მაიორ დიმიტრი (მიტო) ჩრდილელი

1921 წლის 21 თებერვალს ტაბახმელას ფრონტზე პოზიციების გასამაგრებლად საარტილერიო ბატარეა გაიგზავნა მაიორ დიმიტრი (მიტო) ჩრდილელის მეთაურობით. სამხედრო სკოლის ხელმძღვანელის, პოლკოვნიკ ჩხეიძის დახასიათებით „მაიორი ჩრდილელი ენერგიული და შეუდრეკი ოფიცერი იყო“. რეზო გაბაშვილი წერდა, „მივედი ფრონტზედ. ბრტყელ ბექობზე იდგა ოთხი პატარა, სამთო ზარბაზანი. დახატულივით ლამაზი ვაჟკაცი ოფიცერი ჩრდილელი ბრძანებლობდა ამ ბატარეას“.

დიმიტრი ნიკოლოზის ძე ჩრდილელი პირველი მსოფლიო ომის დროს დასავლეთის ფრონტზე იბრძოდა. გარკვეული ხანი ტყვედ იყო გერმანელებთან.

1918-1921 წლებში მსახურობდა საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ჯარში. 1921 წლიდან ქართულ წითელ ჯარში. 1923 წლის 9 მარტს დააპატიმრეს „სამხედრო ცენტრის“ საქმესთან დაკავშირებით. ამ დროს იყო მუხროვანში მყოფი მეორე საარტილერიო დივიზიონის პირველი ბატარეის მეთაური. საარტილერიო დივიზიონის კომისრის დახასიათებით, „სამხედრო მეთაურები: ანთაძე, ჩრდილელი, რცხილაძე, ჯანდიერი და მესხი – ყველანი გამოკვეთილი ნაციონალისტები არიან, ვერ იტანენ კომუნისტებს, არმიაში პარტიულ სამსახურს და საერთოდ, იძულებით ემორჩილებოდნენ ბრძანებებს“.

19 მაისს ЗАКЧека-ს და ГрузЧека-ს გაერთიანებულმა კომისიამ დაადგინა – „ბრალდება: საქართველოს საბჭოთა ხელისუფლების წინააღმდეგ შეთქმულების ორგანიზება, ყაჩაღური დაჯგუფებების შექმნა და მონაწილეობა, ჯაშუშური საქმიანობის წარმოება ანტანტის სასარგებლოდ და მუშურ-გლეხური სახელმწიფოს ღალატი.დადგენილია: დიმიტრი ნიკოლოზის ძე ჩრდილელს, 29 წლის, ყოფილ აზნაურს, არტილერისტს, ქართული წითელი არმიის არტდივიზიონის ბატარეის მეთაურს, ეროვნულ–დემოკრატების სამხედრო ორგანიზაციის აქტიურ წევრს, რომელმაც ოფიცერთა დავალებით „სამხედრო ცენტრს“ მოახსენა ბატარეის ჩოლოყაევისთვის გადაცემის მზადყოფნის შესახებ ინფორმაცია, მიესაჯოს სასჯელის უმაღლესი ზომა – დახვრეტა.“ ალექსანდრე ხიმშიაშვილი იგონებდა, „რამდენიმე წუთის შემდეგ შემობრუნდა კომენდანტი ზედამხედველით და მიადგნენ კამერა №1-ს. გამოუძახეს დაკითხვაზედ. დინჯათ, წვერებშეზრდილი, რომელიც უფრო ააშკარავებდა მის ლამაზ სახეს, გამოჩნდა კაპიტანი მიტო ჩრდილელი, გამხდარი. ხალათის გასწორებით, დადგა ჩემი საკნის კარების წინ გაუბედავად. შემდეგ მტკიცე გადაწყვეტილების მიღებით, სწრაფად მობრუნდა და აღელვებული ხმით ხმამაღლა წამოიძახა: „უთხარი მათ, რომ მე დამხვრიტეს. ვკვდები, როგორც შეშვენის ნამდვილ ქართველს“, მაგრამ ამ დროს დარაჯებმა სტაცეს ხელი და სწრაფად გაიყვანეს.“ დახვრეტის წინ დიმიტრი ჩრდილელს უთქვამს, „რუსეთში დაივიწყეს იდეისათვის თავგანწირულად სიკვდილი. წადით და უთხარით მათ, თუ როგორ იბრძვიან ქართველები სამშობლოსთვის.“

ისტორიკოსი მიხეილ ბახტაძე.