წიგნებით სავსე ზურგჩანთით წავიდა – აფხაზეთის ომის 18 წლის მსხვერპლი ახალციხიდან
18 წლის იყო როცა აფხაზეთის ომში წავიდა, ხუთთვიანი ბრძოლის შემდეგ, მისი ტანკი ტამიშთან ახლოს დანაღმულ ხიდზე აფეთქდა, მეგობრები გადარჩნენ, ის კი ადგილზე გარდაიცვალა – ახალციხელი იმედა მჭედლიძის ტრაგიკული ისტორია.
იმედა მჭედლიძე საქართველოს ეროვნულ არმიაში 1992 წელს გაიწვიეს, იგი სავალდებულო სამსახურს ქაქუცა ჩოლოყაშვილის სახელობის პოლკში, სატანკო ასეულში გადიოდა. აფხაზეთის ომში ამავე წლის მაისში წაიყვანეს, BMP–ს მართავდა და მის შეკეთებაზე ზრუნავდა.
„ომის ბიჭები მეცოდებიან სახლში ვერ ვიჯდები. ახლა წავალ და რომ დავბრუნდები 19 წლის იუბილეს ერთად გადავიხდითო… 1992 წლის 15 სექტემბერს, ტამიშის დანაღმულ ხიდზე აფეთქდა“, – ამბობს გარდაცვლილი 18 წლის ჯარისკაცის დედა, გულო თაბაგარი.
მას შემდეგ, გარდაცვლილ შვილს, ყველა დაბადების დღეზე წერილს წერს: „სულ მის სახეს ვეძებ, მინდა, რომ გამოჩნდეს, მაგრამ… დაბადების დღეზე წერილებს ვწერ…დროის უკან დაბრუნება რომ შემეძლოს, აღარ გავუშვებდი ომში, მაგრამ ის თავისი ქვეყნის პატრიოტი იყო და მაინც წავიდოდა. მაშინ, წასვლამდეც, როცა ჯარის უწყება მოუვიდა, მამამისი ეხვეწა – შვილო ნუ დაგვტოვებ, ერთადერთი მყავხარ და ვერ გაგიშვებო – მე ვიჯექი გაქვავებული და ვეხვეწებოდი რომ მამამისისთვის დაეჯერებინა, მაგრამ იმედა უარზე იყო – არ დავრჩები! რომც დამაბათ, მაინც წავალო!“.
გულო თაბაგარი მის შვილთან ერთად მებრძოლი ჯარისკაცების მონაყოლს იხსენებს და ამბობს, რომ ბევრმა მათგანმა მადლობა გადაუხადა, რადგან სწორედ იმედა იყო, ვინც სხვა ჯარისკაცები გააფრთხილა აფეთქების დროს, რომ ძირს დაწოლილიყვნენ.
„შვიდნი იყვნენ ტანკში. ბიჭებმა მითხრეს – თავზე რომ ჩაფხუტი ფარებოდა გადარჩებოდაო. პირველმა და მეორე ტანკმა მშვიდობით გადაიარა ხიდი, მესამე კი, სადაც ჩემი შვილი იჯდა აფეთქდა. იმედას უთქვამს ბიჭებისთვის, თავს უშველეთო და თვითონ ვეღარ მოასწრო… კეფა ჰქონდა მირტყმული… აფეთქების შემდეგ, როცა ბიჭები გონზე მოვიდნენ დაუწყეს ძებნა, მაგრამ უკვე გარდაცვლილი იყო. BMP–დან ამოიყვანეს“, – იხსენებს გულო თაბაგარი.
ყველაზე მძიმე მისთვის, ომიდან გამოგზავნილი შვილის წერილია. გარდაცვალებამდე რამდენიმე კვირით ადრე სთხოვდა მშობლებს სახლში წაყვანას, ამბობდა, რომ იქაურ სისასტიკეს ვეღარ უძლებდა.
„ტამიშიდან ერთი წერილი გამომიგზავნა. მისმა ამხანაგმა მომიტანა. ისეთი რთული წასაკითხი იყო, რომ დავხიე… გვწერდა – მიშველეთ, გამიყვანეთ აქედანო – ისე გაუჭირდა, რომ მამას სთხოვდა დახმარებას. პატარა იყო, სულ 18 წლის. ომიდან ვინღა გამოუშვებდა…ბევრი მაშინ უკან წამოვიდა, მაგრამ ამას გამოპარვა არ უნდოდა. ამაყი და სამართლიანი იყო ძალიან და კიდეც დამღუპა ამან…უსამართლო ომი იყო, მაგრამ სამართლიანი ომი სად გაგონილა?!“.
ფოტოზე: გულო თაბაგარი
იმედა მჭედლიძის ცხედარი ახალციხეში, რაბათის სასაფლაოზეა დაკრძალული.
„ჩვენი რაიონიდან პირველი იმედა დაიღუპა. ამაყი დედა ვარ! მიხარია, რომ შვილის საფლავი ვიცი და კარგი სახელი დამიტოვა. ბევრი ჯარისკაცის მშობელს თავისი შვილის საფლავიც არ აქვს ნანახი… დაიკარგა. გული მტკივა, რომ ამდენი ჯარისკაცი დაიღუპა და ის ტერიტორიები მაინც დავკარგეთ. 2008 წელს, აგვისტოს ომის დროს ძალიან განვიცდიდი ყველაფერს. ყველა სიმწარე განმიახლდა… ძალიან რთული იყო. რა დღეშია კიდე საწყალი ხალხი და ამდენი წლის შემდეგ, ისევ არ გვაქვს მშვიდობა“, – ამბობს იგი.
გულო თაბაგარი შვილის ჯარში წასვლამდე პერიოდს იხსენებს, ამბობს, რომ მას ძალიან ბევრი ოცნება ჰქონდა, რომელიც ვერ აისრულა.
„შეყვარებული ჰყავდა. ისტორიულ ფაკულტეტზე იყო მოწყობილი და კარგად სწავლობდა. აქ რომ იყო იმდენი წიგნი მოაგროვა, ზურგჩანთა სულ გაავსო და წაიღო, რომ წაეკითხა. იმდენი რამე ვერ მოასწრო…სულ ოცნებობდა. მაშინ, საერთო საცხოვრებელში ვცხოვრობდით. ოცნებად ჰქონდა, რომ სახლი გვქონოდა. სულ ეძებდა. მთელი ქალაქი ჰქონდა შემოვლილი, რომ ეპოვა. იმდენი იწვალა, რომ მერე სამოსახლოებს როცა არიგებდნენ, რაღაც ნაკვეთი ამასაც მისცეს და უხაროდა, აქ მაინც ავაშენებ სახლსო, მაგრამ არ დასცალდა. ეს ნაკვეთი დღემდე მის სახელზეა“, – იხსენებს იგი.
შვილის გარდაცვალების შემდეგ მშვიდობა მეტად დააფასა, წუხს, რომ დღემდე არ აქვს საქართველოში მცხოვრებლებს ის ერთიანობა, რაც ქვეყანას სჭირდება.
„გული მწყდება…ქართველი ქართველს არ ზოგავს… ჩვენს შვილებს და შვილიშვილებს მშვიდობა უნდათ! არც ერთი დასაკარგი ქართველი არ გვყავს ჩვენ! სადღეგრძელოში რომ იტყოდნენ ხოლმე „შინ და გარეთ მშვიდობაო“, მიკვირდა ხოლმე. ოჯახში კი კარგია მშვიდობა, მაგრამ მთავარი გარეთ ყოფილა! გარეთ. ისტორია რომ აღარ განმეორდეს, ერთიანობა და სიყვარული გვჭირდება“, – აღნიშნავს გულო თაბაგარი.
იმედა მჭედლიძე 1973 წლის 18 ნოემბერს, ახალციხის რაიონის სოფელ ბოგაში დაიბადა. დაწყებითი განათლება სოფელი ბოგის დაწყებით სკოლაში მიიღო, შემდეგ სწავლა ახალციხის N1 საშუალო სკოლაში გააგრძელა, სადაც რვა კლასის დამთავრების შემდეგ ახალციხის პროფტექნიკურ სასწავლებელში, მექანიზაციის სპეციალობაზე განაგრძო სწავლა. 1990 წელს, რაიონის სამხედრო კომისარიატმა ავტომძღოლების მოსამზადებელ კურსებზე სასწავლებლად გააგზავნა. 1992 წელს გაიწვიეს საქართველოს ეროვნულ არმიაში. იგი სავალდებულო სამსახურს ქაქუცა ჩოლოყაშვილის სახელობის პოლკში, სატანკო ასეულში გადიოდა.
„ჩოლოყაშვილის“ პოლკი 1991 წელს ჩამოყალიბდა. აქ მომსახურე ჯარისკაცებს „ქაქუცელებს“ ეძახდნენ. 1992 წლის 16 სექტემბერს, სეპარატისტებმა ე.წ. აღმოსავლეთ ფრონტზე შტურმი ოჩამჩირე–ტყვარჩელის მიმართულებით, მათ შორის ტამიშის სიახლოვეს დაიწყეს, სადაც იმედა მჭედლიძე გარდაიცვალა.
აღნიშნულს წინ უძღვოდა ტამიშის ბრძოლა, რომელიც აფხაზეთის ომის ისტორიის ერთ–ერთი ყველაზე მძიმე ეპიზოდია. ტამიშის ბრძოლაში თითქმის ყველა ჩაერთო, მათ შორის ახალციხის, ქუთაისის, ბათუმის ბრიგადები, „ავაზა“ და სხვა შენაერთებიც. ეს იმ იშვიათ შემთხვევათაგანი იყო, როდესაც ისინიც კი ერთად იბრძოდნენ, ვინც მანამდე ერთმანეთთან იყო დაპირისპირებული. საბრძოლო მოქმედებები 2 ივლისს დაიწყო და 10 ივლისს დასრულდა. ქართულმა მხარემ 250–მდე ჯარისკაცი, მათგან ყველაზე მეტი დუშეთის ბატალიონ „შავნაბადან“ და მე–11 ბრიგადიდან დაკარგა.
აფხაზეთის ომი 1992–93 წლებში გაგრძელდა. კონფლიქტის შედეგად დაიღუპა 10 ათასზე მეტი მშვიდობიანი ქართველი და ასეულობით უგზო-უკვლოდ დაიკარგა, დაიჭრა და დასახიჩრდა 10 ათასამდე კაცი. ასევე, გაძევებულ იქნა 300 ათასზე მეტი ადამიანი. აქედან, 50-60 ათასი სხვადასხვა ეროვნების წარმომადგენელი. სამცხე–ჯავახეთიდან ომში 800–ზე მეტი ადამიანი იბრძოდა. 16 მებრძოლი დაიღუპა მათ შორის: 4 ადიგენის, 8 ახალციხის, 2–2 კი ასპინძის და ბორჯომის მუნიციპალიტეტებიდან იყო. აფხაზეთის ომში რეგიონიდან 14 ჯარისკაცი დაიჭრა.
https://sknews.ge/ka/news/
