მიმოხილვა გამოქვეყნებულია აფხაზეთის არ-ის უმაღლესი საბჭოს ვებგვერდზე და თან ერთვის აფხაზეთში განხორციელებული გენოციდის მასალებს.
,,მოტანილი მშრალი სტატისტიკური მონაცემები და ეუთოს ზოგადი ხასიათის რეზოლუციები მიახლოებითაც ვერ ასახავენ აფხაზეთში დატრიალებული ტრაგედიის მასშტაბებს, მშვიდობიანი ქართული მოსახლეობის მასობრივი ხოცვა-ჟლეტისა და წამების გაუგონარ მეთოდებს, არნახულ სისასტიკეს. ამის შესახებ მოგვითხრობენ ქვემოთმოტანილი კონკრეტული ფაქტები. მსგავსი რამ არ ახსოვს თვით ლენინურ-ტროცკისტულ-სტალინური და ჰიტლერული საკონცენტრაციო ბანაკების მოწმე XX საუკუნეს. ამ ფაქტების ანალოგები შუასაუკუნეებში და უფრო შორეულ წარსულში უნდა ვეძიოთ.
მასალების მიხედვით, ათასობით ადამიანს წამების გარეშე დახვრეტა სანატრელი გაუხადეს. ძალიან ხშირად სეპარატისტები და ოკუპანტები თავიანთ მსხვერპლს ორმოს ამოთხრას აიძულებდნენ და მერე მასში ცოცხლად მარხავდნენ. ცნობილია ცალკეული ადამიანების, მთელი ოჯახების, ზოგჯერ ადამიანთა დიდი ჯგუფის ამა თუ იმ შენობაში, მათ შორის საკუთარ სახლებში ჩაკეტვისა და ცოცხლად დაწვის მრავალი შემთხვევა. უამრავია აგრეთვე როგორც ცოცხალი ადამიანებისთვის, ისე დახოცილებისთვის ბენზინის გადასხმისა და დაწვის მაგალითები. ეტყობა, ოკუპანტებს დიდ სიამოვნებას ანიჭებდა დახვრეტის წინ უმწეო ადამიანების სასტიკად წამება – ხელებისა და ფეხების, აგრეთვე ცხვირის, ყურების, ენის, სასქესო ორგანოების მოჭრა, დაკოდვა, თვალების დათხრა, ფრჩხილებისა და კბილების მოძრობა. მრავალი მაგალითია ცნობილი, როდესაც ტყვე-მამაკაცებს ჯერ აყურებინებდნენ, თუ როგორ აუპატიურებდნენ მათ დედებს, მეუღლეებს, ქალიშვილებს, დებს, მერე ყველას ერთად ფიზიკურად ანადგურებდნენ. არც თუ ისე იშვიათი იყო შემთხვევები, როცა მოძალადეები დახვრეტილი ადამიანების დასაფლავების საშუალებას არ აძლევდნენ მათ ახლობლებს, რათა გვამები ძაღლებისა და ღორების საჯიჯგნი გამხდარიყვნენ.
1992 წლის სექტემბერში სოფ. ბზიფში (გაგრის რ-ნი) მოკლული გიორგი აბრამიშვილის ხორცის ნაჭრები ჯერ დაამარილეს, მერე მისსავე ფეხსაცმელში ჩაალაგეს და მეუღლეს გაუგზავნეს. 1993 წლის 10 ოქტომბერს სოფ. ზემო კელასურის (სოხუმის რ-ნი) მკვიდრს იროდიონ ფიფიას გული ამოაჭრეს და ძაღლებს მიუგდეს. ხშირი იყო ამ XX-XXI საუკუნეების კაციჭამიების მიერ მსხვერპლის სხეულის დანაწევრების, ადამიანთა მოკვეთილი თავებით ბურთის თამაშის, ან ამ თავების თვალსაჩინო ადგილას სარებზე ჩამოცმის ფაქტები. ეთნიკური წმენდისა და გენოციდის საკმაოდ გავრცელებული ფორმები იყო ადამიანების ხეებზე ან ელექტრობოძებზე ჩამოკიდება, აგრეთვე საკუთარი ეზოს ჭაში ჩახრჩობა. ამით ისინი ორ მიზანს აღწევდნენ: კონკრეტული ადამიანის წამებას, მის ფიზიკურ განადგურებას და საარსებო წყლის ხშირად ერთად-ერთი წყაროს – ჭის სამუდამოდ გაფუჭებას.
ოკუპანტები და სეპარატისტები განსაკუთრებული სისასტიკით უსწორდებოდნენ ქალებს, მათ შორის ორსულებს. გაუპატიურება (მათ შორის კოლექტიური), აუცილებლად მკერდისა და სხეულის სხვა ნაწილის მოჭრა, თვალების დათხრა, ორსულებისთვის მუცლის გამოფატვრა, ბოლოს კი ცოცხლად დაწვა ან დახვრეტა იყო მოძალადეთა ხელში ჩავარდნილი ქალების დიდი ნაწილის ხვედრი. არც ბავშვებს ჰქონდათ რაიმე შეღავათი. მათ მშობლებთან ერთად ხოცავდნენ.
აფხაზეთის ტრაგედიის თვითმხილველი რუსი ჟურნალისტი მიხეილ აიდიონოვი ერთ-ერთ თავის წერილში (იხ.: Век, №40, 1993) გვამცნობს ასეთი შემზარავი ფაქტების შესახებ: “ახალდაბაში (ოჩამჩირეს რ-ნი – ავტ.) ბავშვებს ხელები და ფეხები გადაუმტვრიეს, სარებზე დასვეს, ერთ ბავშვს ტანკით გადაუარეს. სტადიონზე გაუპატიურებული ქალები ცოცხლად დაწვეს. ბავშვი გაატყავეს, ხორცზე წააწერეს: “ქართული ძაღლი იყიდება კუპონზე““. კომენტარები ზედმეტია.
ოკუპანტები და სეპარატისტები არ ინდობდნენ ლოგინს მიჯაჭვულ ინვალიდებსა და სხვა მძიმე ავადმყოფებს, რომლებსაც პირდაპირ საწოლში კლავდნენ. გაუგონარ აგრესიას იჩენდნენ მოხუცების მიმართაც. მაგალითად, საკუთარ სახლებში ცოცხლად დაწვეს 103 წლის დურუ ტაბაღუა (სოფ. ოტობაია, გალის რ-ნი), 96 წლის მარინე გოგუა (სოფ. ლინდავა, სოხუმის რ-ნი), 90 წლის ლუშა ცაავა (სოფ. შრომა, სოხუმის რ-ნი) და მრავალი სხვა.
აფხაზეთში განხორციელებული ეთნიკური წმენდისა და გენოციდის მსხვერპლნი უპირატესად ქართველები გახდნენ, მაგრამ სეპარატისტებმა და ოკუპანტებმა მათთან ერთად ასობით სხვა ეროვნების წარმომადგენელიც დახოცეს. მათ ბრალად ედებოდათ ქართველთა გადარჩენის მცდელობა.
ასე მაგალითად, 1993 წლის ნოემბერში სოფ. ოდიშში (სოხუმის რ-ნი) ჯერ დახვრიტეს და მერე მის სახლში შეფარებულ 13 მეზობელ ქართველთან ერთად დაწვეს ბერძენი მერი ანასტასიადი. მსგავსი “დანაშაულისთვის“ დახვრეტილთა შორის, გარდა ბერძნებისა, არიან აფხაზები, რუსები, სომხები, ებრაელები, უკრაინელები და სხვა ეროვნების წარმომადგენლები.
მათგან დავასახელებთ ოჩამჩირელ ბრანისლავა იგუმენოვას, რომელიც 1993წ. დეკემბერში დახვრიტეს იმისთვის, რომ სეპარატისტთა ბოევიკებს განუცხადა: “ასეთს ფაშისტებიც კი არ აკეთებდნენ“.
სეპარატისტებმა ოკუპანტებთან ერთად ტყვედ აიყვანეს და დახვრიტეს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის თავმჯდომარე ჟიული შარტავა, მისი მთავრობის წევრები რაულ ეშბა, სუმბატ სააკიანი, ქ. სოხუმის მერი გურამ გაბესქირია და მათი თანმხლები პირები. არ ინდობდნენ სასულიერო პირებსაც. მათ შეიპყრეს და სიცოცხლეს გამოასალმეს კომანის მონასტრის წინამძღვარი ახალგაზრდა მღვდელმონაზონი ანდრია (ყურაშვილი).
დღემდე ვერ ხერხდება სეპარატისტებისა და ოკუპანტების მიერ აფხაზეთის დაპყრობის დღეებში მასობრივად დახოცილთა შესახებ მონაცემთა სრული ბაზის შექმნა. მაგალითად, საკმაოდ ინფორმირებული მოსკოვური გაზეთის «Россия»-ს ცნობით, სოხუმის აღების დღეებში 6 ათასამდე ადამიანი დაიხოცა (Россия, №42, 1993); წარმოდგენილი სიის მიხედვით კი, ქ. სოხუმში დახოცილ მშვიდობიან მოქალაქეთა რიცხვი 1150 ადამიანზე ნაკლებს შეადგენს. თვითმხილველები ჰყვებიან, რომ ქალაქის ქუჩები ქართველთა ცხედრებით იყო მოფენილი, მარტო ნ. კურჩენკოს პარკში 400 ადამიანი დაუხოცავთ. მიცვალებულთა ცხედრები ზღვაშიც ეყარა. რთული აღმოჩნდა მათი, აგრეთვე იმ პირთა ვინაობის დადგენა, ვინც ოკუპაციის დასრულების შემდეგ აფხაზეთის ქალაქებსა და სოფლებში დაიღუპა ოკუპანტებისა და სეპარატისტების ხელიდან. მაგალითად, ზემოხსენებული მიხეილ აიდიონოვი გვაუწყებს, რომ “სოფელ კინდღში (ოჩამჩირეს რ-ნი – ავტ.) ყველა ადგილობრივი მაცხოვრებელი ქართველი ჩამოახრჩვეს“ (Век, №40, 1993). რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი ა. კოზირევი იძულებული იყო 1993 წლის 15 ოქტომბერს გამართულ პრეს-კონფერენციაზე ეღიარებინა: ”ის, რაც ხდება დღეს სოხუმში, არის ეთნიკური წმენდა”. იმჟამად სოხუმში ჩასული ი. დიაკოვი კი 1993 წლის 19 ოქტომბრის გაზეთში «Известия» მოწმობს: ”აფხაზეთში მეფობს გენოციდი”; მან პირადად იხილა ”ათეულობით ცხედარი ზღვაში”, ”ქალები გამოფატრული მუცლით”, ”მოჭრილი თავები, რომლებიც პლიაჟზეა დაყრილი”. რა თქმა უნდა, მათი უმეტესობის ვინაობა, სამწუხაროდ, ჯერ-ჯერობით უცნობია, თუმცა დაღუპულთა სრული სიის დასადგენად მუშაობა გრძელდება. არ არის გამორიცხული, ამ მუშაობის შედეგად სეპარატისტებისა და ოკუპანტების მიერ დახოცილი მშვიდობიანი მოქალაქეების სია გაორმაგდეს ან, ყოველ შემთხვევაში, მნიშვნელოვნად გაიზარდოს.
არ შეიძლება უდიდესი სინანულით არ ვახსენოთ იმის შესახებაც, რომ აფხაზეთში ქართველი ჯარისკაცების, უფრო ხშირად კი ყაჩაღების ხელებით არაერთი საქართველოს მოქალაქე, მათ შორის მშვიდობიანი აფხაზი დაიღუპა, ჩადენილია მრავალი დანაშაული და უკანონობა. მაგრამ თვით აფხაზეთის დე-ფაქტო პროკურატურის მონაცემების მიხედვით თუ ვიმსჯელებთ, სეპარატისტებისა და ოკუპანტების მიერ ჩადენილი დანაშაულის მასშტაბები და სიმძიმე შეუდარებლად უფრო დიდია, ვიდრე ქართველებისა, რომლებიც ძირითადად საკუთარ ქალაქებსა და სოფლებს იცავდნენ. რაც ყველაზე მთავარია, აფხაზები არ გამხდარან და ვერც გახდებოდნენ ეთნიკური წმენდისა და გენოციდის მსხვერპლნი, თუნდაც იმიტომ, რომ მათ კომპაქტურ დასახლებებში ქართული სამხედრო შენაერთები არ შესულან. საოკუპაციო ძალებმა კი ამ დროს მთლიანად მიწასთან გაასწორეს ასობით ქართული დასახლებული პუნქტი, დახოცეს ან განდევნეს ადგილობრივი მოსახლეობა, დაიტაცეს (და დღემდე უკანონოდ ფლობენ) ან მოსპეს მისი კუთვნილი აურაცხელი ქონება ქალაქად და სოფლად. ტრაგედია, რომელიც თავს დაატყდათ ქართველებს, წარმოადგენს აფხაზეთის ხელში ჩაგდების, საქართველოსგან მისი მოწყვეტის ხანგრძლივი მიზანმიმართული და გეგმაზომიერი კრემლისეული პოლიტიკის უშუალო შედეგს. მიუხედავად იმისა, რომ ეს პოლიტიკა ხორციელდებოდა და ხორციელდება სეპარატისტთა სახელით და მათი ფორმალური მონაწილეობითაც, მთავარი პასუხისმგებლობა მომხდარზე რუსეთის ფედერაციას ეკისრება. სწორედ მან შეამზადა და მოახდინა ომის პროვოცირება აფხაზეთში; ის აიარაღებდა სეპარატისტებს (დღემდე აიარაღებს), რუსეთიდან შემოგზავნილ სამხედრო და ბანდიტურ ფორმირებებს; იცავდა და იცავს პასუხისმგებლობისაგან ადამიანურობის წინააღმდეგ ჩადენილი საზარელი ბოროტმოქმედებების უშუალო შემსრულებლებს.
ეთნიკური წმენდის შედეგების დაკანონებას ყველანაირად ხელს უწყობდა რუსული “სამშვიდობო“ მისია, რომელიც 1994 წლიდან ხორციელდებოდა. რუსეთმა უკვე მოახდინა თავისი ე.წ. სამშვიდობო მისიის ნამდვილი მიზნების რეალიზაცია, როდესაც 2008წ. აგვისტოში დაიპყრო საქართველოს ტერიტორიების მნიშვნელოვანი ნაწილი და საერთაშორისო სამართლის ელემენტარული ნორმების უხეში დარღვევით აფხაზეთის “დამოუკიდებლობა“ აღიარა (2008წ. 26 აგვისტო), რაც სინამდვილეში ამ ტერიტორიის ოკუპაციას, სხვადასხვა ეროვნების 400 ათასამდე დევნილის დასაღუპავად გაწირვას ნიშნავს. რუსეთის სამხედრო აგრესიის საბოლოო მიზანს საქართველოს ხელისუფლების დამხობა, თბილისში მარიონეტული რეჟიმის დასმა და ევროატლანტიკუსივრცეში ქვეყნის ინტეგრაციის შეჩერება წარმოადგენდა.”
