სომხეთმა ინდოეთთან 1.5 მილიარდ დოლარზე მეტი ღირებულების თავდაცვის კონტრაქტები გააფორმა
რუსეთის საერთაშორისო საქმეთა საბჭოს (RIAC) ანგარიშის თანახმად, რომელსაც „ვედომოსტი“ ციტირებას უკეთებს, სომხეთმა 2022-2023 წლებში ინდოეთთან 1.5 მილიარდ დოლარზე მეტი ღირებულების თავდაცვის კონტრაქტები გააფორმა.
შეთანხმებები მოიცავს 214 მმ-იანი „Pinaka“ ტიპის ზალპური ცეცხლის რეაქტიული სისტემების, 155 მმ-იანი „ATAGS“ საარტილერიო სისტემების, ZADS-ის საკონტროლო დრონების სისტემების, „Akash-1S-ის და მომავალი „Akash-NG“ საჰაერო თავდაცვის სისტემების, „კონკურსის“ (რუსული ლიცენზიით წარმოებული) ტანკსაწინააღმდეგო სარაკეტო სისტემების, ნაღმტყორცნების და სხვადასხვა საბრძოლო მასალის შეძენას.
საფრანგეთი ასევე გახდა სომხეთის მთავარი თავდაცვის პარტნიორი, რომლის კონტრაქტებიც 2023-2024 წლებში დაახლოებით 250 მილიონი დოლარის ღირებულების იყო გაფორმებული. ესენია „GroundMaster 200“ რადარები, „Mistral 3“-ის საჰაერო თავდაცვის სისტემები და „Ceasar“-ის თვითმავალი საარტილერიო დანადგარები.
ანგარიშში აღნიშნულია, რომ სომხეთსა და რუსეთს შორის ბოლო მნიშვნელოვანი თავდაცვის შეთანხმება, რომლის ღირებულება 400 მილიონი დოლარი იყო, 2021 წელს გაფორმდა, თუმცა ის მხოლოდ ნაწილობრივ შესრულდა.
სტოკჰოლმის საერთაშორისო მშვიდობის კვლევის ინსტიტუტის (SIPRI) მონაცემებით, 2011 წლიდან 2020 წლამდე სომხეთის იარაღის იმპორტის 94% რუსეთზე მოდიოდა. თუმცა, 2024 წლისთვის ეს წილი 10%-მდე შემცირდა, რაც ძირითადად უკრაინაში ომის დროს მიწოდების შესრულების სირთულეების გამო იყო, როგორც სომხეთის უშიშროების საბჭოს მდივანმა არმენ გრიგორიანმა განაცხადა.
ანგარიშში ასევე აღნიშნულია, რომ სომხეთში რუსეთის შესახებ აღქმა მნიშვნელოვნად შეიცვალა. რუსეთი, რომელიც ოდესღაც მეგობარ სახელმწიფოდ ითვლებოდა, ახლა სულ უფრო მეტად პოლიტიკური საფრთხის წყაროდ აღიქმება. საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტის მიერ 2023 წელს ჩატარებულმა კვლევამ რუსეთი აღქმული საფრთხის რეიტინგში აზერბაიჯანისა და თურქეთის შემდეგ მესამე ადგილზე დააყენა. ხელშემწყობ ფაქტორებს შორისაა რუსეთის მდუმარე რეაქცია 2020 წლის მთიანი ყარაბაღის ომის დროს და შემდგომ სომხეთ-აზერბაიჯანის სასაზღვრო შეტაკებებში.
ამ ფონზე, სომხეთის ხელმძღვანელობამ საგარეო ურთიერთობების დივერსიფიკაციის, დასავლეთთან კავშირების გაძლიერების პოლიტიკა გაატარა. 2025 წლის იანვარში სომხეთმა და აშშ-მ ხელი მოაწერეს სტრატეგიული პარტნიორობის დეკლარაციას. თებერვალში სომხეთის პარლამენტმა დაამტკიცა კანონმდებლობა ევროკავშირში გაწევრიანების პროცესის დაწყების შესახებ.
ამ მოვლენების მიუხედავად, რუსეთი კვლავ რჩება სომხეთის უმსხვილეს ეკონომიკურ პარტნიორად. 2024 წელს რუსეთთან ვაჭრობამ სომხეთის მთლიანი ვაჭრობის 41%-ზე მეტი შეადგინა (12.4 მილიარდი დოლარი, მათ შორის 3.1 მილიარდი დოლარი სომხური ექსპორტი), რაც 2023 წლის 37%-თან შედარებით მეტია. რუსეთის კუმულაციური ინვესტიციები 2022-2023 წლებში გაორმაგდა და 4 მილიარდ დოლარს მიაღწია. თუმცა, ანგარიშში აღნიშნულია, რომ ამ ზრდის დიდი ნაწილი გამოწვეულია დასავლური საქონლის რუსეთში და რუსული საქონლის სომხეთის გავლით გლობალურ ბაზრებზე რეექსპორტით.
