გადამწყვეტი მომენტი პოლკოვნიკ კადაფისთვის.
ჩვენი დოსიე: ლიბიაში სამოქალაქო ომის დაწყებამდე 6 მლნ-ზე მეტი ადამიანი ცხოვრობდა. რეგულარული შეიარაღებული ძალების რაოდენობა 76 ათას კაცს აჭარბებდა (მათგან 40 ათასამდე სავალდებულო სამხედრო სამსახურში იყო, რომელიც ლიბიაში 12-დან 24 თვემდეა).
სახმელეთო ჯარების შეიარაღებაში იყო ოპერატიულ-ტაქტიკური სარაკეტო კომპლექსის – “სკადის” 80 და ტაქტიკური რაკეტების – “ლუნას” 40 დანადგარი, 2025 ტანკი (მათ შორის 500 – Т-55, 100 – Т-62 და 200 – Т-72), ათასამდე БМП, 945 ჯავშანტრანსპორტიორი, 444 თვითმავალი და 647 ბუქსირებადი საარტილერიო დანადგარი, 3 ათასამდე ტანკსაწინააღმდეგო მართვადი სარაკეტო და 90-მდე თვითმავალი საზენიტო-სარაკეტო კომპლექსი (მათ შორის – საბჭოთა “სტრელა-10”-ები და ფრანგული “კროტალები”) და საზენიტო არტილერიის 600-მდე ქვემეხი.
სამხედრო-საჰაერო ძალების შეიარაღება ითვლიდა 374 საბრძოლო თვითმფრინავს (მათ შორის – 7 ბომბდამშენ Ту-22-ს, 104 გამანადგურებელ-გზაგადამჭრელ МиГ-25-ს, 130 МиГ-23-ს, 36 “მირაჟს”, 53 Су-22-სა და 6 Су-24-ს).
სამხედრო-საზღვაო ძალების განკარგულებაში იყო ორი წყალქვეშა ნავი, ორი ფრეგატი, 14 სარაკეტო კატარღა და სხვა მცურავი საშუალებები.
ლიბიაში ერთთვიანი სამოქალაქო ომის ფონზე მნიშვნელოვანი პოლიტიკური მოვლენა მოხდა – გასულ კვირას საფრანგეთმა ოფიციალურად ცნო აჯანყებულების დროებითი ეროვნული საბჭო. გარდა ამისა, დასავლეთმა კადაფის რეჟიმის მიმართ რამდენიმე საერთაშორისო სანქცია დააწესა, რომლებიც ლიბიაში სამხედრო და ორმაგი დანიშნულების ტვირთების შეტანას კრძალავს.
მაგრამ ეს საკმარისი არ არის, რადგან სამოქალაქო ომის ფრონტზე ბოლო დღეებში სწორედ კადაფის რეჟიმის ერთგული რეგულარული სამხედრო დანაყოფები იმარჯვებენ. მათ უკვე გაათავისუფლეს რამდენიმე ქალაქი, რომლებიც მანამდე აჯანყებულთა მხარეს იყო.
ეს არც არის გასაკვირი, რადგან კადაფის არმიას ხელთ ყველანაირი სახის შეიარაღება აქვს, აჯანყებულები კი მხოლოდ “კალაშნიკოვების”, ტყვიამფრქვევების, ყუმბარმტყორცნებისა და მცირეკალიბრიანი საზენიტო ქვემეხების იმედად არიან.
კადაფის ერთგული გენერლები საკმაოდ მომგებიან ტაქტიკას მიმართავენ – მათი საბრძოლო თვითმფრინავები 3 ათასი მ სიმაღლიდან თავს დასტრიალებენ აჯანყებულთა პოზიციებს, ზვერავენ მათ და დროდადრო ბომბავენ. მართალია, ამ სიმაღლიდან უმართავი საავიაციო ბომბებით სახმელეთო მიზნების წერტილოვანი დაზიანება ძალიან ძნელია, მაგრამ კადაფის პილოტებს ეს ნაკლებად აღელვებთ, რადგან საჰაერო დაბომბვები აჯანყებულებზე პირველ რიგში სერიოზულ ფსიქოლოგიურ გავლენას ახდენს. აჯანყებულთა ნაწილი საჰაერო დაბომბვების დაწყებისთანავე მანქანებში ჯდება და თავს გაქცევით შველის.
კადაფის პილოტები 3 კმ-ზე დაბლა არ ეშვებიან, რადგან იციან, რომ აჯანყებულების მიერ სამხედრო ნაწილებიდან წამოღებული საზენიტო დანადგარები 14,5 მმ-იანი ЗПУ-4-ები და 23მმ-იანი ЗУ-23-2-ები, შესაბამისად, მხოლოდ 1,5კმ-სა და 2კმ-ზე თუ სწვდება. სწორედ კადაფის “მირაჟები” და Су-ები რჩებიან იმ ძირითად საბრძოლო საშუალებად, რომლებსაც აჯანყებულები რეალურად ვერაფერს უპირისპირებენ, თორემ სახმელეთო შეტაკებებში მათი РПГ-ები ასე თუ ისე აფეთქებენ კადაფის ტანკებს.
ამიტომაც აჯანყებულთა სამხედრო მეთაურობა დასავლეთისგან დაჟინებით მოითხოვს ლიბიის საჰაერო სივრცის ჩაკეტვასა და გაკონტროლებას, რათა კადაფის საბრძოლო თვითმფრინავებმა ასე ხელაღებით არ დაბომბონ აჯანყებულთა პოზიციები.
ამ გადაწყვეტილების მიღება დასავლეთს რიგი პოლიტიკური და სამხედრო მიზეზების გამო აქამდე გაუჭირდა, მაგრამ მას შემდეგ, რაც საფრანგეთმა ოფიციალურად ცნო აჯანყებულთა ეროვნული საბჭო, შეიძლება მას დასავლეთის სხვა ქვეყნებმაც მიჰბაძონ.
პრობლემები სამხედრო თვალსაზრისით მაინც დარჩება, თუნდაც გაეროს უშიშროების საბჭომ მიიღოს სპეციალური რეზოლუცია ლიბიის საჰაერო სივრცის დახურვის შესახებ, ეტყობა, პოლკოვნიკი კადაფი ფარ-ხმალს ჯერჯერობით არ დაყრის და აშშ-ისა და NATO-ს საბრძოლო თვითმფრინავების გამოჩენას შეეწინააღმდეგება. ამისთვის მას საკმარისზე მეტი საბრძოლო საშუალება გააჩნია, მათ შორის – გამანადგურებელი თვითმფრინავები, საზენიტო-სარაკეტო კომპლექსები და საზენიტო არტილერია.
1991 წლის “უდაბნოს ქარიშხლის” შემდეგ აშშ-მა ერაყის თავზე უსაფრთხოების საჰაერო ზონა შექმნა, სადაც სადამ ჰუსეინის ავიაციას ფრენა ეკრძალებოდა. თუკი თეთრმა სახლმა ამ გამოცდილების გამეორება განიზრახა, მაშინ ისევე, როგორც ერაყში, პირველ რიგში მოუწევს, წერტილოვანი საჰაერო დარტყმებით მწყობრიდან გამოიყვანოს ან მთლიანად გაანადგუროს პოლკოვნიკ კადაფის განკარგულებაში დარჩენილი ძირითადი სამხედრო აეროდრომების ასაფრენ-დასაფრენი ზოლები, ამ აეროდრომებზე განთავსებული საფრენი აპარატები, რადიოლოკაციური სადგურები, საზენიტო საშუალებები და საჰაერო თავდაცვის მართვის პუნქტები.
ეს ყველაფერი იმიტომ უნდა გაკეთდეს, რომ ლიბიის საჰაერო თავდაცვამ არ გაანადგუროს მის საჰაერო სივრცეში შესული დასავლეთის თვითმფრინავები, შვეულმფრენები და უპილოტო სადაზვერვო საფრენი აპარატები.
თუ ყველაფერი სწორედ ამ გეგმით წარიმართა, აღმოჩნდება, რომ დასავლეთი და, პირველ რიგში – აშშ, პოლკოვნიკ კადაფის რეჟიმთან ნამდვილ ომში ჩაერთო, ეს კი დღეს თეთრი სახლისთვის, რომელსაც ისედაც თავსატეხად ექცა ერაყისა და ავღანეთის სამხედრო კამპანიები, ხელსაყრელი არ არის, ამიტომ ოფიციალური ვაშინგტონი ცდილობს, იპოვოს შემოვლითი გზები, რათა თან დაეხმაროს ლიბიელ აჯანყებულებს შეიარაღებით და თანაც ღიად არ ჩაებას ომში პოლკოვნიკ კადაფის არმიასთან.
ერთ-ერთ ასეთ მცდელობად იქცა ამერიკელი დიპლომატების სურვილი, აჯანყებულებს შეიარაღება და პირველ რიგში – ტანკსაწინააღმდეგო და საზენიტო საშუალებები (3 კმ სიმაღლეზე ზემოთ მოქმედი სითბური დამიზნების გადასატანი საზენიტო-სარაკეტო კომპლექსები) საუდის არაბეთიდან მიეღოთ თეთრი სახლის არაოფიციალური თანხმობის ფონზე.
თუმცა სანამ დასავლეთი ყოყმანობს და რადიკალურ გადაწყვეტილებას ვერ იღებს (11 მარტის მონაცემებით), პოლკოვნიკ კადაფის ერთგული არმია აჯანყებულებისგან ერთმანეთის მიყოლებით ათავისუფლებს დასახლებულ პუნქტებს და ტყვეებს სასტიკად უსწორდება.
ირაკლი ალადაშვილი
