მანევრული ომი

მანევრული ომი (maneuver warfare) არის ტერმინი, რომელიც გამოიყენება სამხედრო თეორეტიკოსების მიერ, ომის ისეთი ტიპის/სტრატეგიის აღსანიშნავად, რომლის მიზანიც არის მოწინააღმდეგის დამარცხება, ისეთი მოძრაობების/მანევრების შესრულებით, რომელიც ასე ვთქვათ, შოკს გამოიწვევს მოწინააღმდეგეში და მკვეთრად შეამცირებს გადაწყვეტილების მიღების უნარს.

ომის მეთოდები, ძირითადად ეყრდნობა მანევრულ ომსა და გამოფიტვის ტაქტიკას. მანევრული ომის იდეა, ისტორიულად გამოყენებული იყო, შედარებით მცირე და შედარებით კარგად გაწვრთნილი სამხედრო ძალის მიერ. სწრაფი მოძრაობის/გადაადგილების, ომში გამოყენების იდეა, იმდენადვე ძველია, როგორც თავად ომი. თუმცა, კავალერიის და მექანიზირებული სატრანსპორტო საშუალებების განვითარების შემდეგ, მას უფრო დიდი ინტერესი დაეთმო, განსაკუთრებით თანამედროვე ბრძოლებში.

ტერმინი-ტაქტიკური მანევრი, გულისხმობს, სამხედრო ძალის უკეთეს პოზიციაზე განლაგებას, მოწინააღმდეგესთან შედარებით.

გამოფიტვის ტაქტიკისგან განსხვავებით, სადაც წარმატება იზომება მოკლული მოწინააღმდეგის და განადგურებული ინფრასტრუქტურის რაოდენობით და სადაც უბრალოდ, ადამიანების და მანქანების დიდი მასის გადაადგილება ხდება მოწინააღმდეგის მიმართულებით, მანევრულ ომში, სამხედრო ძალის კონცენტრაცია ხდება მოწინააღმდეგის საკვანძო წერტილებზე.

მანევრული ომის მიხედვით, სტრატეგიულ მანევრს შეუძლია უფრო ეფექტურად დაასუსტოს მოწინააღმდეგე, ვიდრე უბრალოდ მოწინააღმდეგესთან შებმას და მათ განადგურებას გამუდმებით, მანამ სანამ მოწინააღმდეგე არ დანებდება.

მანევრულ ომში ხშირად ხდება, მოწინააღმდეგის, ძლიერ გამაგრებული ადგილების გვერდის ავლა ან იზოლირება, რასაც ხშირად, ეს ადგილი კოლაფსამდე მიყავს, მაშინაც კი, როდესაც ამ გამაგრებულ ადგილს არ აქვს ფიზიკური ზიანი მიყენებული. გამოიყენება ასევე, ინფილტრაციის ტაქტიკა, კონვენციური ან სპეცდანიშნულების ძალების მიერ, რათა მოწინააღმდეგის ზურგს უკან გამოიწვიოს ქაოსი და გაუგებრობა.

რადგან მანევრული ომისთვის, სამხედრო ძალების ტემპი და ინიციატივა არის უმნიშვნელოვანესი, სამეთაურო პუნქტები არიან დეცენტრალიზებული, რაც უფრო მეტ ტაქტიკურ თავისუფლებას ანიჭებს- შედარებით დაბალი რანგის ლიდერებს, ბრძოლის ველზე.

ომის თეორეტიკოსი, Martin VanCreveld-ი, აღნიშნავს მანევრული ომის, შემდეგ 6 ძირითად ელემენტს:

ტემპი
მოწინააღმდეგის შეტევას, მნიშვნელოვან ადგილზე, საჭირო დროს. იდეალურ შემთხვევაში, ეს ადგილი უნდა იყოს, ერთ ერთი საკვანძო და ამავე დროს შედარებით ცუდად დაცული.
მოულოდნელობა
კომბინირებული სამხედრო ძალის გამოყენება (მაგ. ქვეითი ჯარი და შეჯავშნული ტექნიკა)
მოქნილობა
დეცენტრალიზებული მართვა-როდესაც სიტუაცია სწრაფად იცვლება, საჭიროა დაბალი რანგის მეთაურებმა, სწრაფად მიიღონ გადაწყვეტილება, მთავარი სამეთაურო შტაბის გარეშეც.
თანამედროვეობაში, მანევრული ომის წარმატებულად გამოყენებისთვის, საჭიროა ზუსტი ინფორმაციის ქონა-მოწინააღმდეგის მნიშვნელოვანი საბრძოლო, სამეთაურო თუ დამხმარე შენაერთების ადგილმდებარეობის შესახებ. იმ შემთხვევებში, როდესაც ინფორმაცია არაზუსტია ან არასანდო, მანევრულ ომზე დაფუძნებული სტრატეგიების წარმატებით განხორციელება პრობლემტურია.

გარდა ამისა, როდესაც მოწინააღმდეგე არის კარგად მანევრული და როდესაც შეუძლია, საკვანძო სამხედრო ძალების სწრაფად და დისკრეტულად (განცალკევებით) რედისლოკაცია (ადგილის შეცვლა), ეს კიდევ უფრო რთულს ხდის, ამ სტრატეგიით ომის მოგებას.

ერთ-ერთი მაგალითი, სადაც მსგავსმა პრობლემებმა იჩინა თავი, იყო ლიბანის მეორე ომი (2006 წ. 12 ვილისი-14 აგვისტო), სადაც, მიუხედავად იმისა, რომ ისრაელს ძალიან დიდი უპირატესობა ქონდა საცეცხლე საშუალებებში და სრული დომინანტი იყო ჰაერში, ისრაელის სამხედრო ძალებმა, ვერ შეძლეს ჰეზბოლას სამეთაურო შტაბზე გადამწყვეტი იერიშის მიტანა, ასევე ვერც შეამცირეს მათი უნარი ეფექტურად ემოქმედათ. მიუხედავად იმისა, რომ მნიშვნელოვანი ფიზიკური ზიანი მიადგა ჰეზბოლას, ისრაელმა ვერ შეძლო მათი ზუსტი ადგილმდებარეობის განსაზღვრა, რათა გაენადგურებინა ჰეზბოლას გაფანტული სამხედრო ძალა და ვერც მათი საკვანძო სამეთაურო ცენტრების ნეიტრალიზაცია შეძლო.