რას იხსნებს ეროვნული გავრდიის პოლკოვნიკი მაიზერ გელოვანი gmas.ge ისთან თბილისის სამოქალაქო ომზე. II ნაწილი .
ვაგრძელებთ საუბარს ეროვნული გავრდიის პოლკოვნიკ ბატონ მაიზერ გელოვანთან 1991-1992 წწ ზვიად გამსახურდიას ხელისუფლების შეიარაღებული გზით დამხობასთან დაკავშირებით.
1991 წლის 19 გვისტომდე ანუ მოსკოვში ე.წ გეკეჩპეს მოვლნებამდე ეროვნულ გვარდიაში არსებული სიტუაციაა რამდენი ბატალიონი იყო გვარდიის შემადგენლობაში და როგორი იყო პოლიტკური განწყობა ბატალიონების პირად შემადგენლობაში ?!?
მ.გ ბატალიონების რაოდენობა არ მახსოვს, ჩამოვთვლი, თბილისის პირველი სასწავლო ბატალიონი, შავნაბადა, ახალციხე, ზუგდიდი, ოჩამჩირე, მერხეული, სამტრედია, ტყიბული, დუშეთი, გარდაბანი, სოხუმი, ოზურგეთი და თეთრი გიორგი.
მოსკოვში ხდება ცნობილი ე.წ „გეკეჩეპეს“ მოვლენა, კრემლი ითხოვს რომ საქართველომ დაშლოს შეიარაღებული ძალები წინააღმდეგ შემთხვევაში სამხედრო ძალის გამოყნებით იმუქრება, ხელისუფლება ეროვნულ გვარდიის შინაგანი ჯარების სპეციალურ ბატალიონად გადაკეთების თაობაზე იღებს გადაწყვეტილებას რასაც არ ეთანხმება კიტოვანი და თავის მომხრე გვარდილებით რკონეს ხეობაში გადის !
მ.გ რაც შეეხება პოლიტიკურ განწყობას, ყველა იყო ეროვნული ხელისუფლების მომხრე.კიტოვანმა იმ დროს ეს ვარიანტი გამოიყენა და მთელი ეროვნული გვარდია გადაგვიყვანა რკონის ხეობაში.გვითხრეს, რომ სწავლებები იყო.იმ დროს მე ახალციხის ბატალიონში ვმსახურობდი ასმეთაურად.1991 წლის 19 აგვისტოს, ღამე 3 საათზე ბატალიონში ამოვიდა იმდროინდელი შტაბის უფროსი, ნუკრი შალამბერიძე და გამოგვიცხადა, რომ მივდიოდით სწავლებებზე. სად და რომელ ტერიტორიაზე, არ უთქმქმს.მოიყვანეს ავტობუსები, ჩავსხედით,და წავედით, დილით, გამთენიისას აღმოვჩნდით რკონის ხეობაში.ჩვენ საერთოდ არაფერი არ ვიცოდით, თურმე სახელმწიფო გადატრიალება მზადდებოდა.
მაშინდელი სამხედრო წესდებით რამდენად ჰქონდა კიტოვანის ასეთი ბრძანების გაცემის უფლება??
მ.ზ იმ დროს ეროვნული გვარდიის სარდალი იყო და შესაბამისად უფლება ჰქონდა, რაც ბოროტად გამოიყენა.
ვისთან უნდა შეეთანხმებინა კიტოვანს ასეთი დონის ბრძანების გაცემა ?!?
მ.გ რათქმა უნდა, მთავარსარდალთან, რომელსაც თურმე უკვე არ ემორჩილებოდა!
ანუ ამით რა გამოდის ეროვნული გვარდიის სარდალი თენგიზ კიტოვანი იღებს ასეთ მნიშვნელოვან გადაწყვეტილებას მთავრსარდალთან შეთანხმების გარეშე და გვარდიის დანაყოფები გაჰყავს რკონის ხეობაში საბრძოლო შეიარაღებით და მძიმე ჯავშანტექნიკით ხომ ???
მ.გ . კი, ოღონდ მძიმე ტექნიკა იმ დროს არ გვქონია.არც მსუბუქი.
გასაგებია მაშინ რამდენი ჯარიკაცი იყო რკონის ხეობაში დაბანაკებული და რა ტიპის შეიარაღება ჰქონდათ ?!?
მ.გ არანაირი შეიარაღება.საერთოდ რამოდენიმე ავტომატი იყო,დაახლოებით 10 000 გვარდიელი იყო. იმ დროს მარტო გვარდიელები ვიყავით.
ხელისუფლების და კონკრეტულად სამართალდამცავი ორგანოების რეაქცია როგორ იყოს კიტოვანი ამ ნაბიჯზე ?!?
მ.გ. მე იქ ტექნიკა არ მინახია.იმ დროს არ გვქონდა არანაირი კომინიკაცია გარესამყაროსთან.სრულიად ჩაკეტილები ვიყავით.არაფერი არ ვიცოდით, თუ რა ხდებოდა ჩვენს ირგვლივ.როცა გავიგეთ, რომ ღალატს ჰქონდა ადგილი, ყველამ მელ-ნელა დავტოვეთ იქაურობა, მე პირადად ჩამოვედი და დავდექი მთავრობის სახლთა მდგომი გვარდიელების გვერდით, რომლებმაც ჯერ ეჭვის თვალით შემომხედე, მაგრამ მერე მიხვდნენ ჩემს მიმართ ყველაფერს და გვერდით დამიყენეს.
იმ დროს შემთხვევით ვიღაცამ ხელის რადიო შემოიტანა და პირდაპირ ზვიად გამსახურდიას გამოსვლა იყო, მან თქვა, როგორ მწამებენ მე ცილს, რომ ეროვნულ გვარდიას ვაუქმებ, რომელიც მე შევქმენი?! ჩემზე მეტად ზრუნავს კიტოვანი გვარდიაზეო? ეს იყო სრული ჭეშმარიტება.ეროვნული გვარდია ზვიად გამსახურდიამ შექმნა და საქართველოს დამოუკიდებლობაც მან გამოაცხდა 1991 წლის 9 აპრილს, სადაც მე იმ დროს ეროვნული გვარდიის ოფიცერმა მთავრობის სახლის წინ ვიცეკვე, რასაც მთელი იმდროინდელი ტელეკამერები იღებდნენ და ვისაც ცურვილი აქვს, შეუძლია არქივი დან ამოიღოს კადრები.
ნებისმერ ნორმალურ ქვეყანაში გვარდიის სარდლის ამ გადაწყვეტილებაზე სისხლის სამართლის საქმე აღიძვრეობდა უფლებამოსლების გადამეტების მუხლით რა გააკეთეს იმდორინდელმა პროკურატურამ და შსს-მ ?!?
მ.გ .ეს უკვე სხვა საკითხია.სიტუაცია ისე აირია, რომ თავის საქმეს ყველა მოწყდა.არაფერი მომხდარა, გვარდია ორად გაიყო, კიტოვანის მომხრეები შავნაბადაზე განლაგდნენ, ხელისუფლების მომხრეები მთავრობის სახლში დავდექით.მეტი ინფორმაცია იმ დროს ჩვენამდე ვერ მოდიოდა.
როდის გავიდა პირველად კიტოვანი შანაბადაზე ?!?
მ.გ.ეს რკონიდან წამოსვლის შემდეგ.1 სექტემბრიდან.
რამდენადაც ცნობილია პრეზიდენტ ზვიად გამსახურდიამ თენგიზ კიტოვანი გადააყენა გვარდიის სარდლის თანამდებობდან ?!?
მ.გ სწორედ ეს იგრძნო მოღალატე კიტოვანმა და იმიტომ მოიმიზეზა მაშინ, რომ თითქოს გვარდია უნდა გამხდარიყო პოლიციის შენაერთი, ამით გააგიჟა ბიჭები.იქ ნამდვილად იმ დროს ნაღდი პატრიოტები იყვნენ თავშეყრილი.
როგორც ცნობილია თენგი კიტოვანს შავნაბადაზე გაჰყვა 100-120 მაქსიმუმ 150 გვარდიელი ამის შესახებ რას გვეტყვით ?
კი, ასე იყო.შავნაბადიდან მერე ჯერ ცირკან იყვნენ და მერე თბილისის ზღვაზე დაბანაკდნენ.ზვიადი რომ მკაცრი ყოფილიყო და ნაკლებად ლოიაკური, იმათ განეიტრალებას ერთი დღე უნდოდა.
1991 წლის 23 სექტემბერს კიტოვანი შენაერთი თბილსში შემოდის და სახელმწიფო ტელევიზიის შენობას იაკავებს, აქ უკვე უკანონო შენაერთის შეიარაღებაში ბტრ-ის ტიპის ჯავშანტრანსპორტიორები , სხვა სახის მძიმე საბრძოლო ტექნიკა და ქვემეხები გვხვდება საიდან იშოვეს ასეთი შეიარაღება ???
თუკი ავტომატის შოვნა თუ მეტ ნაკლებად შეიძლებოდა საქართველოში განლაგებული რუსეთის ფედერაციის სამხედრო ბაზებში ჯავშანტრანსპორტიორს,ქვეითთა საბრძოლო მაქანას და საარტილერიო ქვემეხებს რიგითი რუსი სამხედროს ნამდვილად ვერ იყიდიდი ეს შეუძლებელი იყო ამიერკავკასიში დისლოცირებული რუსეთის ჯარების სარდალის გენერალი ბეპაევის თანხმობის გარეშე?
მ.გ სწორედ აქ მარხია ძაღლის თავი.კიტოვანი ასრულებდა რუსეთი მთავრობის დავალებას და ამიტომ მისცეს რუსებმა რს ტექნიკა და შეიარაღება.სხვანაირად საიდან მიტანდა?!
ხელისუფლებას რა ინფორმაცია ჰქონდა რა შეიარაღებას ფლობდა კიტოვანის უკანონო გვარდია ?
მ.გ. როგორც ჩანს და ეს მერეც დადასტურდა, ჩვენმა დაზვერვამ ვერ იმუშავა სათანადოდ და იმიტომაც მოგვადგნენ ქვემეხებითა და ბეტეერებით მთავრობის სახლთან.
ხელისუფლება თუ აძლიერებდა სამხედრო ძალებს და ყიდულბდა თუ არა იგივე რუსებისგან შეიარაღებას?!?
მ.გ სამხედრო ძალების გაძლიერებაზე ნამდვილად ზრუნავდა, მაგრამ სტრუქურების ჩამოყალიბება ვერ მოესწრო.მანამდე დაგვარტყეს.
1991 წლის 23 სექტემბერს შავნაბადიდან შემოვდა კიტოვანის უკანონო გავრდიის დანაყოფი რომელიც უკვე კბილებამდე იყო შეიარაღებული, გამსახხურდიას მთავრობას ჰოქნდა ინფორმაცია რა რაოდნობის და რა ტიპის შეიარაღებას ფლობდა კიტოვანის დაჯგუფება, ფაქტობრივად კიტოვანმა სამხედრო სავალდებულო სამსახურში გაწვეული ახალგაზრდებაი სამხედრო ამბოხებაში ჩაითრია?
მ.გ იმ დროს დაზვერვა საერთოდ ან არ მუშაობდა, ან მოღალატეებით იყო სავსე.რა ინფორმაცია უნდა ჰქონოდათ, საერთოდ უმართავი მდგომარეობა იყო.ზვიადის იმ ხალხმა უღალატა, ვინც სრულიად დაუმსახურებლად მაღლა დასვა.ჩვენ, ვინც ეროვნული მოძრაობიდან მოვდიოდით, ბოლომდე მისი ერთგული დავრჩით და დღესაც მკვდარი ზვიადი მირჩევნია შემდეგ მოსულ ყველა პრეზიდენტს ერთად აღებულს!!!
ფაქტია კიტოვანის მოქმედებები ყოველგავარ კანონის ფარგლებს გასცდა ,უმჯობესი არ იქნებოდა რომ ხელისულფების სამართლდამცავ ორგანებს თბილისისაკენ კოლონით მომავალი კიტოვანის გვარდია სადმე გზაზე რომ გაენეიტრალებინათ ?!?“
მ.გ ზუსტად ეგ არის უბედურება, რომ ბევრი რამე შეიძლებოდა გაკეთებულიყო, მაგრამ არაპროფესიონალიზმმა ამ შედეგამდე მიგვიყვანა.
აქვე შევეხოთ ვაჟა ადამიას რომელსაც ასევე ჰქონდ უკანონო შეიარაღებული დაჯგუფება ჩამოყალიბული ?
მ.გ სწორედ ეს არის პრობლემა, რატომ უნდა ჰქონოდა?!
1991 წლის 2 ოქტომბერს ხელისუფლების და ოპოზიციის შორის, სამღვდელოების წარმომადგენლების და უზენაესი საბჭოს დეპუტატების შუამავლობით მოხდა შეთანხმება კერძოდ, მერაბ კოსტავას საზგადოების მომხრეები და კიტოვანის გვარდიის ნაწილი თბილისიდან გავიდნენ ?!?
მ.გ ეს იყო მანევრი.მერე რა, რომ თბილისიდან გავიდნენ. რა დაიშალნენ? იქვე ზღვაზე დაბანაკდნენ და მერე იქიდან მოხდა სახელმწიფო გადატრიალება!!!
კიტოვანი გადის თბილისის ზღვაზე სადაც როგორც ცნობილა განთავსებული იყო ამიერკვკასიაში დისლოცირებული რუსეთის ფედერაციიის სამხედრო ბაზა ამის შესახებ თუ გქონდათ ინფორმაციაა
3 ოქტომბერს ხელისუფლების გვარდიის და მილიციის ნაწილება სცადეს თბილისი ზღვაზე გამაგებული კიტოვანის უკნონო გვარდიის შენაერთის განიარაღება ,რა ძალები იყო ჩართული ხელისუფლების მხრიდან და ვინ ხელმძღვანელობდა ამ ოპერაციას ?!?
მ.გ ამას ვერ გეტყვი.არ ვიცი.ჩვენც ვიყავით ასული, მაგრამ მერე გაუგებარი მიზეზებით უკან დაგვაბრუნეს, მე იმ დროს ასმეთაური ვიყავი.
ანუ გვარდიაც იყო ?!?
მ.გ კი, ჩვენც ვიყავით, ოღონდ ვერაფერი გავაკეთეთ.უკან მოგვაბრუნეს.
თქვენი ინფორმაციით რა ძალები იყო ჩართული ამ ოპერაციაში ხელისუფლების მხრიდან ?!?
მ.გ ომონი, გვარდია და მილიციის ნაწილი.
დაახლოვებით რამდენი კაცი იქნბოდა ასული და რა ტიპის საბრძლო ტექნიკა გყავდათ აყვანილი თბილისის ზღავაზე ?!?
მ.გ ხალხის რაოდენობას ნამდვილად ვერ გეტყვი იმიტომ, რომ არ ვიცი.შეიარაღება გვქონდა მხოლოს ქვეითის.ტექნიკა საერთოდ არ გვყავდა და მთავრობას ტექნიკა რატომ არ ჰყავდა, ესეც საკითხავია!!!
უშვალოდ თქვენ რამდენ კაციანი დანაყოფი გყავდათ და სროლებში თუ მიიღეთ მონაწიელობა ?!?
მ.გ მგონი გაგეცით პასუხი.სროლებშიც მივიღე მონაწილეობა და ასეული მყავდა.ახლა დროშა რომ ფრიალებს, სწორედ იქ ვიდექი 14 დღ.
როგორც ცნობლი ოპერაცია უშედეგოდ დამთავრა, ორმხივ სროლას ორივე მხრიდან მსხვერპლი მოჰყვა , დაიღუპა კიტოვანის გვარდიის 19 წლის გვარდიელი და 1 მილიციის კურსანტი დაიჭრა ასევე რამდენიმე გავრდილეი დ მილიციის კურსანტი.
გავრცელებულია ასევე ინფორმაიცა რომ სროლებში რუსმა სამხედროებმა მიიღეს მონაწილეობა რომლებიც მილიციის და გავრდიას ზურგში ესროდენ ?!?
მ.გ ჩვენ მალევე დაგვაბრუნეს უკან.იქ რამდენი ადამიანი დაიღუპა, ეს ნამდვილად არ ვიცი.იმ დროს ინფორმაციის ვაკუუმში ვიყავით.
4 ოქოტმბრის შეტაკების შემდეგ კიტოვანი თბილის ზღავზე იყო რას აკეთებდა ხელისუფლება ?!?
მ.გ შეტაკების დროს მეც ვიყავი.შემდეგ ხელისუფლებამ დაიძინა!
როგორი იყო ხელისუფლების დამცველი შეიარაღებული ძალების რაოდენობა და შეიარაღება 1991 წლის 22 დეკემბრის ომის დაწყებამდე
შეიარაღება სასაცილო.გადაკეთებული სასწავლო ავტომატები, რომელთაც სროლის დროს ლულები სძვრებოდათ!!!
ესაუბრა იოსებ ჭონქაძე
აქვე იხილეთ:
