველი მეგობარი დატოვა სარატოვში, – თქვა ბატალიონის მეთაურმა და დაამატა, ეს ჯარისკაცი ჩემი მეგობრის შვილიაო.
– საინტერესო მეგობრობა გცოდნიათ რუსებსა და ქართველებს, – ჩაიქირქილა ისა იამადაევმა, – შინ ქართველი მეგობარი გყავს, შენ კი მის სახლში იბრძვი.
იამადაევის სიტყვებზე დროზდოვი აილეწა და უსიტყვოდ გასცილდა მოსაუბრეებს.
– საით გაგიწევიათ? – ჰკითხა დამშვიდობებისას იამადაევმა მეგობარს.
– ჯერ ნიქოზისკენ, დანარჩენი მერე გამოჩნდება, – მიუგო ხარიტონოვმა.
– ქართველებთან ფრთხილად, ისინი, ხომ იცი, ომში მხოლოდ ერთ რამეზე ფიქრობენ, – გადაეხვია იამადაევი ბატალიონის მეთაურს და პოლკიც დაიძრა…
მეორე ბრიგადის საშტაბო ასეული სოფელ ყელქცეულაში იყო დაბანაკებული, მეომრები დილიდან კარგ გუნებაზე იყვნენ, მხოლოდ ასეულის მეთაური ღელავდა.
– კავშირის აღდგენა ისევ არ ხერხდება და კვლავაც არ ვიცით, სად იმყოფებიან ჩვენი ნაწილები ან საერთოდ, რა ხდება ფრონტის ხაზზე, – უკმაყოფილებას გამოთქვამდა ასეულის ხელმძღვანელი ოცმეთაურებთან, – თუმცა ცნობილია, რომ ჩვენმა მთავარსარდალმა ცეცხლის შეწყვეტის შესახებ გადაწყვეტილება უკვე მიიღო; თუ კავშირის აღდგენა არ მოხერხდა, ვფიქრობ, რომ ასეულის შემდეგი დისლოკაციის ადგილი გორი იქნება… გორისკენ დავიძვრებით….
70-ე მოტომსროლელი პოლკი ნიქოზისკენ მშვიდად მიემართებოდა.
– დროზდოვ, როგორ ფიქრობ, ქართველებს ესვრი? – ეკითხებოდნენ ჯარისკაცები ჯავშანმანქანაში მჯდომ საშა დროზდოვს.
– მე ჯერ არავისთვის მისვრია, არა, ალბათ არც ვესვრი, – გადაჭრით უპასუხა დროზდოვმა.
– შვილო, ომი ისეთი რამეა… – ბატალიონის მეთაურს სიტყვა დამთავრებული არ ჰქონდა, რომ კოლონა ქართული არტილერიის ცეცხლის ქვეშ მოექცა. Uუკან მომავალ მანქანებს ჭურვები ერთიმეორის მიყოლებით ხვდებოდა.
– სასწრაფოდ დაბრუნდით მანქანებში, შეიძლება ისევ გაგვიხსნან ცეცხლი, – ყვიროდა გამწარებული ხარიტონოვი, მაგრამ ბატალიონის მეთაურს არავინ უსმენდა; თავზარდაცემული ჯარისკაცები გაოგნებული უყურებდნენ, როგორ იწვოდა მანქანები, იყვნენ დაღუპულებიც… საშა დროზდოვი გონზე სროლის ხმამ მოიყვანა, ქართულმა არტილერიამ კოლონის დაბომბვა განაახლა..
მეორე ბრიგადის საშტაბო ასეული ყელქცეულიდან გორისკენ მიემართებოდა; ასეულის ხელმძღვანელობამ არ იცოდა, რომ ფრონტის ხაზი არ არსებობდა და გორამდე არც ერთი ქართული შენაერთი აღარ იმყოფებოდა.
– სახლში უკვე დავრეკე და ჩემებს ვუთხარი, რომ საღამოს სახლში ვიქნები, – სხვათა შორის თქვა მიშა დვალიშვილმა და მანქანაში მსხდომთ გადახედა.
– მანამდე, გზაში კიდევ ერთი ლექსის დაწერას მოასწრებ, – გაეხუმრა ვიღაც.
– ქართველებს ჩვევად გვაქვს, როცა ომს ვაგებთ, ლექსების წერას ვიწყებთ ხოლმე, – შენიშნა ალექსანდრე ონიანმა, – ისტორიას გადახედეთ…
– ისე, მაშინ წაგებულ ომსაც ჰყავდა გმირები, – ნაღვლიანად თქვა რომან ზოიძემ.
– მართალი ხარ, – დაეთანხმა ონიანი ნათლულს.
სოფელ შინდისთან ასეულმა ტანკები შენიშნა.
– ჩვენები იქნებიან, ხედავთ, ერთ ტანკზე ქართული დროშაც ფრიალებს, – დაიძახეს მანქანებიდან.
ასეულის მეთაურმა კოლონას ანიშნა, ნუ გაჩერდებითო. შინდისში, რკინიგზის სადგურთან, გამაყრუებელი ხმა გაისმა, კოლონის პირველი და ბოლო მანქანა ცეცხლის ალში გაეხვია, ჯარისკაცებმა მანქანიდან გადმოსვლაც ვერ მოასწრეს… ასეულის მეთაური მიხვდა, რომ დანაყოფი რუსულ ტანკებს გადააწყდა და ქართული დროშა მხოლოდ სატყუარა იყო. კოლონა გაჩერდა…
– მტერი უნდა შევაჩეროთ როგორმე, თორემ მთელ ასეულს ამოჟუჟავს, – გაიფიქრა ოცმეთაურმა ვეფხია ჯიშკარიანმა და მანქანიდან ჩამოხტა, მას ფელიქს კაკაურიძე და ილია გაბუნიაც მიჰყვნენ; კოლონამ სვლა განაგრძო, თუმცა ოცმეთაურმა დაინახა, რომ უკვე დაძრული მანქანებიდან კი@დევ რამდენიმე ჯარისკაცი ჩამოხტა.
– სულ რამდენი ვართ? – იკითხა ჯიშკარიანმა, როდესაც ჯარისკაცები მიუახლოვდნენ.
– ჩვენ უკან ბიჭები კიდევ მოდიან, სულ თორმეტნი ვიქნებით, – ამაყად მიუგო რომან ზოიძემ.
– მოკლედ, კოლონას რომ უსაფრთხოდ მოძრაობის საშუალება მიეცეს, რუსების სამიზნე ჩვენ უნდა გავხდეთ, – თქვა ოცმეთაურმა, შემდეგ კი ღიმილით დაამატა, – ისეთი ცეცხლი უნდა დავანთოთ, რომ რუსებს აქ მოსვლისთვის თავბედი ვაწყევლინოთ.
– სამაგისოდ ცოტანი ხომ არ ვართ? – შენიშნა ილია გაბუნიამ.
– პირიქით, ასეთი ბევრნი ჯერ არ ვყოფილვართ, – გაეღიმა მიშა დვალიშვილს.
სახელდახელოდ შეკრებილი ჯგუფი რკინიგზის მეორე მხარეს გადავიდა და პოზიცია დაიკავა, რამდენიმე წუთში კი მტერს საპასუხო ცეცხლი გაუხსნა…
რუსული კოლონა გზას უხალისოდ აგრძელებდა, გულდამძიმებული ბატალიონის მეთაური გრიგორი ხარიტონოვი მთელი გზა დუმდა, ჩუმად იყვნენ ჯარისკაცებიც… დუმილი მოულოდნელად რადიოკავშირმა დაარღვია.
– შინდისთან ჩვენი დაჯგუფება დახმარებას ითხოვს, – ხაზზე პოლკის ხელმძღვანელობა იყო, – სავარაუდოდ, ქართველების ჩასაფრებას გადააწყდნენ, ბიჭები გაგზავნე დასახმარებლად.
– მეც თან გავყვები, – მოკლედ მიუგო ხარიტონოვმა, – დღეს იღბალი არ გვწყალობს, წამოსცდა უნებურად ბატალიონის მეთაურს, შემდეგ მანქანაში მსხდომთ გადახედა და კუშტად თქვა: შინდისში მივდივართ….
შინდისში რუსი დაჯგუფების მეთაური ადგილს ვერ პოულობდა.
– ვინ არიან ესენი, ეშმაკები თუ ქაჯები, – იმეორებდა თავისთვის გაცხარებული.
– რამდენი არიან? – მოესმა მოულოდნელად, მეთაურმა მხოლოდ ახლა შეამჩნია ხარიტონოვი და მისი ჯარისკაცები.
– რას გაიგებ, – ჩაიქნია ხელი მეთაურმა, – ცეცხლის მიხედვით თუ ვიმსჯელებთ, ასეული, შეიძლება ბატალიონიც. ჯარისკაცები ისე შემიშინეს, თვალი რომ მოვაშორო, ალბათ, ყველა უკან გაიქცევა, ის ქაჯები ისე არიან განლაგებული, პოზიციის გარღვევაზე ლაპარაკიც ზედმეტია!
– ასეთ შემთხვევაში, ჩვენ არ ვეყოფით, – ჩაფიქრდა გრიგორი ხარიტონოვი და რადიოკავშირით კიდევ ერთი დამხმარე ჯგუფი და სამხედრო ტექნიკა გამოიძახა.
– ვერაფერი გავუგე ამ ქართველებს, – თავისას არ იშლიდა ჯგუფის მეთაური, – ხან უკანმოუხედავად გარბიან, ხან თავის აწევის საშუალებას არ გვაძლევენ, ჩეჩნეთშიც ასე იყო? – დაინტერესდა მეთაური.
ჩეჩნეთის ხსენებაზე ხარიტონოვმა შუბლი შეჭმუხნა.
– გროზნოს მისადგომებთან ჩეჩნებისგან გავიგეთ, რომ ქალაქს მათთან ერთად ქართველებიც იცავდნენ; საუბარში ერთმა ჩეჩენმა მითხრა: ჩვენ და ქართველები ომში მხოლოდ ერთი რამით განვსხვავდებით, ამ დროს ჩვენ მხოლოდ ომზე ვფიქრობთ, ქართველები კი მხოლოდ ერთ რამეზე – გმირულად სიკვდილზე, ამიტომაცაა, რომ შეიძლება ჩეჩნებს ორი-სამი გმირი გვყავდეს, ქართველებში კი იმდენი გმირია, რამდენიც თვითონ არიანო… – ხარიტონოვი ჩაფიქრდა, თითქოს კიდევ რაღაცის გახსენება უნდოდა…
– გამოდის, რომ ამ წუთში ჩემს წინააღმდეგ ყველა გმირი ერთად შეიკრიბა, – ჩაიბურტყუნა ჯგუფის მეთაურმა…
მიშა დვალიშვილი პოზიციაზე ჩაფიქრებული იჯდა.
– მუზები ხომ არ გესტუმრნენ? – გასძახა ფელიქს კაკაურიძემ.
– იცი, რაზე ვფიქრობ? 22 წლის ვარ და ჯერ ჩემი ქვეყნისთვის ვერაფერი გავაკეთე, – ნაღვლიანად თქვა დვალიშვილმა.
– მოასწრებ, ამ ცხოვრებაში თუ არა, მეორე ცხოვრებაში, მაინც, – კაკაურიძე ცდილობდა, მიშა გუნებაზე მოეყვანა.
– ტყვია-წამალი გვითავდება, – დაიძახა ილია გაბუნიამ. პოზიციაზე სიჩუმე ჩამოწვა.
– როგორ ფიქრობთ, ჩვენი კოლონა უკვე სამშვიდობოს იქნება? – იკითხა რომან ზოიძემ.
ჯარისკაცებმა პასუხად მხრები აიჩეჩეს.
– მე აქედან ფეხს არ მოვიცვლი, – კუშტად თქვა ალექსანდრე ონიანმა, – ქართველმა ჯარისკაცებმა უკან ისედაც ბევრი ვირბინეთ…
– არც ჩვენ! – დაეთანხმნენ ბიჭები. ამ სიტყვებზე ოცმეთაურ ვეფხია ჯიშკარიანს თბილად გაეღიმა.
ბრძოლა კვლავ განახლდა…. ქართველებს ტყვია-წამალი გაუთავდათ, მძიმედ იყო დაჭრილი რომან ზოიძეც.
– წადით, – ეხვეწებოდა თავზე წამომდგარ ონიანს, ალექსანდრემ ხელში ხელყუმბარა მოსინჯა, – აქედან ფეხს არ მოვიცვლით, მაგრამ არც ტყვედ ჩავვარდებით, – გამოცრა და მობილურზე მოძღვრის ნომერი აკრიფა; ზარი უპასუხოდ დარჩა…
– ბიჭებო, – დაიძახა ონიანმა, – თუ ვინმე კიდევ ცოცხალი ხართ, მოიწიეთ ჩემკენ. ამ ძაღლებს ვაჩვენოთ, რომ ჩვენ, ქართველებს, ომის გარდა სიკვდილიც ღირსეული შეგვიძლია!
– ნეტა რას აპირებს, – გაიფიქრა ზოიძემ.
ონიანს არავინ გამოეხმაურა, ალექსანდრე მიხვდა, რომ ყველაფერი დამთავრებული იყო…
– ღმერთო, დაიფარე საქართველო, მას ხომ ცუდი არაფერი ჩაუდენია, – და ხელყუმბარა გახსნა…
– ქართველებმა ცეცხლი შეწყვიტეს, – დაიძახა ვიღაცამ.
– თავის აწევა არ გაბედოთ, ეტყობა პოზიციას იცვლიან, – დაიძახა ხარიტონოვმა. ქართველები კვლავ დუმდნენ… რუსული დაჯგუფება დაიძრა; როდესაც გრიგორი ხარიტონოვი ქართულ პოზიციას მიუახლოვდა, გაქვავდა… გაოგნებული იდგა მეორე მეთაურიც.
– ღმერთო ჩემო, აქ რა ხდება! – აღმოხდა ხარიტონოვს.
– გვამები დავთAვალეთ, მხოლოდ თორმეტნი ყოფილან, – თქვა ერთ-ერთმა ჯარისკაცმა.
– იქნებ, სხვები წავიდნენ და ესენი მიატოვეს? – დაეჭვდა მეთაური.
– არავინ წასულა, – გამოცრა ხარიტონოვმა. შემდეგ ერთ-ერთი ქართველის ავტომატი დაათვალიერა, – ტყვია-წამალი გასთავებიათ.
ჯარისკაცი საშა დროზდოვი თავზარდაცემული იდგა და არ სჯეროდა, რომ მათ თითქმის ასეულს მხოლოდ 12 ქართველი უწევდა წინააღმდეგობას.
ბატალიონის მეთაური ხარიტონოვი მდუმარედ იდგა და სიგარეტს ნერვიულად ეწეოდა.
– აი, ასეთი ბიჭები რომ მყოლოდა იქ… – ჩაილაპარაკა და გაბრუნდა.
– ეტყობა, ჩეჩნეთი იგულისხმა, – გაიფიქრა დროზდოვმა და მეთაურს უკან გაჰყვა.